Ж А Қ С Ы ХА БА Р БАР МА? 4 - с у р е т . Ш ы лау арқылы ж асалған сүраулы сөй лем н ің интонаииялы к сызыгы Сұрау есімдіктері арқылы жасалған сұраулы
сө й л ем н ің и н то н а ц и я с ы сол есім д ік тер д ің
сөйлем дегі о рн ы н а қарай құбы лады . Сұрау
есімдігі сөйлемнің басында тұрған жағдайда ол
сөйлемде екі м ағы налы қ озек байқалады. Оның
б ір ін ш іс і л о г и к а л ы қ а к ц е н т т е л г е н сұ р а у
е с ім д ігін д е б о л с а , е к ін ш іс і с и н т а г м а н ы ң
аяғы ндағы екпін түскен сөзден корінеді. Сұрау
е с ім д іг і
а р қ ы л ы
ж а с а л ғ а н
с ө й л е м н ің
интонациясыны ң жалпы контуры аяғы на қарай
бэсеңдейді де, кең диапазонм ен ерекшеленеді.
М ұндай ой екп ін і сұрау есім дігіне түсетін
сөйлемдегі мағыналық өзек эдетте негізгі тонның
ең ж о ға р ы м ән ін е ие болады . С ө й л е м н ің
соңындағы оның екінші өзегі мол ұзақтылықпен
беріледі. Сөйлем нің жалпы айтылу қарқы ны
орташа болады
(5 -с у р е т ). Қ Л Ш А І 1
К Е А Е Т І Н
Н Д І ?
5 - с у р е т . Есім дік арқылы ж асалган сүраулы сойлем нің интонациялы қ сызыгы С ұраулы со й л ем д егі н егізгі л о г и к а л ы қ
м азм ұнға ие болатын сұрау есімдігінің орны
өзгерсе, сөй лем н ің и н то н ац и ял ы қ суреті де
озгеріп кетеді. Егер де сұрау есімдігі сөйлемнің
а я ғ ы н д а б о л с а , м ұ н д а й с ө й л е м н ің ә у е н і
мағыналық өзектегі соңғы буынға дейін котеріліп
барып, шұғыл төмендейді. М ұндай сөйлем кең
тоналды диапазонмен жоғары тоналды регистрде
айтылады
(6 -с у р е т ). а т һ т ң ы з к і м ? 6 - с у р е т . Есім дік аркылы ж асалған сүраулы сөйлем нің интонациялы к сызығы Күмәнді сұрақтарды ң интонациясы баяу
қ а р қ ы н ға ж әне ш амалы интенсивтілікке ие
болады. Оның тоналды диапазоны едәуір болып,
орташа регистрде айтылады да, жалпы контуры
к о т е р ің к і ж ә н е к ө т е р і ң к і - б ә с е н т о н м е н
ерекшеленеді. Сөйлем нің басы мен аяғы ны ң
тоналды интервалы орташ а болып келеді, ал
сөйлемнің интенсивтілігі тонмен бірге өзгеріп
озара пропорциялы болады (
7 -сурет ).
