Ббк 36. 82 я 73 а 89 Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігінің «Оқулық»

 

268

 

Кептіргіштерді 

деңгейлік 

датчиктермен 

жабдықтау 

автоматизациялаудың  міндетті  шарты  болып  келеді.  Осы 

датчиктердің  жұмысы  кезінде  ғана  кептіру  үдерісін  бақылауға, 

бір  режимнен  екінші  режимге  көшуге,  апаттық  жағдайларды 

алдын  алуға  жəне  т.б.  болады.  Алайды,  бұл  датчиктердің  бір 

бөлігі 60...70

0

С  температурада  жұмыс  істеуі  керек.  Қарапайым 

мембраналы  датчиктер,  мысалы,  СУМ-1  бұл  жағдайда  жұмыс 

істей  алмайды.  Осыған  байланысты,  Харьковтың  «Спец- 

элеватормельмаш»  зауытымен  жасалынған  СУИ-1  типті 

инфрақызыл деңгейлік датчигі қызығушылық туғызады. 

 

Кептіру агентінің температурасын 

 бақылау жəне реттеу нұсқалары 

22-кесте 

Кептіру агентінің 

температурасы 

Кептіргіш түрі 

а 

Б 

в 

г 

д 

Е 

Ж 

З 

Оттықтың кірісінде 

К 

К 

К 

К 

К 

К 

К 

К 

Кірісте: 

қыздыру камерасына 

1-кептіру зонасына 

2-кептіру зонасына 

 

- 

В1 

Т 

 

Т 

В2 

В3 

 

- 

В1 

Т 

 

Т 

В1 

- 

 

Т 

В1 

- 

 

Т 

- 

- 

 

Т 

Т 

- 

 

Т 

В2 

- 

Шығыста: 

қыздыру камерасына 

1-кептіру зонасын 

2-кептіру зонасына 

 

- 

- 

- 

 

КС 

- 

КС 

 

- 

КС 

КС 

 

КС 

- 

- 

 

КС 

КС 

- 

 

КС 

- 

- 

 

- 

КС 

- 

 

- 

КС 

- 

 

Шартты  белгілер:К-  бақыланатын,  бірақ  реттелмейтін 

температура;  КС-  критикалық  мəн  шамадан  тыс  асып  кеткен 

жағдайда  температура  бақыланады  жəне  дабыл  беріледі;  Т- 

отынның  берілуі  реттеледі;  В1,В2,В3-сатыларға  сай (1,2,3) 

атмосфералық ауаның сорылуы реттеледі. 

 

Кептіргіштегі астық дəндерінің деңгейін  

бақылау нүктелері мен нұсқалары 

23-кесте  

Дəндер деңгейі 

Кептіргіш түрі 

а 

б 

в 

г 

д 

е 

Ж 

З 

Кептіргіш үсті қорапде: 

төменгі 

ортаңғы (жұмыс) 

жоғарғы (апатық) 

 

Д 

Д 

Д 

 

- 

- 

- 

 

- 

- 

- 

 

Д 

С 

- 

 

Д 

С 

- 

 

Д 

С 

- 

 

- 

- 

- 

 

Д 

С 

- 

 

269

 

Жылу 

жəне 

ылғал 

алмасу қорапінде: 

төменгі 

ортаңғы (жұмыс) 

жоғарғы (апатық) 

 

 

- 

- 

- 

 

 

Д 

С 

- 

 

 

Д 

- 

С 

 

 

Д 

С 

Д 

 

 

Д 

С 

Д 

 

 

Д 

Д 

Д 

 

 

Д 

С 

С 

 

 

Д 

С 

Д 

Екінші контур: 

төменгі 

ортаңғы (жұмыс) 

жоғарғы (апатық) 

 

- 

- 

- 

 

- 

- 

- 

 

Д 

С 

- 

 

Д 

С 

С 

 

Д 

С 

- 

 

- 

- 

- 

 

Д 

С 

- 

 

Д 

С 

С 

 

Шартты белгілер:Д-датчикпен бақыланатын деңгей; С-ағын 

құрылғысымен реттелетін деңгей. 

Астық 

элеваторлары 

мен 

қоймаларын 

реттеудің 

унификацияланған  жүйесінің  құрамына  астық  кептіргіштерді 

реттейтін  блоктар  мен  тіреулер  кіреді.  Оларды  дербес  те 

қолданып  немесе  элеваторларды  реттеу  пультіне  де  еңгізуге 

болады. 

Тіреулер  мен  блоктар  əмбебап  болып  келеді,  сондықтан 

əртүрлі типтегі рециркуляциялық, сонымен қатар шахталы астық 

кептіргіштерді  реттегенде  қолдануға  болады.  Тіреулер  мен 

блоктар  кептіргіштердің  машиналары  мен  механизмдерінің 

(желдеткіштер,  ысырмалар,  шиберлер,  аспалы  қақпақтар) 

реттелуін  қамтамасыз  етеді,  сонымен  қатар  керекті  блоктау, 

оттықты  реттеу,  бақылау,  дабыл  жəне  технологиялық  үдерісті 

анықтайтын  негізгі  технологиялық  параметрлердің  (жылу 

тасымалдаушы  мен  дəндердің  температурасы,  дəндердің 

ылғалдылығы  мен  деңгейі)  өлшенуін  жүзеге  асырады.  Əр 

кептіргіш бір тіреумен қамтамасыз етіледі, сондықтан тіреу саны 

өндірістегі  кептіргіш  санына  сай.  Кептіргіштердің  реттеу  пульті 

келесі элементтерден тұрады: 

–  реттеу  блоктары  мен  ылғал  өлшегішті  орналастыруға 

арналған  тіреу  (ені 400 мм,  биіктігі 1300 мм,  тереңдігі 

1000 мм); 

–  тіреуде орналасатын логометрге арналған щит (ені 400 мм, 

биіктігі 500 мм, тереңдігі 300 мм); 

–  амперметр блогы; 

–  өлшеу нүктелері мен апаттық мəліметті таңдауға арналған 

бақылау блогы (К); 

–  ПВЗ-20Д ылғал өлшегіші; 

 

270

 

–  реттеу  дабылының  элементтері  бар  кептіргішті  реттеу 

блогы (У); 

–  машиналарды реттеудің қосымша блогы (А); 

–  баланстық  реленің  қосымша  блогы  (Б);  логометрлер 

шкафымен бірге тіреудің жалпы биіктігі 1800 мм. 

–  Таратқыш  пунктінде  жəне  орын  бойынша  келесі 

элементтер орнатылады: 

–  машиналарды жергілікті реттеу жəшігі (жөндеу режимі); 

–  магниттік іске қосқыштарды реттеу панелі; 

–  деңгей  датчиктері  (бастапқы,  соңғы  ыдыстарда  жəне 

жылуалмастырғыштарда  үшеу  жəне  қыздырғыштарды 

екеу); 

–  дəндерді еңгізуге арналған электржетегі бар ысырмалар; 

–  ауа  кірісін  реттейтін  реттелгіш  шиберлер  (электр  жетегі 

бар); 

–  кедергі термометрлері (платиналық жəне мыс); 

–  температура дабылдары ТР-200; 

–  ылғал өлшегіш датчигі ПВЗ-20Д (біреу); 

–  ысырмаларды басқаруға арналған жəшік ЯПМС. 

Орын  бойынша  орналастырылатын  элементтер  саны 

кептіргіштің  технологиялық  сұлбасы  мен  құрылысына  тəуелді. 

Кедергі  термометрлері  мен  температуралар  дабыл  қаққыштары 

келесі жерлерде орнатылады: 

–  кептіргішке дейін жылу тасымалдағыштың температурасы 

(500

0

С дейін); 

–  кептіргіштен  кейінгі  жылу  тасымалдағыш  температурасы 

(150

0

С дейін); 

-  жылу алмастырғыштардағы дəндер температурасы (100

0

С 

дейін). 

Əр топ бойынша өлшену нүктелерінің саны – тоғызға дейін. 

Əр  топ  бойынша  дабыл  қаққыш  нүктелерінің  саны – алтыға 

дейін. 

Басқару  сұлбасына  келесі  автоматика  элементтерін  қосу 

қарастырылған:  алауды  бақылауға  арналған  аспап  ПКП-Ф; 

оттықты  оттандыруға  арналған  жинақ; «өзінен  кейін»  тік  əсер 

ететін отын қысымын реттегіш РПД-1; отын қысымын бақылауға 

арналған 

манометр; 

шашыратылатын 

ауаның 

қысымын 

бақылауға  арналған  аспап  СПД-300;  отынды  еңгізуге  арналған 

 

271

 

электр  жетегі  бар  вентиль;  отынды  бөлуге  арналған 

электромагниттік қақпақ; отын есептегіші. 

Сонымен  қатар,  сұлбамен  үрлеу  желдеткіші  мен  отын 

сорабын басқару қарастырылған. 

Бақылау  блогының  (К)  беткі  панеліне:  кептіргішке  дейінгі 

жылу  тасымалдағыш  логометрінің  ауыстырып-қосқышы  (тоғыз 

нүктеде  ПТИ-М);  кептіргіштен  кейінгі  жылу  тасымалдағыш 

логометрінің  ауыстырып-қосқышы  (тоғыз  нүктеде  ПТИ-М); 

дəндер температурасы логометрінің ауыстырып-қосқышы (тоғыз 

нүктеде  ПТИ-М);  басқаруға  жататын  шиберлерді  таңдауының 

ауыстырып-қосқышы  (он  жұмыс  жайына);  реостат – үш  дабыл 

(«ашылу», «жабылу», «сəйкестік»)  шамдары  бар  басқармалы 

шиберінің  құрылғысы;  дабыл  шамдары  бар  шиберді  басқару 

командасын  беру  жəне  алу  түймесі;  апаттық  дыбысты  дабыл 

кавитациялану 

түймесі 

мен  дабыл 

шамдары; 

апаттық 

жағдайлардың  дабыл  шамдар – «кептіргішке  дейінгі  жылу 

тасымалдағыштың  температурасы», «кептіргіштен  кейінгі  жылу 

тасымалдағыштың  температурасы», «дəндер  температурасы», 

«дəндер  ылғалдылығы», «жылутасымалдағыштың  босатылуы», 

«соңғы  ыдыстың  толуы», «қыздырғыштың  толуы», «оттық 

жұмысының бұзылуы», «ыстық желдеткіштер жұмысын тоқтату» 

сияқты элементтер орналастырылады. 

Осыған  қоса,  блокта  апаттық  жағдайдың  (қоңырау) 

дыбыстық  дабылы  орнатылған.  Блок  көмегімен  керекті  жерге 

салқын  ауа  жəне  ыстық  желдеткіштер  шиберлері,  дəндерді 

шығару  шибері  жəне  т.б.  орнатылуы  жүзеге  асырылады.  Жөнге 

келтіру  үдерісі  логометрлер  мен  норий  амперметрлер 

көрсеткіштерімен жүзеге асырылады.  

Басқару  блогы  (У) – оператор  жұмыс  істейтін  негізгі  блок. 

Блоктың  беткі  панелінде:  басқару  режимдерінің  айырып-

қосқышы;  іске  қосу  желісінің  түймесі;  үш  дабыл («ашылу», 

«жабылу», «сəйкестік») 

шамдары 

бар 

дымқылдəндер 

ысырмасының  жайын  беретін  құрылғы;  дəндер  деңгейінің, 

бастапқы  ыдысында  (үш)  жəне  соңғы  ыдысында  (үш),  дабыл 

шамдары; ; үш  дабыл («ашылу», «жабылу», «сəйкестік») 

шамдары  бар  отын  жұмсалуын  тексеретін  құрылғы;  оттық 

жұмысының  дабыл  шамдары – «үрлеу  желдеткішінің  жұмысы»; 

«отын  сорабының  жұмысы»; «факел»; «оттандыру»; «үрленетін 

 

272

 

ауа  қысымы»;  оттықты  істен  шығару  тумблері  (дəндерді 

салқындату режимінде жұмыс істеу кезінде); дабыл шамдары бар 

ауыспалы  мнемосызба  (мнемосызба  кептіргіш  түріне  тəуелді 

орнатылады  жəне  негізгі  блок  желісімен  ажыратқыштар  арқылы 

жалғанады) сияқты басқару жəне дабыл элементтері орналасады. 

 Кептіргіштің  жұмыс  режимі  У  блогын  беткі  панеліндегі 

режимдер 

айырып-қосқышымен 

беріледі. 

Бұл 

айырып-

қосқыштың он қалпы бар, соның ішінде сегізі жұмыс жəне екеуі – 

толық қосылу. 

Кептіргіш  түрі  мен  кептіру  режиміне  байланысты  режимдер 

саны  қысқаруы  мүмкін,  осы  кезде  айырып-қосқыштың  барлық 

қалыптары  қолданылмауы  мүмкін.  Əр  режимге  жұмыс  істеп 

тұрған  машиналардың,  ауыстырмалы  қақпақтардың  қалыптары, 

ысырмалардың 

ашылуы 

жəне 

жабылуының 

белгілі 

комбинациялары  тəн.  Айырып-қосқыш  позициясы,  таңдалған 

режимдер 

өз 

ретіне 

байланысты 

кептіру 

режимінің 

технологиялық  талаптарына  сай  болатындай  етіп  беріледі. 

Мысалы, бірінші калып – «кептіргішті толтыру», екінші қалып – 

«тұйық рециркуляция жəне оттықттың қосылуы» жəне т.б. 

Бірінші 

екі 

нұсқа 

«Целинная-100» 

кептіргішінің 

конструктивті  жəне  технологиялық  орындалуының  əртүрлі 

типіне  қатысты;  үшінші  жəне  төртінші  нұсқалар – РД-2х25 

кептіргішінің əртүрлі орындалуына қатысты.  

Барлық  жағдайда  блоктар  жинағы  мен  олардың  сұлбалары 

өзгеріссіз,  тек  блок  аралық  қосылыс  сұлбасы мен  У  блогындагы 

мнемосұлба (ауыспалы) өзгереді. 

 Айырып-қосқыштың  əр  позициясы  белгілі  машиналардың 

іске  қосылуын  анықтайды,  алайда,  бұл  машиналар  оператор  У 

блогының  іске  қосу  түймесін  баспайынша  жұмыс  істемейді. 

Режимде  жұмыс  істемейтін  машиналарды  тоқтату  айырып-

қосқышты бұрау арқылы жүзеге асырылады. 

24-кестеде  айырып-қосқыштың  позицияларына  таралған 

режимдердің мүмкін болар нұсқалары келтірілген. 

Сұлба 20 машинаны  басқару  мүмкіндігін  қарастырады: 

нориялар,  тасымалдағыштар,  желдеткіштер,  отын  сораптары, 

жөнге  келтіру  элементерінің  төрт  тобы  (ауыспалы  қақпақтар, 

шиберлер),  дымқылдəндердің  бір  ысырмасы  (дəндердің  ағуын 

 

273

 

реттеу  мүмкіндігімен  бірге),  төрт  екі  позициялыаралық 

ысырмалар жəне дəндерді бөлудің бір түйіні. 

 

жүктеу/скачать 9,2 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: