- сурет. Негізгі өрімдердің шартты белгілеулері

70 
 
 
Саржалы  өрімдер  мақта,  жүн,  зығыр  және  жібек  текстиль 
өнеркісібінің салалырында кеңінен қолданылады. 
Сатинді  және  атласты  өрімдер  келесі  негізгі  параметрлермен 
сипатталады:  өрім  раппорты  R=  R
н
=  R
а

5,  жылжуы  1

S

(R-1).  Мұндай 
өрімдердің вертикальды жылжуы горизонтальды жылжуға тең болмайды, 
яғни S
н

S
a
. 
Сатинді  және  атласты  өрімдер  бөлшекпен  белгіленеді,  алымы  өрім 
раппорты,  ал  бөлімі    жылжуы  (R/  S)  болып  табылады.  Сатинді  өрімдер 
үшін горизонтальды жылжу 
a
S
, атласты өрімдер үшін – вертикальды 
H
S
. 
Сатинді және атласты өрімдер үшін R  және  S шамалары бүтін сан болуы 
қажет  және  ортақ  бөлгіші  болмауы  қажет.  Мысалы 
5

R
  болса,  онда 
3
,
2

S
; егер 
7

R
болса, онда 
5
,
4
,
3
,
2

S
; егер 
8

R
, онда 
5
,
3

S
 және тағы да 
басқа.  
Сатин  өрімді  мата  тоқыған  кезде  (18,  е-з  суреттері)  оның  сыртқы 
бетінде  ұзын  арқаулы  жабындылар  пайда  болады.  Біртекті  негізгі 
жабындылар  раппорт  ауданы  бойынша  бірдей  орналасады.    Атласты 
өрімдер үшін
у
Н
Р
Р 
 болуы қажет.  
Жылжуды таңдаған кезде әр жіптің біртекті жабындыларын алдыңғы 
жіптің  ұзын  жабындысының  ортасына  жақын  орналастыру  қажет.  Бұл 
мата жіптерінің жылжып кетпеуі үшін жасалады. Мысалы, раппорты 7-ге 
тең  сатинді  немесе  атласты  өрімдер  үшін  2,3,4  және  5  тең  жылжулары 
болады,  бірақ  3  немесе  4  тең  жылжуды  таңдаған  жөн.  Тұрақты 
жылжулары бар сатиндер мен атластарды дұрыс деп атайды.  
Көптеген  жағдайларда  сатин  немесе  атлас  өрімнің  тоқу  суретін 
салғанда тұрақты жылжуды қолдану мүмкін емес. Оларды тек ауыспалы 
жылжумен  тұрғызады,  яғни  2,3,4,4,3,2  жылжуларын  тізе  отырып  (18,м-
суреті).  Мұндай  жағдайда  дұрыс  емес  сатин  немесе  дұрыс  емес  атлас 
алынады. 

жүктеу/скачать 3,7 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: