Жалпы психология
Еңбек іс-әрекетінің психологиялық сипаттамасы
жүктеу/скачать 11,67 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы психология
| Еңбек іс-әрекетінің психологиялық сипаттамасы
Адамзат іс-өрекетінің тарихи алғашқы түрі еңбек болып табылады. Еңбек жалпы алғанда, психологиялық емес, әлеуметтік категория. Психологиялық зерттеудің пөні жалпы алғанда, еңбек емес, тек қана еңбек өрекетінің психологиялық салалары болып табьшады. К.Маркс оз шыгармаларында еңбекті саналы мақсатқа бағытталған іс-орекет ретінде сипаттайды,ол нәтижені іске асыруға және оның саналы 119 мақсатына сәйкес ерік-жігер арқылы ретгеледі. Еңбек өзінің негізгі ұстанымы бойынша белгілі нөтижені жасауға багыггалған, соньшен қатар жеке түлғаны қалыптастырудың негізгіжолы. Еңбекүрдісінде іс-өрекет субъектінің нөтижесі дүниеге келіп қана қоймайды, сонымен қатар ол өзі де еңбекте қалыптасады. Еңбек дегеніміз белгілі қоғамдық пайдалы енімді ондіруге багатталған іс-әрекет болып табылады. Еңбек іс-өрекеті — адамның негізгі, басты іс-өрекеті. Адам егер еңбек етпесе, оз омір сүруін тоқтатқан болар еді. Балалар мекгепке еңбек өрекетінің қарапайым түрлерінің дагдыларын меңгеріп келеді. Мектепте еңбек дамып және жетіліп отырады. Сонымен қатар мекгепте арнайы еңбек дагдысы, еңбек сабағы арқылы іске асады. Мекгепте оқытудың бірінші жылынан бастап, мектеп бітіргенге дейін еңбекке даярлық іске асады, еңбекке деген козқарас, сүйіспеншілік, еңбек адамдарына қүрмет калыгттасады.Мектептегі еңбек сабағы шөкірттерді еңбекке психологиялык, даярлайды: ол адам өміріндегі еңбектщ мәнін түсінеді, қуанышын танып біледі; мектеп оқушыларында еңбек ету, қоғамға қажетгі материадцық қүндылықтарды жасау сияқты түсініктері қалыптасады. Қарапайым қүралдармен жөне матариалдарм ен шәкіртгерді одан да күрделі еңбек түрлеріне алдын ала даярланды.Алғашқы еңбек дағдылары адамның есінде өмір бойы оте берік сақталады. — Іс-өрекеттің ербір түрі бала дамуының белгілі жас кезеңдері үшін тен болып табылады. Осыған байланысты психологияда іс-ерекеттің жетекші түрі туралы \>гым кездеседі. Бірақ ербір кезенде іс-ерекетгің барлық үш негізгі түрі іске асады, түрлі кезеңдерде қажеттілік әртүрлі және нақты мазмүнымен сипатгалады. Іс-өрекетгің негізгі түрі белгілі жас кезеңінде баланың психикасында,оның психикалық үрдістері мен психикалық қасиетгерінде басты, негізгі өзгерістерді іске асырады. Мектепке дейінгілер үшін негізгі іс-әрекетгің түрі ойын болып табылады, бірақ, мекгепке дейінгілер өздеріне түсінікгі түрде оқу және еңбек іс-ерекеттерімен де айналысады. Мектепте жетекші рөлді оқу өркеті алады десек, оған қарамастан бірінші сыныптың шәкірттері ойынды өте жақсы кореді, жан-тәнімен беріле үзақ ойнайды. Балалардың жас шамасына қаран еңбек әрекетінің релі арта түседі. А.Н.Леонтьевтің еңбектерінде керсетілгендей, баланың жетекші іс-әрекеті әлеуметгік орта мен жаңа қатынастар, 120 білімнің жаңа түрі жене оны алудьщ тәсідцері пайда болады,ол таным саласын жене жеке түлғаның психологиялық қүрылымын өзгертеді. Бүл жағдайда іс-өрекеттің барлық түрлері бірдей мағынада қарастырылуы қажет. жүктеу/скачать 11,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|