Жастар үшін маңызға ие фо рум басталғаннан кейін алғашқы
Еске алып, асқа шақырушылар: Ережеповтар әулеті
жүктеу/скачать 26,02 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Еске алып, асқа шақырушылар: жұбайы Рысалды, ұлы Қуаныш, келіні Гүлжауһар.
- Алтай АЙЫП.
- Бас редактордың орынбасары - 4-47-32 Жауапты хатшы, есепші Факс: 4-49-07.
- ҚР СТ ИСО 9001-2009 “Сапа менеджментi жүйесi” талаптарына сәйкес сертификатталған. Газет әр аптаның сәрсенбi, сенбi күндерi шығады.
- Газет редакцияның компьютер орталығында терiлiп, беттелiп, “Сыр медиа” ЖШС баспаханасында басылды. Тел: 8(7242) 40-06-68.
- Таралымы 5861. Тапсырыс №1000. жауапкершiлiгi шектеулi серiктестiгi
- Аманжол ОҢҒАРБАЕВ Шиелі аудандық « скен ңір» газетінің редакциясы Бас редактордың міндетін атқарушы
- Елбасы мәдениет, өнер қайраткерлеріне үнемі үзбей көңіл бөліп, оларға тиісті қолдау мен жанды
Еске алып, асқа шақырушылар: Ережеповтар әулеті. К зімде – жас, жүрегімде – сағыныш... Шиелі кенті, Тайманов к шесі №16 үйдің тұрғы ны болған, ардақты аза- мат, асыл жар, асқар таудай тірегіміз
ткеніне де 100 күн толыпты. кемізді лімге қию да, енді арамызда жоқ де- генге сену де қиынның қиыны. Сұм ажал бізді зар илетіп асыл әкемізді алып кетпегенде, 7 қыркүйек күні мерейлі 60 жасқа толып, немересі Бекзатханның тұсау кесер тойын бірге тойлар едік. кеміздің 28 тамыз күні берілетін жүз күндік асына ағайын-туыс, жора- жолдас, сыйлас болған барша жамағатты шақыра от- ырып, жатқан жерің жайлы, жаның жәннатта болғай деп: Тәрбиеңді к ріп стім жасымнан, Ешкім сендей сипамаған басымнан. Түсіне алмай қалдық әке артыңда, Кетуіңде болды-ау бізге тосыннан. Алла салды басымызға сынақты, Жиі еске алсын деп пе, жылатты. Қайғысы мен қызығы к п мір-ай, Бірде к теріп, бірде жығып құлатты. Сен кеткелі есеңгіреп аспаным, Теректер де к термей тұр бастарын. Бар кезіңде қадіріңді білдік пе, мір деген осылайша, қас-қағым...
Б і з д і ң з а м а н д а с т а р ы м ы з д ы ң маңдайына жасампаз әрі жауапты кезең жазылыпты. Арыға терең бармай-ақ, ткен жиырма бес жыл – қоғамымыздың түбегейлі рухани жаңғырудың жарқын кезеңі болды. Ол к пғасырлық даму жолымызды қаныға біліп, қайтадан сараптау, бұрынғыдан қалған асыл қазыналармен қайта қауышу, озығын үйрену, тозығынан жирену, әлемдік м ә д е н и д а м у д ы ң т ә ж і р и б е с і м е н жетістіктерінен қорытынды шығарып д ұ р ы с с а р а л а й б і л у м а қ с а т ы н айқындайды. Бағымызға қарай, біздің Қазақстан – ткеннен де аса бай мәдени мұра еншілеген ел. Оларды зерттеу, к здің қарашығындай сақтау, рухани игеру бағытындағы іс-шаралар ерек- ше назар аударуға міндеттейді. Бұл рет- те деректерге сүйенер болсақ, еліміздің аумағында 25 мыңнан астам тарихи- мәдени объектілер бар болса, олардың сегіз мыңнан астамы мемлекеттің ар- наулы қорғауына алынса, 10-нан аста- мы ЮНЕСКО-ның Бүкілдүниежүзілік м ұ р а о р т а л ы ғ ы н ы ң а л д ы н - а л а жасалған тізіміне енгізіліп отыр. ЮНЕСКО демекші, оның аясында Абай Құнанбаев, Мұхтар уезов, Қаныш Сәтпаев мерейтойлары халықаралық д е ң г е й д е т к і з і л д і . з д е р і н і ң данышпандық ресімен, ұланғайыр үлесімен әлемдік ркениетті байытқан қазақ мәдениетінің міршеңдігін арттырған ұлы қайраткерлеріміз з мерейлеріне лайық дәріптелді. Бұл ұйым Түркістан қаласының тойы- на да ең биік деңгейде маңыз берді. Осы аралықта Шиеліде арқалы ақын, ақиық әнші, композитор Нартайдың, күллі түркі әлемінің к семі, мақтаны Мұстафа Шоқайдың, облыс бойын- ша ғасыр тұлғалары Ыбырай, бділда, Шахмардан, Қалмаханның мерейтой- ларын, атаулы күндерін ткізген Сыр нерпаздары ауданымыздың сахна- ларын әспеттей білді. Шиелі жайлы республикалық ән конкурсы тіп, оған Қазақстанның халық әртісі, компо- зитор Ескендір Хасанғалиев қазылық жасап, Шиелі туралы 41 ән дүниеге келіп, үнтаспаға түсіріліп, ел к лемінде шырқалып жүр. Заңсыз ұмытылған арғы-бергі жайсаңдарымыздың есімдері қайта жаңғырып, әруақтары ұлықталды. Соған орай, жойылып кетуге айналған талай асыл мұраларымыздың ғұмырлары т ұ ғ ы р л а н ы п , ж о ғ а р ы л а д ы . Б ұ л ертеңімізге деген сенімімізді де нығайта түсті. Тәуелсіздік тұсында М.Шоқайдың бірі Шиелі орталығындағы ескерткіші, екіншісі Сұлут бедегі мүсіні, Нар- тай ескерткіші, диқан баба атындағы саябақтағы Ыбырайдың еңселі мүсіні, Б ұ д а б а й е с к е р т к і ш і , И м а н ж ү с і п батырдың ескерткіші, жаңа №270 мектеп алдындағы Ғ.Мұхамеджанов е с к е р т к і ш і , “ А р м а н ” к и н о т е а т р ы жанындағы Ш.Есенов бюсті, Еса- быз кесенесіндегі Досбол датқа, Бала би ескерткіштері тұғырға қонып, Сауысқандық шатқалындағы жартастағы бейнелер ескерткіш кешені қамқорлыққа алынды. Соғыс ардагерлеріне, боздақтарға арналып Шиеліде “Тағзым” алаңы, барлық ауылдарда олардың есімдері қашалған жаңа ескерткіштер бой түзеді. Тәуелсіздікке дейін де біздің ңірде ескерткіштер мол бо- латын. Сарыарқа т сінде бой к терген жаңа Астана, оның іргелі әрі әсем мәдени ошақтары еліміздің мәдени жасампаздығының аса бір ірі әрі айқын к рі нісі болды. Астанадағы алқалы, дәстүрлі жиындар әрдайым Қазақстанның к п ұлтты мәдениеті мен нерінің салтанатты да салиқалы м е й р а м д а р ы н а ұ л а с ы п о т ы р д ы . Астананың тұсаукесер сәтінде “Қорқыт – қобыз, Қызылорда” қойылымы паш етілді. Нартайдың 120 жылдығына а рн а лғ а н жы рш ы - т е р м е ш і л е р і ні ң д ә с т ү р л і б а й қ ау ы р е с п у б л и к а л ы қ дәрежеде Астана т рінде дүркіреп тті. Мұстафа Шоқайдың 110 жылдығы да республикалық деңгейде тіп, Фран- цияда ескерткіш орнатыл- д ы . Ас т а н а д а м ә д е н и е т о ш а қ т а р ы б о й т ү з е с е , Ш и е л і д е “ С а л т а н а т с а - райы” халыққа қызмет ете бастады, жаңадан Сұлут бе, Бәйгеқұм, Т ңкеріс ауыл- дарында мәдениет үйлері салынды, Ы.Жақаев музейі ашылды, орталық кітапхана жаңа ғимаратқа к шуде, Ақмая, Балаби, Нартай ауылдарының клубтары жаңа түрге еніп, күрделі ж ндеуден тті. Шиелідегі Бұдабай атындағы мәдениет үйі де әсем кейіпке енді. “ Қ а з а қ с т а н Р е с п у б л и к а с ы н д а мәдениет пен нерді қолдау мемлекеттік қоры туралы” қаулы қабылдағаны мемлекеттің бұл салаға басым маңыз беріп отырғандығын к рсетеді. Осын- д а й к п т е г е н қ а м қ о р л ы қ т а р д ы ң а р қ а с ы н д а ш и е л і л і к н е р п а з д а р , мәдениет саласының майталманда- ры лмырза Ноғайбаев “ҚР еңбек сіңірген қызметкері” атағын алса, шімхан Оспанов, Кенжебай Жүсіп, Құрманбек Бекпейсов, мина Тасбо- латова, Т.Рыскелдиев, ркен Исма- ил “ҚР Мәдениет қайраткері” атағына ие болды, мәдениет мақтаныштары Б рібай Қоңқабаев, Құттықыз Ыха- нова, “Мәдениет саласының үздігі” т с б е л г і с і м е н м а р а п а т т а л д ы . А л Г. бдімомынова, суретші Р.Ибраев, Ғ.Маханов, Б.Маханов “Мәдениет майталманы”, Жант ре Бердібаев “Ел ардақтысы” медалдарымен марапаттал- ды. Қазір ауданға аудандық мәдениет үйі жанынан халық театры, сонан соң .Ноғайбаев халықтық отбасылық ансамблі, “Жас дәурен” ән-би ансамблі, “Нартай сазы” халықтық фольклорлық этнографиялық ансамблі, ұлт аспап- тар халықтық оркестрі, “Сыр маржа- ны” мәдени-үгіт бригадасы, “ҚТҚ” әзіл-сықақ отауы” халықтық атаққа ие болып, жұмыс жасап келеді. Бұл да нер, мәдениет саласындағы Тәуелсіздік тұсындағы үлкен жетістіктеріміз. неріміздің сіп, ркендеуі осылай- ша жалғаса береді. Биылдың зінде Ы.Жақаевтың 125 жылдық мерейтойы аясында республикалық, облыстық, аудандық үлкен мәдени шаралар тетін болады. скелең ңірімізде неріміз осылайша рістей беретін болады. Мәдениетіміз бен неріміз осылайша дами беретін болса неге біз жуық ара- да дамыған отыз елдің қатарынан сап түземейміз. Ылайым, солай болғай! Алтай АЙЫП. №67 (8418) 27 тамыз, сенбі 2016 жыл Osken_onir@mail.ru
МӘДЕНИЕТ МӘЙЕГІ, МӘДЕНИЕТ МӘЙЕГІ, ӨНЕР ӨРІСІ ӨНЕР ӨРІСІ
Сол мұратта аянбай еңбек қылады. Жеке бастың емес, жалпақ жұрттың жайына жаны қиналып, жүрегі езіледі. Ел іші к регенді қариядан, айтары мол ақсақалдан кенде емес. Толғақты мәселелер туындай қалған тұста осын- дай елге ес болатын ақсақалдарымызды ең алдымен к реміз. йткені олар ағайын бірлігінің ұйытқысы секілді. Сондай үлгі тұтар ақсақалымыздың бірі Есіркеп Шәдібекұлы. Саналы ғұмырын елге қызмет етуге арнаған, Ахмет Байтұрсынұлы айтқандай «жұрт жұмысына жегілген» Есіркеп ақсақал бұл күні айналасына сыйлы, ауданда абыройлы, мәуелі бәйтеректей сіп- нген кісі. мірден алған мол тәжірибесін кейінгі толқынмен б лісіп, ел арасында бірлік пен ынтымақта болуына айрықша еңбек сіңіріп келеді. Бүгінде жетпістің желкенін керіп, к кірегі күмбез қарияға айналған Есіркеп к кемізді елімізге белгілі қаламгерлердің бәрі республикалық басылымдарда құттықтап, здерінің ол кісі жайлы естелік әңгімелерін жа- риялап, жылы с здерін арнап жа- тыр. Осыдан-ақ ол кісіге деген елдің құрметін байқауға болады. Біз де бүгін ауданымыздың абыройлы ақсақалы хақында аз-кем оқырманмен б лісуді ж н таптық. Мұндай сәтте балалық шақтың к ріністері к з алдыңда к лбеңдейді. Есіркеп к кемді ең алғаш бала күнімде к рген едім. рине, ағайын ақсақалды оның алдында да к рген болармын, бірақ, алғаш есімде қалғаны осы сәт екен. рбір қазақтың шаңырағындағы қатал қағиданың бірі үйге келген кісінің алдынан шығып, қос қолдап амандасып, сәлем беру ғой. Онан соң құманың мен сүлгіңді ала жүгіріп үлкен адамның қолына су құйысың. Бұдан кейін үлкендердің әңгімесіне б гет болмай, аяққа оралмай, оңаша жерде отыруың шарт. Үйге келген кісімен жағаласып отыру дейтін түсінік болмайтын. Мұндай тәртіп біздің үйде де қатаң сақталатын. Бірақ Есіркеп к кем келген жолы мені әкем үлкендердің қасына шақырып алды. Қонақтармен бірге отыруым- ды бұйырды. Ондағы ойы келген меймандардың әңгімесін тыңдатып, ақсақалдың батасын алсын дегені-тін. Сосын ол кісімен шашка ойнатқысы келген екен. Оның себебі де жоқ емес. Аяғымызды апыр-тапыр ба- сып, тіліміз шыққаннан ағаларым шашка ойнап үйретті. Осы ойын түрі бізді қатты еліктірді. Еліктіргені соншалық, ойынның барлық техни- касын меңгеріп, жүріс жолдарын жат- тап алып, қаршадай болсақ та келген қарсыластың бәрін үлкен-кіші демей жеңетін жағдайға жетіппіз. Ойнаған адамның ешқайсысынан осыған дейін жеңіліп к рмеген едім. Онымды әкем жақсы білетін. Содан не керек, кел- ген кісілердің алдында к кем екеуміз ойынды бастап кеттік. Ол кісі бетімді қайтармайын деді ме, әйтеуір мені к п әуреге салмай, тез ұтылды. С йтіп, ризашылығын білдіріп арқамнан қағып, басымнан сипап батасын берді. Осыдан кейін ол кісінің бізге жақын екенін біліп, к рген жерде жүгіріп ба- рып амандасып жүретін болдым. Иә, к кемнің мірлік жүріп ткен жолдары бүгінгі жастарға үлгі, неге десек артық айтқандығымыз емес. Сонау сұрапыл соғыстан кейінгі жылдары қиын-қыстау кезеңдерде дүниеге келіп, әкесінен ерте айры- лады. Содан болса керек жастайы- нан еңбек пен білімге құштар бо- лып седі. з балаларындай к ріп асырап-баққан Қазыбек ақсақал мен Қалбибі анасының сиетке толы с здерін, қасиетке толы тәрбиесін бойына сіңіріп седі. Абай атамыз « зіңе сен, зіңді алып шығар, еңбегің мен ақылың екі жақтап»,– деген ғой. Хәкімнің осы с зін к кем зіне мірлік бағыт еткен дей аламыз. Оны Есіркеп Шәдібекұлының мірбаянына қарасаңыз, бірден ұғасыз. 1970 жылы Қызылорда қаласындағы Н.Гоголь атындағы пединституттың химби- ология факультетiн бітіреді. Оқуға түсіп, оны екінің бірі ойдағыдай бітіре алмайтын кезде Есіркеп к кем зінің еңбекқорлығының арқасында қатарластарының алды болып қолына дипломын алады. Содан еңбек жолы «Гигант» орта мектебiнде мұғалім бо- лудан басталады. Сол жерде жүріп, зінің біліктілігінің арқасында аталған шаруашылықтың бастауыш комсомол ұйымына жетекшiлiк етеді. Артын- ша аудандық комсомол комитетiнiң хатшылығына сайланады. Кейін ау- дан орталығы Шиелi кентi кеңесi атқару комитетiнiң хатшысы, №31 жылжымалы мехколонна кәсiподақ комитетiнiң т рағасы, «Еңбекшi» кеңшары партия комитетiнiң хат- шысы, сауда мекемесiнiң дирек- торы, ауылдық кеңес т рағасы, кеңшар директорының орынбаса- ры қызметтерiн абыроймен атқарды. Сондай-ақ, «Харрикейн-Құмк л» м ұ н а й қ ұ р ы л ы с ы м е к е м е с i н i ң кәсiподақ комитетiн басқарып, облыс к лемінде ірі шаруаларды атқарады. Иә, саналы ғұмырында сан қилы тағдырды басынан ткеріп, бүгінде сол еңбегінің жемісін жеп отырған Есіркеп ақсақал, бүгінде ұлдарын ұяға, қыздарын қияға қондырып, олардан немере сүйіп, әкелік парызын адал атқарып келеді. Біз білетін Есіркеп Шәдібекұлының жақсы қасиеттерінің бірі қандайда бір мәселе туындай қалса, оның байы- бына бармайынша, мән-жайды жете білмейінше ұшқары пікір айтып, олақ кесім шығармайды. К зі жетіп, істің анық-қанығын білгеннен кейін барып т релігін айтып, мейлінше екі жақтың одан әрі араздасып кетпеуіне жол бер- мей отырады. Есіркеп Шәдібекұлының жақында « мір – қуаныш, ұрпақ – жұбаныш» атты кітабы жарық к рді. Кітаптан қазақылықтың иісі аңқып тұр. Жинақта сыр ңірінің тарихы ай- тылып, бабалар шежіресіне қатысты нақты деректерді пайдаланған. Со- нымен қатар, зінің қалай дүниеге келгені жайлы әдемі естелік келтірген. Одан б лек алдыңғы буын ағаларының м і р л е р і н е т о қ т а л ы п , қ ы з ы қ т ы о қ и ғ а л а р ж е л і с і м е н б л і с і п , о л кісілердің к рсеткен ағалық тәрбиесі мен к мегіне шексіз алғысын айтып, ризашылығын білдірген. Ал туған жер- ге деген құрмет пен махаббатын ерек- ше толқыныспен жеткізіп, әдемі су- реттеген. Оқыған адамды зіне бау- рап алатын, түсінікті де ұғынықты етіп жазылған бұл жинақтың келешек ұрпақ үшін пайдасы зор деп білеміз. Есіркеп Шәдібекұлының шығармасында оның айтар ойы, к рсетер негесі, жол сілтер к регендігі бар. Айналасына ес, зге жұртқа сес болып, байыпты да байсалды қалпын бір бұзбай, жыл ткен сайын алмас қылыштай жарқырай түсіп Есіркеп к кеміз де жетпіс деген жасқа жетті. К шіңіз к лікті болсын! Елдос ЖҮСІП. ҚҰРМЕТ
МЕРЕКЕ КЕМЕЛ КІСІ КЕМЕЛ КІСІ ЗҰЛМАТТЫҢ БЕТІ ҚАЙТҚАН КҮН 1947 жылы Кеңестер Одағының жоғарғы басшылығы тарапынан Се- мей қаласынан небәрі 130 шақырым қашықтықтан полигон салу ту- ралы құпия шешім қабылданып, нәтижесінде 2 жыл к лемінде барлық қажетті нысандар әзірленіп, 1947 жылдың 29 тамызында елімізде тұңғыш рет қуаты 22 килотоннадан асатын ядролық жарылыс жасалынған-ды. Осыдан кейін 40 жыл бойы жүргізілген сынақтың салдарынан қазақтың қасиетті жері Семей аймағы аса үлкен экологиялық апатқа ұшырады. Сынақ зардабы 304 мың шаршы шақырымға жетті. Радиациялық сәулеленуге ұшыраған халықтың саны 1 милли- оннан асты. 1989 жылы қазақтың белгілі ақыны О.Сүлейменовтың бастамасымен елімізде «Невада-Семей» антиядролық қозғалысы мірге келді. Шығыс Қазақстан аймағының студенттері та- рапынан кең қолдау тапқан қозғалыс 1989 жылдың 28 ақпанынан бастап жұмыс жасап келеді. Ядролық сынақтарға жалпыха лық- тық негізде пайда болған қозға лыстың нәтижесінде ел тарихындағы ең соңғы ядролық жарылыс 1989 жылдың қазан айының 19 күні орын алды. 1991 жылғы 29 тамызда Н. Назарбаев «Се- мей ядролық полигонын жабу тура- лы» №409 Жарлығына қол қойды. Де- генмен, «Невада-Семей» қозғалысы еліміз бойынша бүгінгі таңға дейін белсенді жұмыс жасап келе жатқан ірі және іргелі үкіметтік емес ұйымның бірі және бірегейі. Қазақстанның барлық облыстары мен аудандарында филиалдары бар. Онда біркездері Се- мей сынақ алаңында әскери борышын теген азаматтар мүшелікке алынған. Олар түрлі әлеуметтік жобалар аясын- да қоғамдық мірге белсене араласып келеді. Жастарға зіндік неге, тәлім- тәрбиеге негізделген түрлі шара- лар ұйымдастырып, қоғамдық-саяси, мәдени-к пшілік шаралардың бел ортасынан табылуда. Жуырда, яғни, 29 тамыз күні Шиелі кентінде республика Тәуелсіздігінің 25 жылдығы және Семей сынақ алаңының жабылуына 25 жыл толу мерейтойына орай «Қазақстан-Ядросыз мемле- кетке 25 жыл» атты мерекелік шара ұйымдастырылды. Шара барысында «Невада-Семей» қозғалысымен мақсат мүддесі бір бағытта құрылған аудандық «Семей-Ақиқат-Шиелі» қоғамдық бірлестігінің кілдері және «Ерекше тәуекелді солдаттар» үкіметтік емес ұйымының мүшелері К кшоқыдағы «Тағзым» алаңындағы ескерткішке гүл шоқтарын қойып, құрбандар рухына құран бағыштады. «Невада-Семей» қоғамдық бірлестігі облыс бойын- ша ардагерлерінің т рағасы Сәбит біш қасіретті сынақты қазақтың ба- сына қайтып келмеуін айтып, с з с йледі. Айта кету керек, Семей сынақ алаңында Шиелі ауданы бойынша130- ға жуық азамат әскери қызметін теген. Бұдан кейін, «Арман» мәдениет үйінде мерекелік бағдарламаға ұласқан шарада аудан әкімінің орынбасары А.Есмаханов ардагерлерді құттықтап, қоғамдық-саяси шаралардың үнемі ортасынан к рініп жүретін бірқатар азаматтарға мерекелік медаль тағып, аудан әкімінің алғыс хатымен мара- паттады.
КЕМЕЛ АДАМ ҚАНДАЙ БОЛАДЫ? БІЗДІҢШЕ, ӨМІРДЕ ҮЛКЕН ТӘЖІРИБЕ ЖИНАҒАН, БІЛІМІ МЕН БІЛІГІ, КӨРГЕНІ МЕН БІЛГЕНІ, ДҮНИЕДЕ ОЙҒА ТҮЙГЕНІ БІР АРНАҒА ТОҒЫСЫП, ӨТКЕН ЖОЛЫ ӨСЕККЕ ЕМЕС, ӨНЕГЕГЕ ТОЛЫ, КЕЛЕР ҰРПАҚҚА ДҰРЫС ЖОЛ СІЛТЕЙ АЛАТЫН КІСІНІ КЕМЕЛ АДАМ ДЕСЕК КЕ- РЕК. МҰНДАЙ КІСІЛЕР ЕЛ АРАСЫНДАҒЫ ТҮРЛІ МӘСЕЛЕДЕ ТӨРЕЛІК АЙТЫП, КӨРЕГЕНДІК ТАНЫТЫП, ЖҰРТ ІШІНІҢ АЛАТАЙДАЙ БҮЛІНБЕУІНЕ, ҚАЙТА БІР ҚОЛДЫҢ САЛАСЫНДАЙ, БІР ҮЙДІҢ БАЛАСЫНДАЙ ЫНТЫМАҚТА ӨМІР СҮРУІНЕ ЫҚПАЛ ЕТЕДІ. жүктеу/скачать 26,02 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|