Коммуникация
жүктеу/скачать 11,31 Mb. Pdf көрінісі
|
1 тер-минасова
| a eye infection (көзіне инфекция түсу), to catch cold (суык, тигізу), to
suffer from a disease (белгілі бір ауруға шалдығу), to feel the ache (ауырғанын сезу), to feel the pains (науқасын байқау), to feel weak (әлсіздікті сезіну), to feel lousy (өте жаман сезіну), to feel light-headed (басы айналғанын сезіну), to be ill (ауырып туру), to be bad (қал- жағдайы нашар болу), to be unwell (жағдайы жақсы болмау), to look peaky (түрі кету, өңі бұзылу). «Сау», «ауру» ұғымдарының сөз арқылы бейнеленуін жай көз- бен қарағанда-ак, соңғы уғымның сөзбен бейнеленуі ауқымды, түр- лендірілген әрі егжей-тегжейлі қаралғанын байқауға болады. «Сау» мен «ауру» уғымдарының сөзбен өрнектелуінің әркел- кілігін былай түсіндіруге болады: «сау» - бұл адамның қалыпты жағдайдағы күйі. «Ауру» болса, қалыпты жағдайдан ауытқу, ол әртүрлі және көп болуы мүмкін, сондықтан бұл ұғымды беретін сөздер мен тіркестер де көп болмак,. Әрине, бұл басты әрі жалғыз себеп қана емес. «Сау» уғымын беретін сөздер мен тіркестердің көп болуының бір себебі - заманауи ағылшын қоғамында ауруын талқылау қалыпты жағдай болғандықтан болса керек. Зерттеу - диахроникалык, талдау жасауды қажет етеді. Өз ауруы, дімкәстігі жайлы айту қазіргі заман адамдарына тән, ал XIX ғасырда ол жай- ында сөз қозғау этикалық нормаға қайшы болғандықтан, ол кезең- де «ауру» ұғымын білдіретін сөздер өте аз қолданылған деген пікір бар. Сондықтан ХІХ-ХХ ғасырлардағы ағылшын ңоғамындағы «сау» мен «ауру» ұғымдарының сөзбен берілуін салыстыру негізінде к,ы- зык, нәтижелерге қол жеткізуге болады. «Кір» - «таза» ұғымдарын беретін сөз тіркестерінің концептуал- ды негізіне зерттеу жүргізу нәтижесінде ңызықты мәліметтер алуға болады. Қазіргі көркем әдебиет шығармаларында «таза» уғымын беруде жеті сын есім: clean (таза), spotless (дақ түспеген), antiseptic (антисептикалық), neat (ұңыпты, жинақы), immaculate (мұнтаздай таза), риге (таза), clear (таза, ашық), ал «кір» сөзін беруде 21 сын есім қолданылған: dirty (кір), greasy (майлы, кір, жуылмаған (шаш тура- лы)), muddy (кір (жол туралы)), coarse (өңделіп бітпеген (материал туралы)), soiled (былғанған), dusty (шаң),/ои/ (иісі шығып, қатты лас- танған), befouled (ластанған), unsanitary (антисанитарлық), grubby (алқам-салқам, нас), plastered (әк жұққан), filthy (кір, жуылмаған), stale (ұсталған), sooty (ыс басцан), unclean (таза емес), stained (дақ түскен), grimed (таза емес), non pure (таза емес), mucky (лас). Сөз санының өзі көп жайды көрсетіп тұр емес пе? Ңазіргі ағыл- шын тілінде «таза» ұғымына қарағанда «кір» ұғымы әлдеқай- да жақсы бүге-шігесіне дейін жіктелген. Мұнда да «сау» - «ауру» ұғымдарын түсіндіргенде келтірген себептердің ықпалы бар деу- ге болады. «Таза» ұғымы қазіргі өркениетті қоғам үшін қалыпты жағдайға, нормаға айналған, ал «кір» сол нормадан ауытқудың әртүрлі қалпы, сондықтан да лексикалық реакция тудырып отыр. Бірақ ұғымның адам санасында, сондай-ак, оның тілінде егжей-тег- жейлі қаралу, жіктелу фактісі қазіргі көркем әдебиет тілінде «кір» сөзінің әртүрлі реңкін көрсететін сын есімді сөз тіркестерінің бар- лығы дерлік қолданылды дегенді білдірмейді. Бул жерде әртүрлі әлеуметтік-мәдени факторлардың күрделі кешені ықпал ететіні аныцталып отыр. Бір жағынан, шындығында, ңазіргі қоғамның өт- кен ғасырмен салыстырғанда санитарлық-гигиеналық талаптары- ның деңгейі медицинадағы прогреске және гигиена мәдениетінің артуына байланысты әлдеқайда көтерілген. Бул қазіргі ағылшын көркем әдебиетіне жасалған талдау нәтижелері арқылы анықталған лингвистикалық фактілерге қайшы келсе керек. Алайда қазіргі ағыл- шын көркем әдебиетінде «таза» - «кір» ұғымдарын білдіретін сөз- дер тек тура мағынасында ғана емес, сонымен қатар ауыспалы мағынада, мәселен, нақты бір деректі заттың тазалығын немесе жан тазалығын, қарым-қатынастағы тазалыңты, ниеттің тазалығын, ойдыңтазалығын білдіруі мүмкін екені ұмытпағанымыз жөн. / met him at the Con ball at Leddersford. He made a pass within the жүктеу/скачать 11,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|