Баярыстанова э. Т

23 

 

-  оқу-тәрбие  процесінің  барлық  жеке  мақсаттарын  түпкілікті  мақсатқа  –  еркіндік 

пен  жауапкершілікті  қатар  сезінетін,  шығармашылық  бағытта  ойлай  және  әрекет 

ете білетін тұлға қалыптастыруға бағыттау. 

  Жүйе  құраушы  маңызды  факторлардың  бiрi,  педагогикалық  жүйенiң 

қызметiнiң  бастау  кӛзi  –  оқушы  тұлғасының  үйлесiмдi  дамуы,  оның  ӛзiн-ӛзi 

айқындауына  бағытталған  мұғалiмдер  мен  оқушылардың  бiрлескен  әрекетiнiң 

мақсаты  болып  табылады.  Мектептiң  мақсаты  –  тұлға  қасиетiнiң  ақыл-ой, 

адамгершiлiк,  эстетикалық  еңбек,  экологиялық,  құқықтық  және  басқа  да 

базаның  мәдениетiн  қалыптастыру.  Жалпы  мақсаттар  оқу  тәрбие  процесiнiң 

жекелеген  бағыттары  бойынша  нақтыланады.  Басқарудың  тиiмдiлiгiн 

арттырудың  ең  басты  белгiсi  мектеп  басшылығының,  мұғалiмдердiң, 

оқушылардың ӛзiн-ӛзi басқару органдарының жекелеген мақсаттарды белгiлей 

алуы және белгiлi бiр уақыт кезеңiнде оны жалпы мақсатпен үйлестiрiп, реттеп 

отыру. 

  Екінші жүйеқұраушы фактор педагог пен білім алушының қарым-қатынас стилін 

қамтып,  коммуникативтік  деп  аталады.  Бұл  фактор  оқытушы  тұлғасына 

менеджмент субъектісі ретінде мінездеме бергенде қарастырылады. 

 Педагогикалық менеджменттің субъектілері:  

-  оқу-таным  процесінің  менеджері  –  оқушылардың  оқу-танымдық  қызметін 

басқару жүйесінің субъектісі ретіндегі мұғалім; 

-  оқу-тәрбие  процесінің  менеджері  –  педагогикалық  ұжымның  оқу-тәрбие 

жұмысын басқарушы субъект ретіндегі директор (оның орынбасарлары). 

Оқу-таным  процесі  менеджерінің  және  онымен  тығыз  байланыстағы  оқу-тәрбие 

процесі  менеджерінің  еңбек  нәтижесі  –  менеджмент  объектісінің  (екінші 

субъектісінің) білім деңгейі, тәрбиелілік деңгейі және даму деңгейі.  

Үшінші 

жүйеқұраушы 

фактор 

мазмұндық-ұйымдық 

 

(педагогикалық 

менеджменттің мазмұндық жағы) ретінде анықталып, белгілі бір принциптер мен 

әдістер негізінде жүзеге асады.   

  Басқару  принципі  дегеніміз  –  менеджмент  субъектісінің  басқару  функцияларын 

жүзеге  асыруда  жетекшілікке  алатын  негізгі  идеялары  мен  ережелері. 

Принциптердің сақталуы басқару заңдылықтарының орындалуын қамтамасыз етеді. 

Педагогикалық менеджменттің принциптері: 

1. Адамды құрметпен және сенімділікпен қарау принципі:   

-  адамның жеке басын құрметтеу;   

-  тұлғаға таңдау еркіндігін беру;   

-  ӛзара сыйласымдық негізінде сенімділік білдіру;   

-  адамға шамадан тыс талап қоймау;   

-  адам мүмкіндіктерінің ашылуына, бастамашылдықтың дамуына жағдай 

жасау;   

-  әркімнің жетістіктерін, оқу орнындағы жеке үлесін кӛтермелеу.   

2. Бірыңғай кӛзқарас принципі:  

-  әріптестермен «басқарушы және басқарылушы» емес, «адам және адам» 

қарым-қатынас жүйесін орнату;  

-  қызметкерлердің рухани әлемін, талпыныстарын түсіне білу;   

24 

 

-  жұмыста ӛткізген уақыттың қуаныш пен қанағаттану сезімін әкелуіне барлық 

мүмкіндіктер жасау;   

-  әріптестермен бейресми жағдайларда кездесіп тұру.   

3. Ӛзара әрекеттестік принципі: 

-  қызметкерлердің жеке сапаларын білу және ескеру;   

-  әріптестердің бастамашылдығын, құзыреттілігін және жауапкершілігін 

бағалау;   

-  педагогикалық тұрғыдан тиімді кез келген бастамаға ұқыптылықпен қарау.   

4. Әлеуметтік әділеттілік принципі:   

-  оқытушылар арасында оқу жүктемесін ғана емес, қоғамдық жұмыстарды да 

теңдей бӛліп тарату;   

-  әкімшілік  қызметі туралы ұжымға жүйелі түрде ақпарат беріп тұру;  

-  педагог еңбегінің жетістіктері мен оны қоғамның қабылдауы арасында 

сәйкестік орнату.   

5. Тұлғаға бағыттылық принципі:   

-  әрбір оқушының жұмыс жүйесін терең зерттеу;   

-  жүйелі түрде сабақтарға қатысу және педагогикалық талдаудың сапасын 

арттыру;   

-  әрбір оқытушыға шығармашылық деңгейде жұмыс жасауға мүмкіндік жасау;  

-  оқытушыларды ӛздеріне деген кәсіби сенімділігін арттыру;   

-  педагогтардың кәсіби шеберлік деңгейін біртіндеп кӛтеру;   

-  педагогикалық ұжым мүшелерінің ӛткінші эмоциялық жағдайларын ескеру 

және түзету;   

-  әрбір оқытушыға жеке мақсаттар мен міндеттер белгілеу.   

6. Оқытушылық қызметті жетілдіру принципі:   

-  Оқытушылардың біліктілігін арттыру ісін үнемі қадағалау;  

-  Жеке пәндерді оқыту әдістемесі туралы дӛңгелек үстелдер, семинарлар 

ұйымдастырып тұру;   

-  Оқытушылармен қазіргі және келешектегі кәсіби қажеттіліктер туралы 

кеңестер ӛткізіп тұру.   

7. Жекеше ынталандыру принципі:  

-  Моральдық және матиалдық сеп-түрткілерді (стимул) әділетті қолдану;   

-  Ұтымды ойластырылған сеп-түрткілер жүйесін пайдалану. Сыпайылық, езу 

тарту, сезімталдық қарым-қатынас – сыйлық бергеннен де күшті сеп-түрткілер 

екендігін есте сақтау.   

8. Бірыңғай мәртебе принципі:  

-  Педагогикалық процесс субъектілерінің барлығы (мектеп қызметкерлері, 

мұғалімдер, оқушылар) атқаратын қызметіне қатыссыз теңдей демократиялық 

жағдайларда болуы тиіс.   

9. Консенсус принципі: 

-  Мәселелерді қарау және шешім қабылдау барысында ұжым мүшелерінің 

пікірін объективті бағалау;   

-  Ӛз пікірін ұжым мүшелерінің кӛпшілігі дұрыс қабылдайтындай етіп анық 

және дәлелді жеткізу;   

25 

 

-  Теріс (қате) кӛзқарастарға логикалық талдау жасау, қайшылықтарды 

анықтау.   

10. Ұжыммен бірлесіп шешім қабылдау принципі:   

-  Маңызды, перспективалық және стратегиялық мәселелер бойынша ұжымдық 

шешім қабылдау;   

-  Маңызды шешімдер қабылдауда, оны орындаушыларды белсенді қатыстыру.   

11. Әріптестерді басқару ісіне тарту және ӛкілеттілік беру принципі:   

-  әріптестерді басқару ісіне тек олардың ниеті бойынша қатыстыру;   

-  әріптестерді басқаруға қатыстыру барысында міндетті түрде олардың жеке 

ерекшеліктерін есепке алу;  

-  әріптестердің басқаруға қатысуды ӛзіне сенімділік арту ретінде қабылдауына 

қол жеткізу. 

  

Тӛртінші жүйеқұраушы фактор – талдау-нәтижелік. 

Оқу-тәрбие  процесінің,  сондай-ақ  білім  беру  мекемесінің  жалпы  қызметінің 

нәтижесін  кӛрсетуді  кӛздейтін  тӛртінші  жүйеқұраушы  компонент  -  талдау-

нәтижелік.    

жүктеу/скачать 0,68 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: