Нарративті дерек дегеніміз нарративті баяндауы бар мәтіндер мен хабарламалар . Й. Брокмейера жәнеР. Харре сияқты ғалымдар барлық кез келген мәтіннің
тарихи нарративке жата беретініне қарсылық білдіреді.Мысалы кейбір
«өмірбаяндық» мәтіндер уақыт өте келе өзгеріске немесе редакциялауға
ұшыраған. Ондағы фактілердің объективтілігіне сенім аздығын алға тартады.
Дегенмен болған оқиға барысы одан өзгермейді. Деректанушы контекстен өзіне
керегін сын елегінен өткізіп барып керегіне жаратады. Бәрімізге белгілі,
өмірбаян иесі өзі туралы бар шындықты айта бермейді. Өзі туралы мәліметте ол
жамандығын жасырып, жақсылығын асырып жазуы әбден мүмкін.
Нарративті деректерді адам жасайды. Сондықтан онда субъективті
факторлардың әсері бар. Адам белгілі бір әлуметтік топтың немесе қоғамның
мүшесі. Қоршаған орта, елдегі саяси ахуал, жазушының білімі,
қызметі,қоғамдағы орны, жас мөлшері сияқты факторлар нарративті
деректерден көрініс табады.
Соныменнарратив дегеніміз өзіндік құрылымы бар логикалық байланыстағы
әңгіме. Автор өзінің өмірлік тәжрибесіне қарай айналасында болып жатқан
құбылыстарды қабылдап өзін өзі тануы және өзін жұртқа таныстыруы.
Тарихи нарратив арқылы тарихи тұлғалардың өмірге деген көзқарасын ескере
отыра сол заманның болмысынан мәлімет аламыз. Кейде автор сол оқиғаның
қатнасушысы немесе оның куәгері.
Нарративті деректерді топтау Ортағасырлық нарративті деректерге мына төмендегілер жатады:
хроника (грек.–уақыт)– тарихи оқиғаларды хронологиялық тәртіппен сипаттау дегенді
білдіреді.Хроника тарихи туынды ретінде Ежелгі Рим империясында пайда
болып, Византия мен Батыс Европада дамыды. Әдетте, хроникалар өзінің
баяндауын ғылымның қалыптасуынан бастайды. Хронографтардың аударма-
лары негізінен Болгарияда жүргізілген. Русьте жасалған хроникаларды
хронографтар деп атайды. ХІІ ғасырдың соңынан бастап ХVІІІ-ға дейінЛивония
мен Шығыс Балтық елдерінде хроника маңызды тарихи дерек болып табылады.
Солардың ішіндегі ең танымал: ЛатвиялықГенрихтың «
