Өзім де солай ойлап отыр едім (М үсірепов).
Әр елден келгендігін озі де айтып түр еді (Мүсірепов).
Ол мүны біліп жүр еді (Мұқанов).
А налитикалы қ ф орманттар бұйры қ рай ма-
ғы н асы н білдіреді. Б ұ й р ы қ рай м ағы н асы н
білдіретін аналитикалық форманттарға =
ушы бол- ма, =а көр, =а корме форманттары жатады.
=ушы болма аналитикалы қ ф орманты қатал бұйрық,
қимылдың жасалуына үзілді-кесілді тиым салу-
ды білдіреді. Бұл форманттың болымды түрі жоқ.
Ф ормант бұйрық райдың жіктік жалғауы арқы -
лы түрленеді.
Жылаушы болма. Тәртіп бүзушы болм а!=ъ кор, = а корме ф орманттары бұйыру-
ды ң тілек түрін білдіреді.
Ж олата кормеңдер, свйте кор. Бұл ф орманттар бұйры қ м ағы насы -
ның түрлі реңкін білдіру үшін қолданылады.
А налитикалық форманттар қалау рай мағы -
насын білдіреді. Қалау рай мағы насы н біддіретін
аналитикалық форманттарға
-са игі еді, -са екен, -са еді, -ғай еді ф орманттары жатады:
Бастаса игі еді, орнықса екен, қүтылсам екен, болмағай едің. Етістікгің болымсыздық мағынасын білдіретін
2 аналитикалы қ ф орм ант бар, олар: 0
емес, 0
жоқ. Бұл форманттар етістіктің ш ақ категория-
сымен ғана қолданылады:
сезген жоқ, айтқан емеспін, тұрақтай алар ем ес, қол жететін емес. 7.7.2. Түр, жүр, отыр, жат(ыр) етістіктерінің мағыналары Тұр, жүр, отыр, жат(ыр) етістіктері тілде
түрлі қызмет атқаратын, ерекшелігі мол етістік-
тер болып саналады . Бұл торт етістік түркі
тілдерінің көне жазба ескерткіштерінен бері қарай
тілде өте жиі қолданылып келе жатқан ғылымда
эбден таны лған. Сол ұзақ уақыттың ішінде бұл
етістіктердің лексикалы қ м ағы насы ғана кеңіп,
молығып қоймай, олар грамматикалық дамудан
отіп, түрлі грамматикалық м ағы наға ие болып,
түрлі грамматикалық қызмет атқаратын болған.
Тілдің қазіргі даму сатысында