Эмбриология
өрлейтін және төмен кететін жолдардан тұратын, екі жакты байланыс аппара ты манызды үлес косады. Сопақша ми
жүктеу/скачать 74,38 Mb. Pdf көрінісі
|
Гистология, эмбриология, цитологияАфанасьев 11
| 317
өрлейтін және төмен кететін жолдардан тұратын, екі жакты байланыс аппара ты манызды үлес косады. Сопақша ми. Сопакша ми жоғарыда аталған, онын дорсалды бөлігінде шоғырланған және IV карыншанып түбін түзейтін, бассүйек жүйкелерінін ядроларынын болуымен сипатталады. Оларда нейриттері мишыктын және таламустың жасушаларымен синапстык байланыстар түзейтін ірі мультипо- лярлы жүйке жасушапары болады. Төменгі оливаларға мишыктан, кызыл ядродан, ретикулярлык формациядан және жүлыннан талшыктар келіп кіреді, олармен төменгі оливанын нейрондары ерекше талшыктар аркылы байланысады. Сопакша мидың орталык аймағында ретикулярлык, форма ция орналасады. Бұл торлы кұрылым жүлынның үстіңгі бөлігінде басталып, сопакша ми, көпір, ортаңғы ми, таламустын ортапты бөлігі, гипоталамус және таламуспен көршілес баска аймактар аркылы созылады. Ретикулярлык формация бас миынын жоғары өрлейтін диффузды белсендіруші жүйесі, ол сезімтал және кимылдаткыш ядролардың араларында орналасып, ми сабауы көлемінің шамамен 9% алып жатады. Оның торларында мультиполярлы ней- рондар (көлемдері 5 мкм-ден 120 мкм-ге дейін) болады. Онын кұрамында си ре ктеу және аз тармакталатын өсінділері бар изодендритті нейрондар басым болып келеді, бүл жасушалардың ұзына бойында синапстык аяктамалардын жоғары концентрациясы аныкталады. Ұзын жоғары өрлейтін және томен кететін байланыстарды түзейтін ірілеу нейрондар ретикулярлык формаци- яда медиалды, ал ұсак (ассоциативті) нейрондар — латералды орналаса ды. Ретикулярлык формация импульстерді афферентті жолдардан алады, бірак импульстер ол аркылы, тура жолдармен салыстырғанда, 4 -5 есе баяу өтеді. Ретикулярлык формация нейрондарының өсінділері үлкен мидың, мишыктың кыртыстарына, ми сабауының ядроларына бағытталады, ол жер- де нейрондармен синапстар (холин-, адрен-, дофаминергиялык және т.б.) кұрайды. Ретикулярлык формацияның интеграциялык кызметі осылайша іске асырылады. Ретикулярлык формация нейрондарының томен кететін талшыктары жұлынның моторлык нейрондарымен әрекеттеседі. Бүл ретте олардын белсенділігін тежейді. Ретикулярлык формацияның кызметі мінез- қүлыктың белсендірілуіне, ұйыктау мен сергектіктің алмасуына, мидағы жүйкетік үдерістердін жеңілдетілуіне немесе тежелуіне байланысты жүреді. Сопакша мида ак зат көбінесе вентролатералды аймакты иеленеді. Миелинді жүйке талшыктарының негізгі шоғырлары оның вентралды бөлігінде орналаскан кортико-жүлындык шоғырлармен (сопакша мидын пирамидалары) берілген. Бүйірлік аймактарда жүлын-мишык жолдарынын талшыктарынан пайда болатын баулы денешіктер орналасады. Бұл жер дей талшыктар мишыкка кіреді. Сына тәрізді және жіңішке шоғырдың ядроларынын нейрондарының өсінділері ішкі доғалык талшыктар түрінде ретикулярлык формацияны кесіп өтіп, орталык жолак бойымен айкасу аркылы тігіс түзейді және таламуска бағыт алады. Көпір дорсалды (жамылғылык) және вентралды бөліктерге бөлінеді. Дор салды бөлігінде сопакша мидың өткізу жолдарынын талшыктары, V—VIII бас сүйек жүйкелерінің ядролары, көпірдің ретикулярлык формациясы болады. 318 11-Тарау. Жүйке жүйесі Вентралды бөлігінде көпірдің меншікті ядролары және бойлай бағытталған пирамидті жолдардын талшыктары орналасады. Ядролар, көлемдері және пішіндері әр түрлі ядроларда әркилы болып келетін, мультиполярлы нейрон- дардан кұралған. Көпірдің арткы бөлігінің ауыстырушы ядроларына жоғарғы оливалык ядро, трапеция тәрізді дененін ядролары және латералды ілмек ядросы жаткызылады. Ұлу түйінінің нейрондарының орталык өсінділері сопакша мидын алдыңғы және артқы ұлу ядроларында аякталады. Алдыңғы ұлу ядросынын нейрондарынын аксондары жоғарғы оливалык ядрода және трапеция тәрізді дененің ядроларында аякталады. Жоғарғы оливалык ядроның аксондары, арткы үлу ядролары және трапеция тәрізді дененіц ядроларының нейрондарының аксондары латералды ілмекті кұрайды. Акырғының құрамына сонымен катар, латералды ілмек ядроларынын жа- сушалары және олардың өсінділері де кіреді. Латералды ілмек алғашкы есту орталыктарында — орталык ми шатырының төменгі төмпешігінде және ме- диалды тізе тәрізді денеде аякталады. жүктеу/скачать 74,38 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|