1-кесте – Техникалық-тактикалық әрекеттер көрсеткішінің тәжірибелі әдістемеге дейін (n-24)
Техникалық-тактикалық әрекеттер көрсеткіші
Бақылау тобы (n=12) Тәжірибелі топ (n=12)
t
Р
X
s
x
X
s
x
Белсенділік, сек
23
2,75
24
2,68
2
<0,05
Жалпы вариативтілік ш.б.
3,5
2,20
3,6
2,31
1,1
<0,05
Тиімділік вариативтілігі ш.б.
1,8
3,03
1,7
2,81
0,9
<0,05
Шабуыл тиімділігі %
9
2,58
10
2,93
47 с
<0,05
Қорғаныс тиімділігі %
84
2,45
82
2,23
195 с
<0,05
Ал тәжірибелі топ сабақтары біз ұсынған
әдістеме бойынша жүргізілді және оның негізі
грек-рим, дзюдо, еркін күрес және самбо
түрлеріне техникалық-тактикалық әрекеттерді
жүргізу тиімділігін арттыру болды.
Бiз
техникалық-тактикалық
дайындық
тура лы объективтi ақпаратты алу үшiн бес
зерттеушілердің пайдаланатын көрсеткiштерін
саралап алдық, М. Чумакова, М.Н. Шепетюк
(самбо), И.Д. Свищев (дзюдо), Ж.С. Байшолақов
(қазақша күрес) [8, 9, 10]. Белсендiлiк көрсеткiш
техникалық-тактикалық iс-әрекет жүргiзудiң
қарқындылығы бейнелеп көрсетедi. Техникалық-
тактикалық іс-әрекеттерi әр түрлiлiгі жал-
пы вариативтілік және тиімді вариативтілік
көрсеткіштерінде берілген. Шабуылдың техни-
калық-тактикалық әрекеттерді жүргізу тиімділігі
шабуыл тиімділігі көрсеткішінде, ал қорғаныс
әрекеттерінің тиімділігі қорғаныс тиімділігі
көріністерінде берілген.
ҚазҰУ Хабаршысы. «Педагогикалық ғылымдар» сериясы. №2 (51). 2017
84
Қазақ күресі балуандарының техникалық-тактикалық дайындығын жетілдіру әдістемесінің ...
Тәжірибеге қатысушы спортшылар жоғары
құзыреттіліктерге ие болатынын ескере оты-
рып, біз техникалық-тактикалық әрекеттерге
дайындық жүргізу жұмыстарына ерекше назар
аудардық.
Техникалық-тактикалық іс-әрекет жүргiзуге
қолайлы жағдайды жасау үшiн келесi iс-
әрекеттер iске асырылу керек:
– өзінің басып алуын қарсыластың санасына
бекіту;
Техникалық əрекеттерді өткізу
үшін қолайлы жағдай жасау
Өзінің басып алуын
қарсыластың санасына бекіту
Негізгі басып алуға тікелей шабуыл
Қарсыластың басып алуынан босаудан
кейінгі шабуыл.
Аралық басып алу арқылы шабуыл;
Қарсыласты тепе-теңдіктен шығару
Жұлқыныспен;
Орын ауыстырумен;
Түрткімен;
Қарсыласыңмен барынша
жақын болу
Адыммен;
Бəсекелес қозғалысын қолдана отырып.
Секіріспен;
Қарсыласын тірегінен айыру
Тепе-теңдіктен қолмен шығару;
Қолдың көмегімен.
Аяқтың көмегімен;
Қарсыластың құлау сəтін
қадағалау
Қолымен;
Аяғымен.
Денесімен;
Тəсілдер тіркесімен.
1-сурет
– қарсыласты теп-теңдіктен шығару;
– қарсыласыңмен барынша жақын болу;
– қарсыласын тірегінен айыру;
– қарсыластың құлау сәтін қадағалау.
Жаттықтырушыларға арнайы жарыс кезең-
дері мен дайындық барысында тәжірибелік тұр-
ғыда қолдану үшін әдістемелік тәсілдер берілді
(1-сурет).
ISSN 2520-2634 Journal of Educational Sciences. №2 (51). 2017
85
Мырзабосынов Е.
Қазақ күресіндегі техникалық шеберлікті
жетілдірудің біз ұсынған әдістемесінің басты
бағыттарын төмендегідей анықтадық (2-сурет).
Ең алдымен, жоғары дәреже спортшылары
техникалық-тактикалық әрекеттерді жетілдіруді
өз организмінің жеке ерекшеліктеріне сүйене
отырып жүргізуі қажет. Жеке техникалық-
тактикалық шеберлікті жетілдіруде төмендегі-
лерді есепке алуды ұсынамыз:
– антропометрикалық негіздер
– жеке тұлғаның психологиялық ерекше-
ліктері
– физикалық қасиеттерді дамыту деңгейлері
– жаттықтыру жағдайында
– жарыс жекпе-жектерінде
Техникалық әрекеттерді өткізу үшін қо-
лайлы жағдай жасауда біз қорғаныс және шабу-
ыл тәсілдерін жаттығу барысында орындауды
ұсынамыз:
Достарыңызбен бөлісу: |