САЯСИ ЖҮЙЕ: ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕР МЕН ҚАЗАҚСТАН ТӘЖІРИБЕСІ
132
қамтамасыз ету.
Мәслихат депутаттары да саяси партиялардың
фракциялары түрінде депутаттық бірлестіктер және басқа
да қоғамдық бірлестіктер, депутаттық топтар құра алады.
Ревизиялық комиссияның төрағасы мен мәслихат хатшысы
депутаттық бірлестіктерге кірмейді.
Фракция – заңда белгіленген тәртіппен тіркелген саяси
партияның немесе өзге де қоғамдық бірлестіктің атынан
өкілдік ететін депутаттардың ұйымдасқан тобы. Фракция
мәслихатта тиісті саяси партияның немесе өзге де қоғамдық
бірлестіктің мүдделерін білдіру мақсатында құрылады.
«Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік
басқару және өзін-өзі басқару туралы» Қазақстан
Республикасының Заңына сәйкес фракция мәслихаттың
кемінде бес депутатын біріктіруге тиіс. Депутаттың тек бір
ғана депутаттық фракцияда болуға құқығы бар.
Өз өкілеттіктерін, сайлау округтеріндегі бірлескен
жұмысын жүзеге асыруға мәслихат депутаттары депутаттық
топтарға біріге алады. Депутаттық топтың құрамында
мәслихаттың кемінде бес депутаты болуға тиіс.
Депутаттық фракциялар мен топтарды тіркеу мәслихат
сессиясында жүзеге асырылады, келіп тіркелу тәртібімен
жүргізіледі және тек ақпараттық сипатта болады.
Егер де саяси жанама
функциясы туралы айтатын
болсақ, «сарапшылардың партиялардың позитивті рөлі,
ең алдымен, олардың азаматтық қоғам мен мемлекеттік
сала арасындағы байланыстырушы буын ретінде қызмет
етуімен байланысты» деген пікірі кеңінен тараған.
52
XX ғасырдың 60-шы жылдары пайда болған
кибернетикалық модельде бірінші кезекте партия
функционалды жағынан көрініс береді. Бір мезгілде оның
азаматтық қоғамдағы және мемлекеттік құрылымдарға
кірісіндегі жағдайы оның басты сипаттамасы қызметін
атқарады. Осы жағдайды пайдалана отырып, партия
азаматтық қоғамның белгілі бір құрылымдарынан
өзінің «кірісіне» сигналдар алып, өңдеп, өзгертіп
52
Шабров О.Ф. Партогенез и партийные системы: параметры, классификация,
российская реальность // Социология власти. − 2006. − №1.