9.2 Еңбек құқығының субъектілері: түсінігі жəне түрлері. Еңбек
құқығының субъектілері ретінде – азаматтар. Еңбек құқығының
субъектілері ретінде – жұмыс берушілер. Кəсіптік одақтар.Əлеуметтік
əріптестер
Кез-келген құқық саласы сияқты еңбек құқығының да өзінің субъектілері
бар. Осы субъектілер арқылы құқық саласының жалпы құқық жүйесіндегі
ерекшеліктері анықталады. Қазіргі кезде еңбек құқығы қатынастарына
субъектілер ретінде еңбекке қабілетті азаматтар (қызметкерлер), ұйымдар
(жұмыс беруші, яғни кез келген меншік нысанындағы жеке ж\е заңды тұлғалар),
еңбек ұжымдары, кəсіптік одақтар ж\е мемлекеттік органдар қатысады. Еңбек
құқығы субъектісінің құқықтық мəртебесі ретінде қолданыстағы заңнамаға
сəйкес оның еңбек саласындағы негізгі құқықтық жағдайы аталады. Құқықтық
мəртебенің келесідей негізгі элементтері бар:
- Еңбекке құқық қабілеттігі (құқық деликтқабілеттігі);
- Негізгі (статуттық) еңбек құқықтар ж\е міндеттер;
- Осы құқықтар мен міндеттердің заңды жалпы ж\е арнайы кепілдіктері;
- Еңбек құқық бұзушылықтары үшін заңда көзделген жауапкершілік.
187
Еңбек құқығы субъектілерінің маңызды ерекшелігі – оларда еңбекке құқық
қабілеттік пен əрекет қабілеттік бір мезгілде болуы тиіс. Есте сақтайтын бір
жайт: еңбекке құқық қабілеттік дегеніміз бұл тек еңбек құқығының субъектілері
ғана иеленетін ерекше қасиет.
Достарыңызбен бөлісу: |