Күдеринова Құралай Бимолдақызы Қазақ жазуының тарихы мен теориясы



Pdf көрінісі
бет106/234
Дата16.12.2023
өлшемі1,82 Mb.
#140228
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   234
Байланысты:
Қазақ жазуының тарихы мен теориясы

ж
әрпі орнына 
и
таңбасы, 
с
әрпі орнына 
ш
таңбасы жазы-
лып кеткен.
3. түбірдің соңы қандай дыбыс болса да қосымша ұяңнан не 
үндіден басталған. 
4. Дауысты дыбыстардың алдынан үнсіз алиф пен дыбыстық 
мәні бар маддалы алиф жүйелі түрде жазылған.
VIIІ-ХІХ ғғ. қадим жүйесімен жазылған қазақ 
қолжазбалары
1) 1732 жылғы Әбілхайыр ханның патша атына таукелев 
арқылы жазған хаты;
2) Әбілхайыр ханның ресей патшасы елизаветаға 1742 жылы 
жолдаған хабарламасы;
3) абылай сұлтанның Сібір губернаторы Сухаревқа 1745 
жылы жазған хаты;
4) 1748 жылғы кіші және орта жүз старшиналарының патша 
атына нұралыны хан қылып бекіту жайында жазған өтініші;
5) тіленші Бөкенбай ұлының 1783 жылы Шерғазы сұлтанға 
жолдаған хаты;
2 Бұл мәліметтер Г.мамырбекованың жоғарыда аталған зерттеу еңбегінде 
көрсетілген. 
6) Кіші жүз старшиналары мен ақсақалдарының 1785 жылы 
іі екатеринаға жазған хаты;
7) нұралы ханның 1785 жылы игельстромға жазған хаты;
8) 1785 жылғы кіші жүз ақсақалдарының Әбілхайыр балала-
рын хандықтан аластауын сұрап іі екатеринаға жазған хаты;
9) ералы сұлтанның нұралы хан мен айшуақ сұлтанды 
тұтқыннан босатуын сұрап полковник Д.а.Гранкинге 1787 
жылғы 4 тамызда жазған өтініші;
10 Қара Көбек би мен Шұбар бидің Орал казак әскерінің 
атаманы Д.Дансков пен Сібір және уфа өлкесінің губернаторы 
а.а.Пеутлинді орнынан алуын сұрап а.а.Безбородкоға 1790 
жылы жазған хаты;
11) Сырым Датовтың 1790 жылы іі екатеринаға жолдаған 
хаты;
12) тіленші Бөкенбайұлының айшуақ сұлтанның Орал казак 
әскерімен бірігіп қазақтарды тонағаны туралы Шерғазы сұлтан 
Қайыпұлына 1793 жылы жазған хабарламасы;
13) Кіші жүз сұлтандарының 1794 жылы іі екатеринаға 
жазған өтініші;
14) айшуақ сұлтанның ішкі істер министрі в.П.Кочубейге 
1803 жылы жазған хаты;
15) Кіші жүз сұлтандары мен старшиналарының 1803 жылы 
қабылдаған анты;
16) 1808 жылғы Қаратай ханның Орынбор шекара комиссия-
сына жолдаған хаты; 
17) айшуақ ханның император і александрға Жантөре ханның 
өлгенін мәлімдеп Шерғазы айшуақұлын хан тағайындауын 
өтініп 1809 жылы қарашада жазған хаты
18) Бөкей ордасы сұлтандарының Шөке сұлтанға Бөкей 
ханның өз ұлы Жәңгір сұлтанды тақ мұрагері деп өсиет еткен-
дігін мәлімдеген 1815 жылғы 25 маусымда жазған хаты. 
19) Шерғазы ханның К.в.нессельродке Бөкей Ордасы 
сұлтандарының Орал маңындағы далаға көшуіне рұқсат сұрап 
1821 жылы 5 тамызда жазған хаты;
20) Орта және кіші жүз сұлтандарының Шерғазы ханның 
орнына арынғазы сұлтанды хан қоюын сұрап губернатор 
П.К.Эссенге 1817 жылғы 6 тамызда жазған өтініші; 
21) Шерғазы ханның сыртқы істер министрлігіне гу-
бернатор П.К.Эссен мен шекара комиссиясының төрағасы 
Г.м.веселицконың үстінен жазған 1819 жылғы қыркүйектегі 
арыз-шағымы; 


172
173
22) Шерғазы ханның император і александрға арынғазы 
сұлтанның өзіне жасаған шабуылы туралы 1820 жылы қаңтарда 
жазған хабарламасы;
23) арынғазы сұлтанды Ордаға жіберуін өтініп билер мен 
сұлтандардың 1822 жылы і александрға жазған өтініші;
24) Шерғазы сұлтанның К.в.нессельродке арынғазы сұлтан 
мен Қара Жігіт молданы Петербордағы қамаудан шығаруын 
сұрап жазған 1822 жылғы қазандағы өтініші; 
25) Байұлы руының атаман Д.м.Бородинге қазақ арасындағы 
дау-дамайдың арынғазы сұлтанның ресейде тұтқындалуынан 
кейін бірден өршіп кеткенін жазған 1822 жылғы мәлімдемесі;
26) 1822 жылғы 24 желтоқсанда жазылған Жоламан тіленші 
және би, старшина, батырлардың Орынбор әскери губернаторы 
П.К.Эссенге арынғазы сұлтанды босатуын және елек пен Орал 
өзені аралығындағы жерді қазақтарға қайтаруын сұрап жазған 
өтініші; 
27) Кіші жүз сұлтандарының губернатор П.К.Эссенге Орал 
бойындағы қазақтарға Жәңгірді хан сайлуын сұрап 1824 жылғы 
3 қаңтарда жазған өтініші;
28) Қаратай ханның губернатор П.К.Эссенге 1825 жылғы 22 
қазандағы мәлімдемесі;
29) Әбілхайыр ханның патша атына 1832 жылы таукелев 
арқылы жолдаған хаты;
30) Қарабай ұлының 1835 жылы генерал минске жолдаған 
арызы;
31) махамбет Өтемісұлының 1839 жылы Хиуадан жолдаған 
хаты;
32) Сұлтан т.Саматовтың 1845 жылы н.и.ильминскийге 
жазған хаты;
33) 1852 жылғы Орынбор шекара комиссиясының жергілікті 
әкімшілік орындарына жолдаған нұсқауы;
34) тілмаш Ш.Көшербаевтың 1859 жылғы н.и.ильминскийге 
жазған хаты;
35) н.и.ильминскийдің 1859 жылы Самрекеге жазған хаты;
36) Шыңғыс уалихановтың 1860 жылы Шоқанға жазған 
хаты;
37) Шоқанның 1860 жылы әкесіне жазған хаты;
38) Ы.алтынсариннің 1883 жылы Б.Кейкинге жолдаған 
хаты;
39) абайдың қатысуымен 1885 жылы Қарамолада жасалған 
ережелер;
40) Генерал таубенің 1890 жылғы бұйрығы.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   102   103   104   105   106   107   108   109   ...   234




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет