А. Соловьева, Б. Ибраимова
2. Дерманы түзетін құрылымдарды атаңдар. Талдау
жүктеу/скачать 5,46 Mb. Pdf көрінісі
|
8-сынып биология
| 125
2. Дерманы түзетін құрылымдарды атаңдар. Талдау : 1. Дермада қан тамырлары мен лимфа тамырлары неліктен көп орналасқаны туралы пікірлеріңді айтыңдар. 2. Затты ұстаған кезде оның қатты немесе жұмсақ, жылы немесе суық екенін сеземіз. Осы үдерісті талдаңдар. Соған жауапты құрылымдарды сипаттаңдар. Синтез : 1. Тер бездерінің рөлін бағалаңдар. 2. Жетіспейтін элементтерді жазып, кестені толтырыңдар. үдерісті талдаңдар. Осыған жауап беретін құрылымды сипаттаңдар. Тері қабаты Элементтер Қызметі Мүйізденген өлі жасушалар Тірі жасушалар Меланин Капиллярлар Тығыз талшықтар Бұлшық ет талшықтары Рецепторлар Май бездері Тер бездері Май жасушалары Бағалау : 1. «Төбе шашы тік тұрды», «Денем тітіркеніп кетті» деген сөзде қандай талшықтар туралы айтылған? Олар қандай қабатта орналасқан? Бағалаңдар. 2. Адам терісінің қандай қызметінсіз өмір сүре алмайды? Ал қандай қызметінсіз өмір сүре алады? Мысалдар келтіріп, бағалаңдар. 126 §30. Тері аурулары және гигиенасы Тері ауруларының алдын алу шараларын түсіндіру Тері аурулары, олардың сипаттамасы. Тері үнемі ауру тудыратын микроағзалар және басқа қолайсыз сыртқы әсерлерге ұшырап отырады. Барлық тері жұқпаларын үлкен 3 топқа бөлуге болады: бактериялық, патогендісаңырауқұлақтар және паразитжануарлар тудыратын ауру- лар. Тері жұқпаларының қауіптілігі: қозды рушылар тері арқылы өтіп қан тамырлары мен лимфа тамырларына енуі мүмкін. Қанға өткен жұқпалар жылдам көбейіп, тереңде орналасқан ұлпалар мен мүшелерді, сүйек пен бұлшық еттерді зақымдайды. Сондықтан тері жұқпасы байқалған кезде тез дерматологдәрігерге қаралу керек. Терінің кең таралған саңырауқұлақ тудыратын ауруларының бірі – теміреткі ( стригущий лишай) . Ол теріні, шаш пен тырнақты зақымдайды. Теміреткі пайда бол ған жерде шаш түсіп қалады. Тері толық тықырланады. Саңырауқұлақты жұқтыру көзіне өсімдіктер, жа- нуарлар, ауру адамдар мен олардың пайдаланған заттары болуы мүм- кін. Сондықтан басқа адамның тарағын, жекебас гигие насы заттарын пайдалануға, киімі мен аяқкиімін киюге болмайды. Малшаруашылығы және үй жануарларын күту кезін де гигиена ережелерін қатаң сақтау керек. Тағы бір тері ауруы – қышыма қотыр (чесотка) . Бұл ауруды өте ұсақ (ұлғайтқыш құралсыз көруге болмайды) қышыма қотыр кенесі ту- дырады. Кене саусақ арасында, аяқ және қолдың буын бүгілістеріндегі тері астында болуы мүмкін. Ауру белгілері – аталған жерде тоқтаусыз қышу пайда болады. Қышыма қотыр ауру адамнан тұрмыстық зат- тар, есік тұтқасы, қол алысып амандасқан кезде және т.б. жағдайда жұғатын жұқпалы ауру болып табылады. Қышыма қотырдың алдын алудың бастапқы шарасы – гигиена сақтау, аурудың алғашқы белгілері байқалған кезде дәрігерге қаралу керек. Ауру қоздырушылары ауада және заттардың бетінде ұзақ уақыт тіршілік етеді. Сондықтан үй-жайды зарарсыздандыратын сұйықтық (мысалы, хлораминді) қолданып, заттардың беткі жағын, есіктің тұт- қаларын, еденді ылғал шүберекпен сүрту қажет. Тері зақымданған кезде кесілген жерді және басқа жараларды антисептикалық заттармен өңдеу керек. Жұқпаның кейбір қоздырушылары ауруды дамытпай, теріде (сілемейлі қабықта, тісте) ұзақ уақыт тіршілік етуі мүмкін. Егер ағза 127 әлсіресе, оның қорғаныш күші төмендейді. Осы кезде қоздырушылар агрессиялық кезге өтіп, ауру дамуы мүмкін. Яғни жекебас гигиенасы- нан басқа жалпы ағза саулығын сақтау керек. Иммунитеттің әлсіреуіне қандай да бір аурумен ауру, авитаминоз, антибиотиктерді бақылаусыз қабылдау себеп болуы мүмкін. Иммунитетті жалпы нығайту, дұрыс тамақтану, жекебас гигиенасы ережелерін сақтау – тері жұқпаларының алдын алу шарасы болып табы- лады. Безеу бөртпелері – терінің сыртқы (бактериялық), ішкі (зат алма- су, гормондық) себептен зақымдануы. Безеу бөртпелерімен күресудің медициналық емес әдісі – теріні таза ұстау. Тері саңылауы шаң-тозаң бөлшектерімен бекітіліп қалмауы керек, ал май бездерінің түзінділері (секрет) бір күнде 2–3 рет алынып отырса, бактериялық типті безеу бөртпесі дамымайды. жүктеу/скачать 5,46 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|