З. Е. Колумбаева

38 
7-ші тақырып. 
ҚАЗАҚСТАН XYIII ҒАСЫРДА. КІШІ ЖҤЗДІҢ РЕСЕЙ 
ҚҦРАМЫНА ЕНУІ
Кезеңнің ерекшеліктері: XYIIIғ. 30- шы жж. Кіші жүздің Ресейге 
қосылуының тарихи себептері: 
- Ҽлемдік сауда мен ҽлемдік шаруашылықтың қалыптасуында геосаяси 
ҥрдістердің 
дамуының 
айқын 
факторларының 
ықпалында 
еуропа 
державаларының сауда жолдарының ҥстемдік етуге талпыныстары жҽне 
олардың арасында ҽлемдік деңгейде ҽскери- саяси жҽне сауда-ҿндірісін игеру 
бҽсекелестігінің кҥшеюі Ресейдің шығыс тобының қалыптасуына ҽкелді; 
- 
Қазақ 
кҿшпелі 
қоғамының 
ішкі 
саяси 
ҿмірінде 
дағдарыс 
қҧбылыстарының ҿсуі: қазақ жерлерінің ҥш жҥз кҿлемінде шаруашылық пен 
саяси ҽртҥрлілігі, жҥздердегі ортаклықтандырылған биліктің болмауы, қазақ 
хандары биліктерінің ҽлсіздіктері, сҧлтандар басқарған ру ақсҥйектерінің 
алауыздығы; 
- Орталық Азия аймағында Қазақстанның геосаяси жағдайының ҽлсіреуі: 
қазақ-жоңғар қарым-қатынасының нашарлауы, қазақтардың Еділ қалмақтары, 
башқҧрттармен, Жайық жҽне Сібір казактарымен ҽскери қақтығыстары 
қазақтардың Орта Азия билеушілерімен кҥрделі қарым-қатынастары; 
 
7.1 Қазақ жерлерінің Ресей империясының қҧрамына енуінің негізгі 
кезеңдері 
 
Бодандық кезеңі -1731ж: 
1.
қазақтар басқа да бодан халықтармен (башқҧрт, қалмақ, жайық 
қазақтары) бейбіт ҿмір сҥруге жҽне адал қызмет етуге ант береді. 
2.
Ресей билеушілерінің талабы бойынша қарулы ҽскер беру.
3.
Дала арқылы ҿтетін сауда керуендерін қорғау. 
4.
Жыл сайын малмен жасақ салығын тҿлеу. 
5.
Шекаралық бекіністер мен ҽскери шептер салу. 
Жартылай отарлау кезеңі- 1822-1824жж., 1867-68жж: 
1. Орта жҽне Кіші жҥздердің территориялық ерекшеліктеріне байланысты 
ҽкімшілік округтер мен бҿлімдерге бҿлу. 
2. Қазақтардың орыс заңын қабылдауы. 
3. Билер соты мен хандық билікті жою. 
4. Жылсайын малмен жасақ салығын тҿлеу. 
5. Патша ҽкімшілігінде қызметтегі кҿшпелі элитаны салықтан босату. 
Отарлау кезеңі-1891ж: 
1.
Қазақ жерлерін империяның меншігі етіп жариялау. 
2.
Қазақтардың орыс заңына бағынуы. 
3.
Қазақстанның табиғи байлықтарын пайдалану, Қазақстанға орыс жҽне 
шетел капиталының енуі.

жүктеу/скачать 1,01 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: