6 .2 . Ы Р Ғ А Қ Қ азақ тілінде бунақтағы сөздердің жұбын
жазбай, араларында қатар келген дыбыстарды
үндестіріп, бір ырғақ, екпінмен айтудың маңы-
зы зор. Олай болмаған жағдайда сөздердің бай-
ланы с реті бұзылады да, тіл табиғи жарасымы-
нан айры лады , қ ұ л аққа ж ағы м сы з естіледі,
әрбірден соң, айты лған ой көмескіленіп, тіпті,
түсініксіз болып кетуі де қиы н емес.
Мәселен, бір бунаққа енетін мынадай тіркес-
тердің басқы сөзін бөліп айтып көрейік:
т ас бауыр болды тас ж үрек еді тас кенені көрді т ау ешкіге жолықты бас барм ақсы з қалды ж ан қ а л т а ға салды ат -т онсы з қалды үйкүш ікке жолықты а ғаш қасықты үстады қол орамалын үмытты жыланбасты жинады айы л-т үрманын арқалады жел сәзін аяды тас бауүрболдү тас ж үрөгеді тас кененігөрдү т ау еш кігеж олүқт ү бас барм ақсы зғалды жан қалт ағасалды ат т онсы зғалды үй күш іккеж олүқт ы а ғаш қасықтыүстады қол орам алы нүм ұт т ы жылан бастыжайнады айыл түрманынарқалады ж ел созүнайады Қалыпты ырғақ, екпіннен айрылған тіркес-
тер мағынасыздыққа ұшырайды.
Айтылар өйдың айқы н, түсінікті, көңілге
қөнымды, құлаққа жағымды бөлуы көбіне бунақ
екпінінің дұрыс қөйылуына тікелей байланысты
бөлса, екінші жағынан бұлардың (ырғақ, екпін)
өзі айтылар өйға, м ағы наға тәуелді бөлады.
М әселен, сөз құрамы бірдей мына тіркес-
терді екі түрлі ы рғақп ен (екпінмен) айтып, екі
түрлі түсінуге бөлады.
