Сонымен, бақылау әдісі дегеніміз әртүрлі табиғи жагдайда
жеке түлғаның іс-әрекеті мен қылықтарын қабылдаудың
негізінде мақсатты зерттеу.
Бақылау табиғи жағдайда жүргізіледі. Ескеретін мөселе,
бақылау жүргізілген кезде сол қадағалау нысаны болып
отырған адам бақылау жүргізіліп жатқанын білмеуі керек,
егер сезген жағдайда шынайылық жоғалады.
Психологиялық зерттеулердің табиғилығын сақтау —
бақылауға қойы латы н бірінш і талап. Бақылау әдісіне
қойылатын екінші талап, бақылау үнемі мақсатты болуы
қажет, яғни, зерттеудің мақсаты мен міндеттері айқын
қойылуы керек.
Бақылау әдісіне қойылаты н үшінші талап — оны ң
нәтижесін тіркеу. Негізінен әртүрлі техникалық қүраддар
(бейнекамера, ф отокамера т.б), ж азбалардың түрлері
(стенограммалар, хаттамалар, бақылау күнделіктері т.б).
Психологияньщ негізгі әдістердің бірі — эксперимент.
Эксперимент әдісі. Егер бақы лауда зерттеуш і өзін
қызықтыратын психикалық үрдістердің байқалуын бейжай
күтетін болса, ал экспериментте зерттеуші езіне қажетті
жағдайды жасайды. Сөйте отырып, экспериментатор оларды
түрақты қамти алады. Басқа зертгеушілермен бірдей жағдайда
зерттеуді қайталай отырып, экспериментатор зертгелушінің
әрқайсысының үрдістерінің дара ерекшеліктерін анықтай
алады.
Экспериментатор өзінің жағдайына қарай тәжірибені
жүргізу шартын өзгерте алады. Бүл эксперименттің негізгі
артықшылығы, сонымен қатар ол оку-тәрбие үрдісінде тиімді
тәсілдерді табуға мүмкіндік береді.
Эксперименттің барысында арнаулы қүралдар мен
аппараттардың көмегімен психикалық үрдістер өзгерістерінің
уақытын дәл көрсетуге болады, м әселен, жауап беру
(реакция), оку, еңбек дагдыларының қалыптасу жылдамдыгы.
Психологияда екі түрлі эксперимент қолданылады:
зертханалық және табиғи.
Зертханалық эксперимент арнайы үйымдастырылып,
Қүрілдар мен аспаптарды қолдану арқылы жүргізіледі.
Достарыңызбен бөлісу: