реакциясына жағымды ықпал жасаса, күші, жиілілігі, эсер мерзімі
шекпен артып кеткен тітіркендіргіштер жеткіліксіз (пессимальды)
реакциялар тудырады.
209-сүрақ. Қозу процесінің дамуына қандай ерекшеліктер тән жэне
оның қандай даму сатылары болады?
Ұлпаларда пайда болатын қозу процесі түтасқан, толассыз жүретін
құбылыс емес, ол үздік-үздік, белгілі бір ырғақпен туындап отыра-
тын процесс. Оның себебі тітіркеністің пайда болып, дамуы кезінде
үлпалардың қозғыш тық қасиетінде сатылы өзгерістер байқалады.
Үлпадағы үйексіздену (деполяризация) нөтижесінде шектеулі қозу
пайда болған кезде аз мерзімге қозғыштық жоғарылайды. Ш ектел-
ген қозу таралатын қозуға айналғанда, натрий иондары торша ішіне
көп мөлшерде еніп кетеді де, өрекет потенциалының шыңы
(спайк)
туындайды. Осы сөтге үлпаның қозғьпшығы күрт төмендейді, оньщ
тітіркендіруге сезімталдығы жоғалады, қосымша тітіркендіруге жауап
реак ц и я болмайды . Қ озуды ң дам уы ны ң бүл саты сы н
толық
(абсолюттік) рефрактерлік саты дейді. Абсолютгік рефрактерлік саты
өрекет потенциалының өрлеу кезімен сөйкес келеді де, жылы қанды
жануарл ардың миелинді нерв талшықтарында 0,5-1 мс, бұлшық етге -
2,5-3 мс, ал жүрек еттерінде - 300-400 мс уақытқа созылады.
Қозудың осы сатысынан кейін үлпалардың қозғыштығы біртіндеп
бастапқы қалпына келеді -
салыстырмалы рефрактерлік саты баста-
лады. Ол керіүйектену (реполяризациямен) - өрекет потенциалы
шыңыньщ төмендеп, оның іздік үйексізденуге айналған кезеңімен
сөйкес келеді. Бұл саты нерв талшықтарыңца 1-10 мс, ал ет талшық-
тарында - 30 мс дейін созылады. Осыдан соң
экзальтация сатысы
деп аталатын қозғыштықтың жоғарылау кезеңі басталады. Мерзім
жағынан бүл кезең іздік үйексізденудің соңымен сөйкес келеді.
Экзальтация сатысының ұзақтығы нервте — 20 мс, бүлш ы қ етте -
50 мс шамасында.
Экзальтация сатысынан соң
субнормалы саты басталады, ол іздік
гиперүйектенумен сөйкес келеді. Бүл кезенде үлпалар қозғыштығы
тыныштық сатысымен салыстырғанда төменірек болады.
Достарыңызбен бөлісу: