Күдеринова Құралай Бимолдақызы Қазақ жазуының тарихы мен теориясы



Pdf көрінісі
бет185/234
Дата16.12.2023
өлшемі1,82 Mb.
#140228
1   ...   181   182   183   184   185   186   187   188   ...   234
Байланысты:
Қазақ жазуының тарихы мен теориясы

ый, ій
таңбаларының орнына 
и 
әрпін жазуды ұсынған пікіріне С.аманжолов қарсы шығып
“Балақаевтың қазақ тіліне шабуыл жасауы” деп санаған. 
И
дыбысы 
ки
дегенде бір әріппен
қи
дегенде екі әріппен 
(
қый
) жазылды. Барлық позицияда да 
и 
әрпінің қабылдануына 
сол жылдары оқу-педагогика баспасының редакторы болып 
қызмет еткен р.Сыздықованың сөйлеген сөзі үлкен себеп болды 
дейді, газет тілшілері. Сөйтіп, біресе 
ый
(
қыйын
), біресе 
и
(
иық, 
ғылми
), енді бірде екі варианты да қатар қолданылып жүрген 
(
қағида//қағыйда
) және жіңішке буында 
и
-мен, жуан буында 
ый
-
мен берілген 
и
әрпінің емлесі бір ізге түсіріле бастайды. Десек 
те,
йы, йі-
ге біткен сөздерге көсемшенің 
й 
жұрнағы қосылғанда, 
йый 
орнына бір ғана 
и 
таңбасын жазу: ұ
йиды, байиды
– 
ұиды, 
баиды

и
-ды қосар таңбасымен қалдыру сияқты екі жақты пікір-
лер болды.
Ы, і
әріптерінің емлесі жайында мынадай ұсыныс жиі кезде-
седі: сөз басында, екі буынды сөздер аралығында, сөз аяғында 
таңбаланғанда, сөз мағынасы бұзылмаса
ы 
әрпін жазбау: 
жапрақ, топрақ, шаңрақ, қоңрау
.
ал 
ә, ұ, ү
әріптері орфограммасына қатысты бұл әріптер 
тек бірінші буында жазылады дегеннен соң
сірә, күнә, бұлбұл
сөздерін ескертуге шығармай (т.Жанұзақов, Ғ.Сұлтанғалиев, 
Б.нұрғазина), 
а
-түрінде заңдастыру; 
а-ә, ұ-ы
әріптерінің орфог-
раммасы күдікті болса, қосымша жалғап анықтау ұсынылды: 
Күлашқа, шайға, жайластыр.
.
Ащы, кеще, тұщы
сөздерін екі 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   181   182   183   184   185   186   187   188   ...   234




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет