116
ИНТОНАЦИЯ
Мысалы:
Қара тақтайсыз м ұғалім - тебенсіз
кемпір ғой (Аймауытов). Қыстайотынала алмай
- мектеп азынап түрды ( Сонда). Бес жерде бес -
ж и ы р м а бес. О ны ң е м т и х а н д ы т а п сы р а
алм ағанды ғы
-
көп ауырғанының салдары. Абай
м ен Әйгерім өмірге лағнат айтқан адамдар
сияқты емес, қайта күйін үғып, қалын ойлағандай
(Әуезов). М ал басын көбейтуге ерінбей еңбек
сіңірген кісінің бірі - Ж ақыпбек еді (Мүстафин).
Қарағанды облысы
-
еліміздегі ең қуатты да
қүнарлы өңірдің бірі ( “Ана т іл і” газеті).
Е кі м ү ш е л і х а б а р л ы с ө й л е м н ің іш к і
м азм ұ н ы н ы ң т а й т ал а с , б әсекел естігі о н ы ң
м ү ш е л е р ін ің ө з ін е т ә н и н т о н а ц и я л ы қ
өзгешеліктерінен де көрініп тұрады дедік.
Мұндай
сөйлемнің әр мүш есі қанш а синтагмадан тұрса
да, олар әрдайы м паузамен бөлінеді. Хабарлы
сөй лем нің бұл түрінің екі мүш есі паузамен
бөлініп
қан а қ о й м ай , он ы ң ара жігі едәуір
тоналды интервалм ен дараланады . А лдыңғы
мүше, я ғн и бірінш і синтагм а болып тұрған
м ү ш ен ің и н т о н а ц и я с ы а я қ т а л м а ғ а н д ы қ т ы
көрсетіп, интенсивтілігі молаюмен ерекшеленсе,
екінші синтагманың тоналды контуры төмендеп,
аяқталғанды көрсетіп, баяу қарқы н м ен қатар,
шамалы интенсивтілікпен
а т ы л а л ы (З -с у р е т ).
Достарыңызбен бөлісу: 
