42
Айтыс туғызатын сұрақтардың барлығын немесе оқушыларды ойландыруға, іздендіруге
негізделген сұрақтардың барлығын проблемалық сұрақтар деу де қате. Мысалы, М.
Әуезовтің «Абай жолы» эпопеясындағы әйелдер бейнесін өту барысында: «Салтанат қандай
кейіпкер?», «Абаймен екеуінің арақатынасында достық басым ба, махаббат басым ба?» деген
мазмұндағы сұрақтар - оқушыларды ойландыратын, іздендіретін, әрі айтыс та тудыратын
сұрақтар. Дегенмен бұл сұрақта проблема жоқ. Оның себебі, эпопеяда Салтанат пен Абайдың
таза
ДОСТЫҒЫ
ашық жазылған, айқын айтылған. Көркем туындыны проблемалық талдау ең
алдымен оқушылар алдында проблемалық жағдаят (ситуация) арқылы жүзеге асады. Ал
проблемалық жағдаят деген не? Проблемалық жағдаят деген - шешуді талап ететін, іздендіретін,
ойландыратын күрделі жяғдайдың тууы. Ол оқушылардьң ойлауына, ізденуіне ғана әсер етпейді,
оларды болжам жасауға, өздерінше қорытынды жасауға да жетектейді. Проблемалық
жағдаятты туғызу бар да, оны шешуге, болжам жасатуға жетелеу тағы бар. Мысалы, «Абай
жолы» эпопеясын оқыту барысында оқушылар алдына эпопея көтерген «әкелер мен
балалар», «Аналар мен балалар»
проблемалары бойынша проблемалық жағдаят туады.
Мұғалім жағдаятты шешуге жетелеу үшін, мынадай жұмыстар жүргізеді
(салыстырмалы жұмыс);
Достарыңызбен бөлісу: