118
құбылыс туралы ассоциация тудырып, өзі жаңадан кіргізіліп отырған
шығарманың
семантикасын
байытып,
кеңейтіп,
бір
тұтас
түсінік
қалыптастыруға көмектеседі. Бұл мифонимдердің жалпы сипаты, белгілері,
әдетте, мәтін авторына да, оқырманға да белгілі, ортақ болып келеді.
Сондықтан да көптеген мифонимдер ұлттық әдебиеттерде мәтінаралық
байланыстардың көрсеткіші ретінде танылады. Қазақ әдебиетінде де бұл үрдіс
жиі кездеседі.
Бұл орайда уақыт, кеңістік жағдайы бір-бірінен мейлінше алыс, ділі, тілі
мүлде ұқсамайтын, қабыспайтын халықтар мифонимдерінің ұлт тілінде
жазатын қаламгерлер шығармашылығында кездесуі және олардың вербалдану
парадигмасы интертекстуалдылық тұрғысынан ерекше назар аудартады.
Мифонимдердің ұлттық әдебиетте қолданылатын себебі сол, «Прецедентті
атаудың детонаты қиялдағы, елес тұлға» [139, 121], яғни ерекше тұлға.
Зерттеушінің көрсетуінше, психологияда ерекше тұлға деп жеке, шын болмыста
өмір сүрмейтін, бірақ адамдар санасында ақиқат тұлға сияқты елестетілетін
тұлғаны атайды. Бұл ерекше тұлғаға адам еліктейді, соған ұқсауды мұрат
тұтады, өзінің барлық іс-әрекетін соның ісімен, мінез-құлқымен салыстырып,
баға береді, сол туралы көркем өнер туындыларын жасап, әдеби шығармалар
жазады. Адамдардың бүтін бір ұрпақтары осы тұлғалар үлгісінде тәрбиеленеді.
Әдетте ерекше тұлға ретінде мифтік бейнелер, көркем шығармалар
кейіпкерлері аталады. Мәселен,
Антей
– көне мифологияда алып күштің иесі,
ол өзінің осы қасиеті арқылы қалың көпшілікке белгілі. Ұлттық ауыз
әдебиетіндегі
Достарыңызбен бөлісу: