ы-і; и-у. Бұларды «глухой гласный» дейді. ы-і әнделгенде «е»-ге айналады,
и-у әнделгенде «о»-ға айналады. Осы келте дыбыстар бұрын орыста фонема болған
(естество, лошадь).
Сыбырлағанда. Дауыс шымылдығы сыбырлағанда дірілдемейді.
ху. (Бұл дыбыстарға анықтама берілмеген. Е. Ж.)
ей. Бұрынғы ей тіркестері бүгінде ій болған (Бұл бірақ біріндеген заң).
оv. Бұрынғы оv тіркестері бүгінде ұv болған.
е. Бұл арабтың е- «ғ»-сы. Мысалы, мағына (маeпа). Кейбір транскрипцияда
қолданылады.
аа. Ағаш дегенді түріктер ааш дейді. Екі «а»-ның болуы компенсация заңы.
ғ/г. Буын басы да емес, буын аяғы да емес (буын ортасында келеді).
й. «Йай» дегендегі қысқа й; ілім тілінде і таңбаланады.
«Голосовые связки». Тамақта шандыр бар, мұны дауыс шымылдығы дейміз,
бұл екі жақтаулы, кейде керіледі, кейде бос тұрады, екеуі де өз еркімізде:
демалғанымызда бос тұрады, сөйлегенімізде арасы керіледі, жуықталады (мысық
көзінің қарашығы бұған мысал болады). Дауыс шымылдығын керсек, ол дірілдейді,
үн осыдан шығады. Қатты керілсе, тез қимылдайды, дауыстың ащы болуы содан.
Жәй керілсе, жәй қимылдайды, дауыстың қоңырлығы осыдан.
