Тіл – құрал. Қазақ тілін меңгеру деңгейін тестілеу əдісімен бағалау емтиханына дайындық үшін оқу-əдістемелік құралы
жүктеу/скачать 3,42 Mb. Pdf көрінісі
|
КАЗТЕСТ Учебно-методическое пособие (Тіл – құрал) B1
| ЖАЗ
ылым бөлігі Мазмұндаманың жоспарына жоба төмендегідей болады: 1. Мәдениет – «екінші табиғат». 2. Мәдениет пен адам тығыз байланысты. 3. Мәдениет – адамның өмір сүру мақсаты мен құндылық жүйесі. Мәтін мазмұнына қатысты жоспар құрыңыз. Мазмұндама жазу үшін жоғарыда айтылған тірек сөздер мен анықталған жоспарды біріктіру қажет. 2 Тірек сөздер Жоспар Мазмұндама жобасы Мәдениет, адамның әрекеті арқылы жасалатын өзгерістер, адам еңбегі, адам іс- әрекеті, оның қызметінің бірлігі, жалпылық маңыз, жасағанның бәрін, мазмұнды белгілері, «екінші табиғат» Мәдениет – «екінші табиғат» Мәдениет – адамдардың әрекеті арқылы жасалатын өзгерістер. Бұл түсінік негізінде мәдениет пен адам еңбегінің бірлігі жатыр. Кейін бұл мағына жалпыланды да, адамның барлық жасағандары «мәдениет» сөзіне біріктірілді. Мәдениет – адам жасаған "екінші табиғат". Өмір сүру мақсаты, құндылық жүйесі, қарым-қатынас негізінде қалыптасады, қоршаған ортаға әсер етеді, мақсатқа пайдалану, ұрпаққа мұра етіп қалдыру Мәдениет пен адам тығыз байланысты Мәдениет әр түрлі таптардың, топтардың, жіктердің, халықтардың мүддесіне қызмет етеді. Мәдениет арқылы адамдар қоршаған ортаға әсер етеді. Ұрпақтарына мұра етіп қалдырады. Әлеуметтік құрылым, тап, жіктердің, ұлттардың, жеке адамдардың, өмір сүру жағдайына, мәдениет байланысты, әр қоғамда жаңа тілек-арман болады, дамиды, жаңалық пайда болады,өндіріс құралы дамиды, адам тілегінен тыс болмайды Мәдениет – адамның өмір сүру мақсаты мен құндылық жүйесі. Информатика дамыды, компьютерлер енді. Мәдениет жеке адамның тілегіне, талабына сәйкес қалыптасты. Әрқашан жаңалықтар пайда болып отырады. Өндіріс құралдары дамыған сайын мәдениет те дамиды. Мәдениеттің дамуы қоғамды алға жылжытады. 188 Мазмұндамадағы мәселеге байланысты берілген сұрақтар негізінде сөйлемдерді бір- біріне байланыстыра жауап жазу. Ответить на вопросы по теме изложения, объединив предложения друг с другом. 1. Мәдениет дегеніміз не? «Не?» арқылы беріліп тұрған сұрақ «мәдениет» сөзіне түсінік беруді талап етеді. Мәтін мазмұны бойынша біз 1. Мәдениет (латын. Cultura – өңдеу, егу деген сөзінен шыққан) – табиғат объектісіндегі адамның әрекеті арқылы жасалатын өзгерістер деген сөйлемді аламыз. 2. «Мәдениет» араб тіліндегі «мудун» сөзінен шыққан; біздің түсінігіміздегі «қала» мағынасын берсе, «медэни» – «қала тұрғыны» деген ұғымды меңзейді. Осыдан «мәдениет» деген сөз пайда болған. 3. Енді «мәдениет» – «өркениет» және «қоғамдық-экономикалық формация», «жаһандану» деген ұғымдармен түйіседі. Сіздің жауабыңызда сіз өзіңіз «мәдениет» сөзін қалай түсінетініңізді жазуыңыз керек. Жауабыңыз мына формада болуы мүмкін: Менің ойымша, мәдениет – ... . 2. Неліктен мәдениет – адам жасаған екінші табиғат деп те аталады? Бұл сұраққа жауап берерде жалпы табиғат – бізді қоршаған орта екенін көз алдымызға елестетеміз. Адамның табиғатсыз күні жоқ. Сіздің жауабыңыз: Мәдениет – екінші табиғат, өйткені ... деп өз дәлелдемелеріңізді алға тартқаныңыз жөн. 3. Адамдар қоршаған ортаға қалай әсер етеді, мәдениетке мұның қатысы бар ма? Мәдени әрекет деп, әдетте, мәдениет игіліктерін өндіруге, таратуға, тұтынуға бағытталған мақсатқа сәйкес әлеуметтік іс-қимылдарды атайды. Мәдени игіліктерді толассыз жасау нәтижесінде адам өзінің де мәдени деңгейін көтереді. Адамның тікелей әсері туралы кеңірек жауап беруге болады. Мысалы: 1. Адамдар ерте кезден-ақ тасты өңдеді. 2. Қару-жарақ жасады. 3. Тасқа қашап сурет салды. 4. Жан-жануарларды қолға үйретті. 5. Олардың терісінен, жүнінен өзіне қажетті көп нәрселерді жасады. 6. Заман дамыған сайын, жаңалықтар енгізіп, өз шеберлігін арттырып отырды. 7. Табиғаттан алынған заттардың барлығын өз қажетіне жұмсады. 4. Қоғамда адам тілегінен бөлек мәдениет қалыптаса ма? Бұл сұраққа жауап бергенде, мәтінді, мәтіннен бөлек өз дүниетаным көкжиегі бойынша бар біліміңізді пайдаланып, жауап беруге болады. Жауабыңызда сұрақ негізін растауға немесе жоққа шығаруыңызға болады. Сөйлеміңіз: иә/жоқ модаль сөздерінен басталуы мүмкін. 5. Мәдениет қоғамды қалай алға жылжытады? Бұл сұраққа жауап бергенде қоғамды алға жылжытушы, экономиканы өркендетуші, адам өмірін жеңілдетуші, жаһандануға жақындатушы факторлар туралы айтуға болады. |