41
Бұл реминисценциялар бұрынғы мәтін пен жаңа мәтін семантикалары
арасындағы ыңғайластық, қайшылық, түсіндірмелік сияқты түрлі қатынастарды
және кейінгі автордың өзінен бұрынғы қаламгерлерді құрметтеу, сыйлау
сезімдерін білдіреді. Қаламгер өзі эталон деп есептеген семантиканы арнайы
қолданғаны байқалады.
Реминисценция тек төл әдебиетіміз бен байланыстары ғасырлар бойы
қалыптасқан шығыс әдебиетін ғана еске түсірмейді. Белгілі бір кезеңде кеңінен
танымал болып, ақын-жазушылардың тілдік жады, құзіреті мен танымдық
базасында сақталып қалған кез келген шығарманың бір элементі
реминисценция ретінде қолданылуы мүмкін. Мәселен, өткен ғасырдың 90-
жылдары латынамерикалық Г.Г. Маркестің «Жүз жылғы жалғыздық» романы
посткеңестік аумақта оқырмандар іздеп жүріп оқитын шығарма болды.
Төмендегі шумақ осының айқын дәлелі:
Үшеуіміз де бір ғасырдың гүлі едік,
Бірге естідік өткен күннің сызды үнін.
Көппен бірге сан думанға бөледік,
Жалғыздықтың
жиырмасыншы
жүз жылын
(С.Сағынтай).
Енді аллюзия элементі ұшырасатын шығармаларды қарастырып кӛрелік:
Көрмесең мейлің,
Көзіңе сенің ұрынбан.
Ұрынбан, бірақ бұғынбан!
Есіңде болсын!
Құлагері Серінің
Сөреге жетпей жығылған...
М. Мақатаев бәрімізге белгілі тарихи фактіні өз өлеңінің қорытындысында
пайдаланады, яғни өзін Құлагерге теңеу арқылы қайшылыққа толы өміріндегі
қиындықтарды, өзін мойындамай, танымай жүрген қатарластарына
наразылығын меңзейді.
Ал:
Достарыңызбен бөлісу: