Микробиология
жүктеу/скачать 5,08 Mb. Pdf көрінісі
|
BulashevAK BMB.pdf
| Зертханалық балауы.
Материалдарды алу және зерттеуге дайындау. Ауруға шалдыққан малдардан патологиялық материалды: ірі қара малдардың тілінен пісіп жетілген, жарылмаған афталардың қабырғаларын; шошқалардың тҧмсығы немесе желінінен; ҧсақ малдардың ҥстіңгі, тісі жоқ жағынан, тҧяқтарының арасынан алады. Барлық жануарлар тӛлдері ӛлекселерінің басы мен жҧтқыншақ сақинасының лимфа бездері, ҧйқы безі және жҥрек бҧлшық еті алынады. Зерттеуге вирусы бар материалдардан (жҧтқыншақ пен ӛңеш кілегей қабықшаларынан) қырындыны арнайы зонд кӛмегімен алады. Алынған патологиялық материалдарды рН 7,4-7,6 болатын глицерин және фосфатты тҧз ерітіндісінен тҧратын консервілеуші ерітіндіге салып зертханаға жібереді. Зертханаға келіп тҥскен аусыл вирусы бар материалдар зерттегенге дейін кілтпен жабылатын тоңазытқышта (–6–20ºС) сақталады. Вирустарды жасуша өсінділерінде бөліп алу . Бҧл зерттеулерде шошқа немесе бҧзау бҥйрегінің алғашқы-трипсинделген жасушаларының ӛсіндісі жиі қолданылады. Арнайы ыдыстарда дара қабатты тҥзіп ӛскен жасуша ӛсіндісінен қоректік ортаны тӛгіп, Хенкс ерітіндісімен жасушаларды шайып алады да, зерттеуге алынған 10%-ды суспензияны қосады. Жасушалар бір бірімен байланысу ҥшін термостатта (+37ºС) 1-2 сағат бойы ҧстағаннан кейін қажетті мӛлшерде қоректік ортаны қосып, қолайлы температураға реттелген термостатта ӛсіреді. Залалданған жасуша ӛсінділерін 7 кҥн бойы микроскопиялау арқылы бақылап отырады. Цитопатогендік әсері байқалған жасушаларды қайтара бірнеше рет себінді жасайды және оларды қолданғанға дейін –30ºС температурада сақтайды. Биосынама. 18 айлық ірі қара малдардың тілінің кілегей қабықшаларының бірнеше жеріне және аяқтарының жҧмсақ жерлеріне жалпы дозасы 2-3 мл суспензияны егеді. Егілген жерлерде афталардың пайда болып, олардың КБР-мен расталуы аусыл вирусының бар екендігін кӛрсетеді. Диагностикалық тәжірибеде ірі қара малдарға биосынама қою қымбатқа тҥсетіндіктен және вирустың сыртқы ортаға таралуына себепші болатындықтан, ӛте сирек қолданылады. Сондықтан зертханада биосынама 4-6 кҥндік ақ тышқандарға, салмағы 500 г теңіз шошқаларына қойылады және ВНК-21, IB-RS-2, бҧзау, торай, қозылардың бҥйрегі мен ірі қара мал қалқанша безінің алғашқы жасуша ӛсінділерінде ӛсіріледі. Аналарынан ажыратылмаған 4-6 кҥндік 10 бас ақ тышқанның тері астына немесе қҧрсағына 0,1 мл патологиялық материалдан 180 дайындалған суспензияны егеді. 3-4 бас жҧқтырылмаған ақ тышқан бақылау ретінде алынады. Барлық жҧқтырылған және жҧқтырылмаған ақ тышқандарды анасымен бірге бір апта бойы бӛлек ҧстайды. Оң нәтиже кӛрсеткен жағдайда жануарлар жартылай немесе толық салданып, 2-5 кҥндері ӛледі. Тышқандардың ӛлексесін қолданғанға дейін қатырады немесе келесі ақ тышқандарға қайта жҧқтырады. Ӛлген тышқандардың бҧлшық еттерінен КБР қоюға қажетті антиген дайындайды. Тәжірибе аяқталғаннан кейін аналық және бақылаудағы тышқандарды жойып, олардың тҧрған жерлерін мен азық қалдықтарын дезинфектанттармен залалсыздандырады. Вирусы бар материалдың 0,2-0,5 мл мӛлшерін 5 бас теңіз шошқаларының артқы аяқтарының плантарлы беткейіне (интрадермальды) егеді. Жҧқтырғаннан кейін алғашқы зақымдалулар 2-5 кҥндері байқала бастайды. Патологиялық материалдардан дайындалған вирусы бар материалдарды теңіз шошқаларына бір неше рет пассаж жасағаннан кейін ғана клиникалық белгілері (афталар) айқын байқалады. Аусыл вирусының типі мен варианттарын анықтау ҥшін патологиялық материалдардан КБР-на қажетті антиген дайындайды. Ол ҥшін афталар қабырғаларын физиологиялық ерітіндімен шаю арқылы консервілегіш заттардан тазартып, сҥзгіш қағазда кептіріп, қайшымен ҧсақтағаннан кейін фарфорлы ыдыста ҧнтақтайды. Ҧнтақталған ҥлгіге рН 7,4-7,6 болатын физиологиялық ерітіндіні қосу арқылы дайындалған 33%-ды суспензияны 2 сағат бойы бӛлме температурасында араластырып, –10–20ºС 5-18 сағатқа қатырады. Ерітілген суспензияны 3- 5 мың айналымда 30 минут центрифугада тҧндырып, тҧнба сҧйықтығының 1-2 мл-ін зертханалық жануарларға биосынама қою ҥшін қҧйып алады. Қалған сҧйықтықты 40 минут бойы +58ºС температурада инактивациялап, КБР-ында антиген ретінде пайдаланады. Вирустардың идентификациясында иммунды ферменттік талдау және комплементті байланыстыру реакциясы қолданылады. Серологиялық балауда Қазақстан Республикасы Ҧлттық биотехнология орталығы иммунохимия және иммунобиотехнология зертханасының мамандары моноклоналды антиденелер негізінде әзірлеген иммунды ферменттік талдаудың жанама қойылымы мен вирустарды бейтараптау реакциясы пайдаланылады. жүктеу/скачать 5,08 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|