46-жаттығу. 1. Берілген өлең шумақтарынан метонимияларды тап.
1. Уайым – ер қорғаны, есі барлық,
Қиыны бұл дүниенің – қолы тарлық.
«Еһе-еһеrе» елірме, бозбалалар,
Бұл бес күндік бір майдан ер сынарлық.
2. Арғын – Найман жиылса,
Таңырқаған сөзіме.
Қайран сөзім қор болды,
Тобықтының өзіне.
60
3. Бір кісі емес жазғаным, жайпақ жұрт қой,
Шамданбай-ақ, шырақтар ұқсаң жарар,
«Ит маржанды не қылсын» деген сөз бар,
Сәулесі бар жігіттер бір ойланар.
4. Кісіге қарап сөз салма,
Шын сөз қайсы біле алмай,
Әр нәрседен құр қалма,
Мұны жазған білген құл.
Әуламаһи Дауани.
5. Я Семейдің қаласы,
Я қазақтың аласы?
Ойында жоқ бірінің
Салтыков пен Толстой.
6. Ел бүлігі Тобықты
Көп пысыққа молықты.
Малдының малын көре алмай,
Борышын түгел бере алмай,
Көрінгенге обықты.
7. Шортанбай, Дулат пенен Бұхар жырау,
Өлеңі бәрі – жамау, бәрі құрау.
Әттең дүние-ай, сөз таныр кісі болса
Кемшілігі әр жерде-ақ көрініп тұр-ау.
8. Соныға малды жайып, күзетіңдер,
Ұйқы өлтірмес, қайрат қыл, бұз қамалды!
Ит жегенше Қондыбай, Қанай жесін,
Құр жібер мына антұрған кәрі шалды.
9. Үйі мәз боп, қой сойды.
Шүйіншіге шапқанға
Әуре қылды, салды ойды
Үйдегі тыныш жатқанға.
10. Әзілде тәңірім сорлы етті,
Арсыз елмен әуре етті,
Жалсыз үйде күңіретті.
Тағдырға білдік көнгенді.
/А.Қ. шығармалар жинағы/.
2. Метонимия дегеніміз не?
3. Уайым, сыңарлық, кемшілігі, шүйіншіге – деген сөздердің мағыналарын
түсіндірме сөздік бойынша талдап жазыңыз.
|