28 маусымындағы шешімімен баспаға ұсынылды
пәні болады. Деректану пәніне тарихи
жүктеу/скачать 2,13 Mb. Pdf көрінісі
|
9e6c0eda3dd9ea94e26c2b2470b9a301
- Бұл бет үшін навигация:
- 3. Деректану әдістері
| пәні
болады. Деректану пәніне тарихи деректердің түрлерімен мазмұны жатады . Деректану деректікақпаратты ғана анықтап қоймай, олоны тарихи факт ретінде зерттейді.Сонымен деректанудың пәні –барлық деректер жиынтығы және олардағы ақпарат көздері. 3. Деректану әдістері Деректану тарих ғылымының бір саласы болғандықтан зерттеу әдістері ортақ.Әр кезеңдерде, әртүрлі аймақтарда, әртүрлі жағдайдапайда болған тарихи деректердісалыстыра отырып баяндауды тарихи-салыстыру әдісі деп атайды.Яғни, тарихи құбылыстардың айшықты белгілеріне қарай қатар қойып зерттеуді салыстыру әдісі деп атаймыз. Мұндай әдісті XVIII ғасырда Еуропа ағартушылары пайдаланған. Француз ғалымы Ф.Вольтер алғаш рет әлем тарихы жөнінде еңбек жазғанда осы әдісті пайдаланды. Салыстырмалы талдау арқылы ағылшын тарихшысы А.Дж.Тойнби адамзат тарихында 21 өркениетті анықтады. Ол белгілердің жиынтығы негізінде классификацияны өткізді. Бірақ, аталған әдіс белгілі уақыт кеңістігінде тарихи объектілерді қарастыруға бағдарланған. Сондықтан, оны қолдануда негізгі назар объектілердің кеңістік пен уақыт бойынша статикалық қалпына жинақталады. Бұл өз кезегінде қоғамдық процестердің динамикасын зерттеуді қиындатады. Тарихи - салыстыру әдісінің логикалық негізі ұқсас белгілердің мәнін анықтау. Мұны ғылымда аналогия дейді. Аналогия – бұл жалпы ғылыми әдіс. Бұл әдіс бойынша құбылыстың бір белгісінің ұқсастығына қарай қалған белгілерінің де ұқсас екендігі жөнінде қорытынды жасайды. Қорыта айтқанда, тарихи салыстырмалы әдістің таным мүмкіндігі өте кең. Біріншіден , кейбір зерттеу объектісі жөнінде тарихи деректер корпусы онша мәнді болмауы мүмкін.Осындайжағдайда осы әдісті пайдаланып,бізге белгісіз тарихи құбылыстыңтүйінін шешуге болады. Екіншіден, осы әдіс арқылы тарихшы өзі зерттеп отырған деректер тобының шеңберінен шығып, аналогия тәсілі арқылы кең масштабты тарихи қорытынды жасай алады. Үшіншіден, бұл әдіс басқа да әдістердің басын қосып, зерттеу объектісі туралы толық ақпарат алуға мүмкіндік береді. 7 Ескере кететін бір жайт, тарихи-салыстырмалы әдісті пайдаланғанда көптеген әдіснамалық талаптарды орындау қажет. Деректердің бір түрі мен екінші түрін салыстырғандаолардағы нақтылы фактілеріне назар аударған жөн. Өйткені кейбір фактілердің формасы ұқсас болғанмен, ішкі мазмұны басқаша болады. Әртүрлі топтағы деректердісалыстыру мүмкіншілігі бар. Бір жағдайда салыстыру әдісі арқылы олардың ұқсастығын анықтаймыз. Ал, екінші жағдайда олардың айырмашылығын анықтаймыз. Әлбетте, бұл әдісті пайдаланғанда тарихилық принципін ұмытпауымыз қажет. Өйткені, әртүрлі тарихи кезеңдерде пайда болған құжаттардың ұқсастығы кейде зерттеушіні қателікке ұрындыра- ды. Тарихи-салыстыру әдісін басқа да әдістермен қатар жүргізу қажет. Сонда ғана зерттеу жұмысы өз мақсатына жете алады. Әртекті деректерді барлығын бірдей тек осы әдісті пайдалана отырып, шешуге болады деген де үлкен қателік. Бұл әдістің өзінің диапазоны бар. Әсіресе, егер біз қоғамдық тарихи даму процесін үлкен кеңістікте және кең хронологиялық шеңберде зерттейтін болсақ, бұл әдістің пайдасы шаш етектен. Деректану ғылымында кеңінен пайдаланылатын әдіс – жүктеу/скачать 2,13 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|