7 Мемлекеттiң
мәдени-тәрбиелiк қызметi адамдардың мәдени сҧраныстарын
қанағаттандыруға, жоғары руханилық пен азаматтылықты қалыптастыруға бағытталған. Бҧл
қызметтiң ауқымы ӛте кең, сондықтан оған мемлекетпен қатар қоғамдық ҧйымдар, мемлекеттiк
емес қҧрылымдар, шiркеу, теле-радио кампаниялар, басылымдар, баспасӛз т.б. қатысады.
Мемлекет бҧл саланы қаржыландыру, салық салу сияқты мәселелердi ӛз бақылауына алуы
керек.
Мемлекеттiң
сыртқы қызметi елдiң шекарасын, территориясын қорғау, басқа елдердiң
iсiне араласу (әскери агрессия, кҥштеу), мемлекеттер аралық қатынасты сақтаумен байланысты.
Мҧнда сыртқы сауда, халықаралық ҧйымдар, блоктар, одақтар жҧмысына да қатысады.
Мемлекеттiң атқаратын қызметi белгiлi бiр дәрежеде қоғамның материалдық
(экономикалық), ҧйымдастырушылық (саяси), ақпараттық, сондай-ақ адамгершiлiк және
этномәдени ӛмiр салаларын реттеуге бағытталынуы тиiс. Яғни, мемлекет қоғамға икемдi, тиiмдi
тҥрде ықпал етуi қажет. Ең алдымен, мемлекет еркi ақпараттық қарым-қатынас негiзiнде
нормативтi тҥрде халыққа жарияланып отыруы керек. Содан кейiн жеке бостандық пен
қоғамдық қажеттiлiктi бiлдiретiн нормалардың iске асуын қамтамасыз ету қажет. Бҧлардың
барлығы ӛмiрде қалыптасқан ережелердi қолданбай, олардың орындалуын бақыламай, оларды
заң бойынша бекiтпей мҥмкiн емес. Бҧл мемлекеттiң ретке келтiру жҧмыстары, әлеуметтiк
ӛмiрге жҥргiзетiн ықпалдары мемлекеттiк билiктi бӛлудi қажет етедi. Яғни, бҧл бӛлiнiс тәуелсiз
мемлекеттiң саяси және заңдық тҧрғыда икемдi болуына мҥмкiндiк бередi.
Басқарудағы билік формалары: монархия мен республика, олардың нҧсқалары; мемлекеттік қҧрылым: унитарлық, федерация, конфедерация. Басқару
формасы – мемлекеттiк билiк ҧйымдарының қҧқықтық жағдайы мен қҧрылымына негiзделген
мемлекет мазмҧнының сыртқы бейнеленуi. Басқару формасы – бҧл мемлекеттік билікті
ҧйымдастыру тәсілдері. Мемлекеттiк билiктiң жоғарғы ҧйымының жағдайы мен сипаты басқару
формасын екiге бӛледi: монархия және республика.
Монархия деп мемлекеттiң жоғарғы ӛкiмет билiгi жеке-дара, бiр билеушiнiң қолында
болып, ол әкеден балаға мҧра ретiнде қалатын тҥрiн айтады. Монархия абсолютi және
конституциялық болып екiге бӛлiнедi.
