Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары

94 
2.
Вербицкий А.А. Контекстно-компетентностный подход к модернизации 
образования [Электронный ресурс] / А.А. Вербицкий // Высшее образование в 
России. – 2010. – №5. – С. 32-37. 
3.
Коротаева Е.В. Технология обучения в интерактивном режиме / Е. В. Коротаева // 
Мир образования – образование в мире. – 2003. – №4. – С. 132-143. 
4.
Лебедев О.Е. Компетентносный подход в образовании / О.Е. Лебедев // Школьные 
технологии. – 2004. – №5. – С. 3-12. 
5.
Панина Т.С. Современные способы активизации обучения: учеб.пособие для 
студ.высш.учеб.заведений / Т.С. Панина, Л.Н. Вавилова; под ред. Т.С. Паниной. – 
4-е изд., стер. – М.: Издательский центр «Академия», 2008. – 176 с. 
6.
Пометун О., Пироженко Л. Сучасний урок: інтерактивні технології навчання: наук. 
– метод. посіб. / за ред.. О. І. Пометун. – К.: А.С.К., 2004. – 192 с. 
ХИМИЯ ПӘНІН ОҚЫТУДАҒЫ СЫН ТҰРҒЫСЫНАН ОЙЛАУ 
ТЕХНОЛОГИЯСЫН ҚОЛДАНУ 
Батырхайрова Дильназ Мамаевна, Қасымбек Ләззат Нұрлыбекқызы 
Ы. Алтынсарин атындағы Арқалық педагогикалық институты 
Ғылыми жетекші: Нүркенова Әйгерім Дауылбайқызы 
Аннотация: 
В данной статье рассматривается понятие критического мышления и его 
важность в современном мире. Проанализированы основные аспекты критического мышления, 
включая способы его развития и применения в различных сферах жизни. Также обсуждаются 
преимущества критического мышления для личного и профессионального роста. 
Abstract: 
This article explores the concept of critical thinking and its significance in the 
contemporary world. The key aspects of critical thinking are analyzed, including methods for its 
development and application in various spheres of life. Furthermore, the benefits of critical thinking 
for personal and professional growth are discussed. 
Ключевые слова: 
Критическое мышление, анализ, логика, развитие мышления, 
принятие решений. 
Keywords: 
Critical thinking, analysis, logic, thinking development, decision-making. 
Сын тұрғысынан ойлау технологиясы адамдардың ойлау, түсінікті түсіну 
және білім деңгейін дамыту үшін пайдаланылатын әдістер жинағы болып 
табылады. Олардың қолданылуы педагогикалық бағдарламаларда өз үлесін 
тапқан. Бұл технология арқылы адамдар ойлау процесінің ерекшеліктері мен 
әдістері туралы мәлімет береді. Мақалада, сын тұрғысынан ойлаудың маңызы, 
ойлау процесі, педагогикалық кеңеске тұру, жетістіктерді алу және даму 
процесі туралы талдау жасалады. 
Сын тұрғысынан ойлау технологиясының маңызы: Сын тұрғысынан 
ойлау адамдардың ойлау қабілетін дамыту мен білікті түсінікті жетілдіруге 
көмектеседі. Ол психологиялық, педагогикалық және когнитивті әдістерді 
пайдалана отырып, адамдардың ойлау процесін жетілдіреді. 
Сын тұрғысынан ойлау процесі: Сын тұрғысынан ойлау процесі көптеген 
қадамдардан тұрады. Біріншілікті, ой-түсіні арттыру үшін кеңеске тұрған 
мазмұнды қорғау және белсенді жаттығуларды жасау керек. Ол үшін 

95 
оқушыларға мазмұндық қорғау, танымал жаттығулар және мәліметтер қорғауы 
мақсатында оқыту әдістерін пайдалану маңызды. 
Сын тұрғысынан ойлаудың педагогикалық маңызы: Сын тұрғысынан ойлау 
педагогикалық бағдарламаларда өз үлесін тапқан. Ол оқушылардың тәжірибелерін 
және ойлау қабілетін дамытуға көмектеседі. Сын тұрғысынан ойлау арқылы 
оқушылар ойлау процесін кез-келген тақырыптың мазмұнын білдіреді, мәліметтерді 
жадындап, аналитикалық ойлау нұсқаларын дамытады[1]. 
Сыни тұрғыдан ойлауы дамымаған адам тез шешім қабылдайды, 
ойланбастан, сезім мен түйсікке сүйенеді, ақпаратты еркін қарайды, дәлелдер 
туралы ойламайды немесе дәлел іздемейді. Сыни тұрғыдан ойлауы дамыған 
адам шешім қабылдағанға дейін өзінің реакциясын қарастырады, келіп түскен 
ақпаратқа және оның сенімдеріне дәлел тапқанға дейін күмәнданады. Тез 
өзгеретін, үлкен ақпарат ағынында дұрыс шешім қабылдай алу үшін жастардың 
сыни ойлауын дамыту өте маңызды. Қазіргі заманғы ақпарат ағыны-бұл 
жаңалықтар, жарнамалар, пайдалы мазмұн, үгіт-насихат араласатын 
хабарламаларды үнемі беру. Егер сіз жазылған және айтылған барлық нәрсеге 
сенсеңіз, сіз басқа біреудің пікірін басқаруға немесе мәжбүрлеуге алданып 
қалуыңыз мүмкін [2]. 
Сын тұрғысынан ойлау арқылы даму, оқушылардың ақпараттық, 
тәжірибелік және критикалық ойлау қабілеттерін дамытуға көмектеседі. Осы 
технология арқылы оқушылар мазмұны бойынша даму процесін тиімді жүргізу, 
тақырыптың маңындағы көзқарасын арттыру және белсенді мінезін дамыту 
мүмкіндігін кеңейтуге көмекші болады. Бұл арқылы оқушылар ақпараттық ойлау, 
жүйелі ойлау және әлеуметтік критикалық ойлауды жетілдіру жолында жаңа 
білікті мәнілікті дамытуға болады. Ойлау арқылы оқушылардың аналитикалық 
қабілеттерін және тәжірибелерін дамыту арқылы, олар ақпараттық қамтамасыз 
ету, мәселелерді шешу, жаңа дұрыстар табу және критикалық ойлау және 
дұрыстау қабілеттерін арттыруда көмекші болады. Бұл арқылы оқушылар жаңа 
білікті оқытуға, креативтік жағдайларды шешуге және тақырыптың мазмұнын 
қатарлы қорытындыларды қалыптастыруға дайын болады. 
Сыни ойлауның негізгі аспекттері: 
1.
Ақпаратты анализ ету: Сыни ойлау арқылы ақпаратты түсіну және 
мәнділігін бағалау үшін көптеген құжаттардан ақпарат алуға мүмкіндік 
береді. 
2.
Мансапты ойлау: Сыни ойлаудың негізі логика болып табылады, бұл 
аргументтер жасау, гипотезалар құру және мазмұнымен бұғаттар мен 
аргументтер жасауға мүмкіндік береді. 
3.
Креативтілік: Сыни ойлау креативтілік дамытуға көмектеседі, ол 
мәселелерді шешудің стандартты емес жолдарын табуға мүмкіндік 
береді. 
4.
Шешім қабылдау: Қолжетімді ақпараттарды анализ және бағалау 
арқылы ақпараттық шешімдер алуға мүмкіндік беретін сыни ойлаудың 
маңызды аспекті. 
Сыни ойлаудың қазіргі қоғамдағы орны: 

96 
-
Білім беру: Сыни ойлауды оқу процесінде қолдану, оқушылардың сыни 
ойлау қабілеттерін дамытуға көмектесері анық. 
-
Кәсіби қызмет: Сыни ойлау, кәсіби іс-шараларда шешім қабылдау, 
мәселе шешу және инновация үшін қажет. 
-
Күнделікті өмірде: Сыни ойлау дағдыларын шешу, көптеген 
құжаттардан ақпарат анализ ету және шешім қабылдау қабілеттерін дамытуға 
көмектеседі[3]. 
Сыни тұрғыдан ойлаудың 5 сипаты бар (Д.Клестер): 
-
Біріншіден, бұл өз бетінше ойлау; 
-Екіншіден, бұл жалпылама ойлау; 
-Үшіншіден, бұл проблемалық және бағалаушы ойлау; 
-Төртіншіден, бұл дәлелді ойлау; 
-Бесіншіден, бұл әлеуметтік ойлау. 
«Сыни ойлауды дамыту» технологиясын XX ғасырдың аяғында солтүстік 
Айова университеті мен Хобард пен Уильям Смит колледждерінің 
халықаралық оқу қауымдастығы әзірледі. Бағдарламаның авторлары-Чарльз 
Темпл, Джинни Стил, Курт Мередит. Бұл технология әртүрлі пәндік салаларда, 
жұмыс түрлері мен формаларында қолдануға арналған әдістемелік әдістердің 
стратегия жүйесі болып табылады. Бұл сізге келесі нәтижелерге қол жеткізуге 
мүмкіндік береді: 
-білімнің әртүрлі салаларында өсіп келе жатқан және үнемі жаңарып 
отыратын ақпарат ағынымен жұмыс істей білу; 
-
өз ойларын (ауызша және жазбаша) басқаларға қатысты анық, сенімді 
және дұрыс жеткізе білу; 
-
әртүрлі тәжірибелерді, идеяларды түсіну негізінде өз пікірін дамыта білу; 
-
проблемаларды шеше білу; 
-
өз бетінше оқумен айналыса білу (академиялық ұтқырлық); 
-топта ынтымақтаса және жұмыс істей білу; 
-басқа адамдармен сындарлы қарым-қатынас орнату мүмкіндігі. 
Сыни ойлауды дамыту технологиясы оқушыларды танымдық іс-әрекетке 
ынталандыруға ықпал ететін және сол арқылы жоғары білім сапасын 
арттыратын топтарда ("шатастырылған логикалық тізбектер", "түйінді сөздер", 
материалды ұйымдастырудың графикалық әдістері және т.б.) ақпаратпен 
жұмыс істеуге және жұмысты ұйымдастыруға байланысты педагогикалық 
стратегиялар мен әдістерді қолдануды қамтиды. Мұндай стратегиялар мен 
әдістерді қолданудың маңызды шарты үш фазалы технологиялық циклды толық 
жаңғырту болып табылады: ой шақыру, түсіну, рефлексия. 

жүктеу/скачать 9,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: