Мамырбайдың малайлары қора жамап, пешін қалап, үйін сылап
болған ед. Мамырбайдың бәйбішесі маң-маң басып, малайларға
киіз үйін қағып-сілкіп жинатқызып жүрген ед. Мамырбайдың
Ақбілегі, Ақбілегі — жас түлегі, айы-күні – сұлу қызы, алтын
сырға, күміс шолпы сылдырлатып, былдырлатып, ақ көйлегін
көлеңдетіп, қызыл, жасыл көрпелерін қағып үйге әкелген ед.
Қасындағы қыздарына қабақ шытып, қыңқыл етіп, даусы сыңқыл-
сұңқыл етіп:
— Көзім тартып тұрғаны несі?— деп бір бұраңдап қойған ед...
— Жәй тартат та... Қуанарсың... Қай көзің?..
— Қуанар ем: сол көзім, — деді — бітті. Кім елеген ондайды?
Алымсағын, шөбін жайлап, партияның қамын да ойлап, Мамекең
де кешке жақын жолдасымен кеп түсті.
Тау бетінен андағайлап, жатағына мал келді. Бала у-шу, малай
қиқу, мал маңырап, ит жаң-жұң. Ауыл түтін, өзен күріл. Сарғылт
таңдақ. Жел де қоңыр, қызыл іңір. Малын жайлап, шәйі қайнап, ел
де орынға отырды.
Күн батпай-ақ, көз барында манағы айтқан терең шаттан, іннен
шыққан қасқырларша, шұбап шықты төрт атты. Оның бірі
манаты айтқан, өзің көрген ала атты. Енді үшеуі: қалпағы бар,
мылтығы бар, қылышы бар, көк шекпенді қоқаңдаған, қоқиланған
жат адам. Сол төрт атты шаттан шығып, ылдиға түсе
өкшелерін қадады. Қадап еді, ат пысқырды, ауыздығын қарш-қарш
шайнап есілді. Есілді де екпіндетіп, үңгірдегі бір ауылға жетіп
келді саусылдап.
Келе тарс-тұрс. Үріктірді, бүріктірді, елдің апшысын қуырды:
– Ақ, сболыш! Тап атты!.. Мылтық қолда, қамшы жонда, ат
таппасқа әдді не? Атты да алды, шідерді алды, жүген де алды,
кілем, көрпе, қоржын, шалбар... бәрі кетті...«көр ішке».
– Төре...Тақсыр...
– Ой, құдай-ай!
– Аясайшы, бейуазек қой!.. – деуге келді тілдері. Шәйді алдына
жаңа қойып «Бісмілданы» келтіргені сол еді Мамырбайдың бір
малайы жетіп келді ентігіп:
– Келіп қалды!
– Кім, кім?
– Көкпең-көк...
– О кім?
– Өңшең орыс. Мамырбайдың мұршасы:
– Жина, ұмтыл, қаш тығыл! – деуге ғана келді.
Дастарқанымен шәй қалды жайрап, жиюсыз шыны-аяқ қалды
күйреп. Мамырбай күріс-күріс, бір есікке, бір төрге... Жаушы
жалам, бәйбіше де, қыз да жоқ. Сыртқы есікке жетер-жетпесте,
Мамырбайдың кеудесі үңірейген үш мылтықтың аузына тірелді.
Бай шалқалап, мұрттай ұшты.
Мылтық дүмі, қылыштың қырымен айдап шығарылған ауылдың
еркек біткені басын қорғалап, борсаңдап, желкені жей-мей,
Мамырбайдың еттігіне отағасыны бас қыла қамалды да,
сыртынан қара құлып салынды. Ауызында күбір-күбір «Сүбіқан»,
аяғы жыбыр-жыбыр еңкең қағып, қораны орағытып бәйбіше келе
жатыр еді, орыс алдынан тап болды.
– Қайдан келесің?
– Мына... Мына...— дей беріп еді, — мә, саған мына, мына!— деп
білеуіт пен ащы айғай басына қабат тигенде, көзінің оты жарқ
етті. Жаулық кетті жапырайылып, ауыз кетті опырайылып.
– Тап деген соң, тап қызды!
– Кімнің қызын, жасаған!
– Сенікі қыз, сенікі.
– Қызым жоқ, ойбай!..
– Қыз бар. Табасың! Орыс қадалып, білеуітін зулатты.
Бәйбіше бадалып, «Қыз жоқ» — деп бажылдап, өтірікті
Достарыңызбен бөлісу: |