Монография Астана, 2010. 250 бет
жүктеу/скачать 2 Mb. Pdf көрінісі
|
zhumabekova fn mektepke deiingi bilim beru mazmunyn zhanartu
| Мазмұндылық – тәрбиешінің білім беру мазмұнын жаңарту мәслесіне қатысты
теориялық әдістемелік дайындығы, қойылған мақсаттарға жетуге байланысты тиімді жолдарды таңдауы. Мектепке дейінгі ұйымдарда оқу, ойын, еңбек және қарапайым зерттеу іс-әрекетін қалыптастырудың оңтайлы жоспарын құру. Жүргізілетін жұмыстың формасын, мақсаттарын, міндеттерін анықтай білу, мазмұнына сәйкес жоспар жасау. Технологиялық – балалармен жүргізілетін оқу, ойын, еңбек, зерттеу іс- әрекетінің қалыптасуының басты шартарының бірі ретінде танылған міндеттердің жүзеге асуына ықпал ету, оның ағымын қадағалау, басшылық жасау. Тәрбиеші білім беру мазмұнын жаңартуда балалардың дамуына ықпалын анықтау мақсатында диагностика жүргізіп, жұмыстың бағытын анықтайды. Анықталған кемшілктерді жою мақсатында олардың іс- әрекеттеріне жетекшілік етеді. Шығармашылық – білім беру мазмұнын жаңартуда бұл компонент тәрбиешінің іс-әрекетінде басты болып табылады. Философ Н.А.Бердяев пікірінше, шығармашылық – өмірдің тылсым құпиясы, адам өмірінің барлық сатыларына шығармашылықпен қарауы керек, шығармашылықтың адамгершілік және діни жолдары да болады, мұның бәрі– өмірдің толық сипатын бейнелейді дейді. (228) Осыған байланысты В.А. Сухомлинский: «педагог балалардың бойында шығармашылық дағдыларды қалыптастыру үшін өзі шығармашылықпен әрекет ете алуы тиіс»-деп ой тұжырымдайды. Рефлексивтік – балалардың ойын, еңбек және зерттеу іс-әрекетінің қалыптасуын талдау және түзету жұмыстарын жасауы. Балалардың тәрбиелеу мен білім беру жұмыстары жоспарлану мерзіміне байланысты тиісті уақытта аяқталады. Осы кезде тәрбиеші өзінің жұмыс жасау әлеуеті мен олардың алған білім, білік, дағдыларының дәрежесін анықтау мақсатында міндетті түрде рефлексия жүргізуі керек. Бұл олардың өз күштеріне, 121 білімдеріне деген сенімділік тудырады. Модель балалардың оқу, ойын, еңбек және қарапайым зерттеу іс-әрекетіне бейімділік критерилерімен қатар, сол критерилердің болуын қадағалаушы тәрбиешінің тұлғалық ерекшеліктерін, оның балаларға ықпал ету әсерін бейнелейді. Моделде көрініп тұрғандай, білім мазмұнын жаңартуда балаларға да және осы іс-әрекетті ұйымдастырушы тәрбиешіге де жоғары талаптар қойылып отыр. Сондай-ақ, білім беру мазмұнын жаңарту үшін қажетті шарттар ретінде танылатын балалардың бойында болуға тиіс қабілеттерді дамытып, өздігінен дербес әрекет етуге, өз қызығушылығын қанағаттандыра отырып, керекті білімдер жинақтай алады. Осы модель толық қамтылған жағдайда білім беру мазмұнын жаңарту жүзеге асырылады. Тәрбиеші де балаларда өздерінің қызығушылықтарын қанағаттандырып, өз беттерімен әрекет етуге төселіп, өздерінің күштеріне, білімдеріне деген сенімділік пайда болып, жалпы білімге, ғылымға деген қызығушылықтары артады. Нәтижесінде: –тәрбиеші өз қызығушылығының негізінде білім беру мазмұнын жаңартуға өз үлесін қосады; –тәрбиешінің білім беру мазмұнын жаңарту барысында, ақпараттарды талдау, жинақтау негізінде ойлау қабілеті дамиды; –білім беру мазмұнын жаңарту барысында зерттеу жұмысының ретін меңгереді; –білім беру мазмұнын жаңарту барысында тәрбиешінің ізденісі артып, терең ойлану нәтижесінде шығармашылық белсенділігі артады. Тәрбиеші білім беру мазмұнын жаңарту барысында осындай мүмкіндіктерге қол жеткізеді. Біздің ойымызша, тәрбиешінің білім беру мазмұнын жаңартумен айналысуы өте маңызды және өз тәжірибесіне сүйене отырып жұмыс істейді. Жоғарыда айтылған ойды жинақтай, қорытындылай келе біз мектепке дейінгі білім беру мазмұнын қалыптастыру моделін төмендегідей ұсынып отырмыз. ( - сурет) 122 Ұстанымдары: ғылыми, жүйелілік, бірізділік, түсініктілік Мақсаты: мектепке дейінгі білім беру мазмұнын жаңарту, тәжірибеде қалыптастыру Ұстанымдары: дамытушылық, ізгілендіру, мәдениеттану, сабақтастық Тұғырлары: жекетұлғалық іс-әрекеттік, жүйелілік, құзреттілік, акмеологиялық, мәдениеттанушылық Өлшемдері мен көрсеткіштері Дайындық-болжау, қалыптастыру, негізгі- нәтижелі, қорытынды Әдістері: оқутаным іс- әрекеттерін ұйымдастыру, бақылау, басшылық, зерттеу жүргізу Мектепке дейінгі білім мазмұнын жаңарту компоненттері Мақсаттылық Технологиялық Шығармашылық Рефлексивтік Мазмұндық Мектепке дейінгі білім мазмұнын жаңарту құрлымы Мазмұндық компонент адамгер- шілік шығармашылық ғылыми- танымдық дамытушылық, тәрбиелік Коммуникатив-тік, ақпараттық Құрылымдық компонент технологиялық гносиологиялық тұлғалық дамытушылық, тәрбиелік 123 Нәтижелік компанент Мектепке дейінгі білім мазмұны жаңартылып, тәжірибеде дәйекті дәлелденіп, әдістемелік жүйесі жасалып, жаппай тәжірибеге енгізу Мектепке дейінгі білім беру мазмұнын жаңартудың деңгейлері: «жеткілікті» «орташа» «төмен» Функционалдық компонент отбасы, ата-ана балабақша мектеп әлеуметтік орта әдістемелік ұйымдастырушы лық білім беру, оқыту балабақша меңгерушісі әдіскерлер, тәрбиешілер нормативтік- құқықтық құжаттар |