Құрамы және маңызы Та қ ырыбы
қ құ рамы Топыра қ
жүктеу/скачать 2,88 Mb. Pdf көрінісі
|
4 дәріс
- Бұл бет үшін навигация:
- Минералдар-т ұ здар
- Минералды оксидт ер мен гидроксидт ер
қ құ
рамы Топыра қ ты ң минералды б ө лігі топыра қ ты ң құ р ғ а қ массасыны ң 80-90% құ райды Топыра қ топыра қ ерітіндісі Қ атты б ө лігі топыра қ ауасы Органикалы қ б ө лігі Минералды қ б ө лігі Ал ғ аш қ ы минералдар Кварц,далалы қ шпат,слюдалар Екінші минералдар Каолин,лимонит, алюминия,кальц ит,жай т ұ здар 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 песок глина кремнезем SiO2 глинозем Al2O3 соединения железа, кальция, магния, калия и натрия Топыра қ та ғ ы минералдар Гипергенез, гипергенез қ абы ғ ы Гипергенез процестері: 1. гидролиз 2. ыл ғ алдандыру 3. тоты ғ у Ал ғ аш қ ы минерал Бастап қ ы минералдар ғ а оксидтер ,кварц, алюмосиликаттар,далалы қ шпаттар, слюдалар, силикаттар ,пироксендер, амфиболдар, оливин тобыны ң минералдары, фосфаттар ,апатит жатады. Кварц е ң к ө п тара ғ ан минерал SiO2, механикалы қ беріктігі мен химиялы қ ү гілуге т ө зімділігі жо ғ ары, оны ң топыра қ та ғ ы м ө лшері 40-60% жетеді. Дала шпаттары ,ортоклаз, микроклин, плагиоклаздар - альбит ж ә не анортит физикалы қ ұ са қ тау кезінде қ иын ыдырайды, біра қ химиялы қ ү гілуге кварц қ а қ ара ғ анда т ө зімділігі т ө мен. Олар шамамен 20% құ райды. Слюдалар ,мусковит ж ә не биотит о ң ай ұ са қ талады, біра қ химиялы қ ү гілуге салыстырмалы т ү рде т ө зімді. Оларды ң мазм ұ ны 10% жетеді. Пироксендер ,аугит ж ә не диопсид ж ә не амфиболдар,м ү йіз алмасу, сонымен қ атар оливин салыстырмалы т ү рде о ң ай б ұ зылады, оларды ң жалпы м ө лшері 5-10% аралы ғ ында ауыт қ иды. Екінші минералдар Минералдар-т ұ здар – құ р ғ а қ жа ғ дайда т ү зіледі ; кальцит - CaCO3, магнезит - MgCO3, доломит - Ca, Mg (CO3) 2, гипс - CaSO4 2H2O, мирабилит - Na2SO4 10H2O, галит - NaCl. Минералды оксидт ер мен гидроксидт ер – профильді - дифференциялан ғ ан топыра қ тарды ң иллювиальды горизонттарында аморфты жо ғ ары дисперсті гидраттал ғ ан гельдер т ү ріндегі бастап қ ы минералдарды ң ү гілу н ә тижесінде т ү зіледі , олар кейіннен бірте - бірте сусызданады ж ә не кристалданады; гематит - Fe2O3, гетит - Fe2O3 H2O, гидрогоэтит - Fe2O3 3H2O, гидрагелит - Al2O3 3H2O саз минералдары Сазды минералдар Монтмориллонит тобыны ң пайдалы қ азбалары Каолинит тобыны ң пайдалы қ азбалары Гидрослюдалар тобында ғ ы минералдар Б ұ л минералдарды ң шы ғ у тегі бірдей емес. Оларды ң кейбіреулері кремнеземні ң , алюминийді ң ж ә не темір гидроксидтеріні ң қ арама- қ арсы зарядтал ғ ан коллоидты б ө лшектерін біріктіріп т ұ ндыру, ірілеу ж ә не кристалдану ар қ ылы қ арапайым ү гілу ө німдерінен екінші реттік синтезді ң н ә тижесі болып табылады. Сазды минералдарды ң пайда болуыны ң екінші жолы бастап қ ы минералдарда ғ ы атомдар мен молекулаларды ерітінділерден бас қ а атомдар мен молекулалармен алмастырумен байланысты. Бастап қ ы сазды минералдармен бірге олар борпылда қ жыныстар мен топыра қ тарды ң негізгі б ө лігін құ райды ж ә не оларды ң ө те ма ң ызды б ө лігі болып табылады. Олар ө лшемі 1-2 микроннан аспайтын ша ғ ын пластинка т ә різді кристалдар. Өзін - өзі тексеру сұрақтары: 1.Топыра қ ты ң механикалы қ құ рамы деп нені айтады? 2.Топыра қ тарды механикалы қ құ рамына байланысты топ қ а б ө луін айты ң ыз. 3.Топыра қ ты ң гронулометриялы қ құ рамы бойынша жіктелуі. 4. Құ м деген не? 5.Ша ң деген не? 6.Т ұ нба деген не? 7.Топыра қ ты ң микроагрегаттарды құ ру қ абілеті қ андай? 8.Топыра қ жамыл ғ ысы ө зіні ң физикалы қ -механикалы қ қ асиетіне байланысты қ алай аны қ талады? 9.М ұ наймен ластану кезінде топыра қ ты ң құ нарлы ғ ы ж ə не экологиялы қ жа ғ дай қ андай болады? жүктеу/скачать 2,88 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|