1 аптаға дейін
• Жайылымдардың немесе жайылым алқаптарының қолайлы экожүйесін
табыңыз және учаскелерді салыңыз.
1 апта
• Жаю имитациясын учаскелерге қолданыңыз және әр учаскеден алынған
биомассаны өлшеңіз.
6 немесе 7 апта
• Әр учаскеден биомассаны алып тастаңыз және өлшеңіз, әр учаскеге АЭС-
ні есептеңіз.
Деректерді жинағаннан кейін
• Деректерді талдау және нәтижелерді жазу қажет.
Уақытты есептеу факторлары
Бұл зерттеуді жүргізу сыртқы жағдайларға және зерттеу үшін
жайылымдардың немесе жайылым алқаптарының болуына байланысты.
Зерттеуді жайылым қарқынды өсіп келе жатқан кезде жүргізген жақсы.
273
Материалдар мен құрал-жабдықтар
Төрт немесе одан көп қол көгал шапқыштар
Блоктар мен учаскелерді есептеуге арналған таспалы ұзындық өлшеу
құралы
Учаскелерді белгілеуге арналған қазықтар және жіп
Биомассаны кептіруге арналған қағаз сөмкелер
0,01 кг дәлдігімен таразы
Кептіру пеші
Жайылымдар немесе жайылымдық алқаптар жүйесі
Алдын ала дайындық
• Жайылымды немесе ареалды агроэкожүйені немесе жайылымдық
экожүйені табыңыз. Егер мұндай жүйе болмаса, үлкен масштабты газонды
пайдалануға болады. Көп жылдық ағаштарды қамтитын жайылымдық
алқаптардағы өсімдіктер (мысалы, үлкен бассейннің шалфей бұтасы сияқты),
егер бұталар арасындағы учаскелерді орналастыруға болатын бұталардың
тығыздығы жеткілікті төмен болмаса, осы зерттеуге жарамсыз.
• Таңдалған жүйенің шегінде зерттеу орнын шамамен 6 м × 6 м етіп
орналастырыңыз. Егер қазіргі уақытта таңдалған учаскеде мал бағылса, онда
жануарларды зерттеу учаскесінен зерттеу басталғанға дейін шығару үшін
қоршауды пайдаланыңыз
• Зерттеу учаскесінің шегінде әрқайсысы 1 м × 1 м төрт бөліктен тұратын
төрт блок салыңыз. Учаскелерге оңай кіруді қамтамасыз ету үшін блоктардың
арасында жеткілікті қашықтықты қалдырыңыз. Учаскелердің шекарасын
қазықтармен және жіптермен немесе басқа да қолайлы маркерлермен
белгілеңіз.
274
топтама I топтама ІІ
топатама ІІІ
топтама IV
жк
тк
қк
кж
тк
қк
тк
жк
кж
жк
кж
қк
қк
кж
жк
тк
20.1-сурет
Учаскелердің кездейсоқ таңдалған блоктық мүмкін сұлбасы.
•
Блоктар мен графиктер картасын сызыңыз және әр блоктың әр төрт
өңдеу түрінің бір көшірмесін қамтуы үшін төрт түрлі өңдеу түрінің төрт
көшірмесін 16 графикамен кездейсоқ бөліңіз. Өңдеу атаулары мен сипаттарын
Процедура бөлімінен табуға болады. Кездейсоқ таңдалған блоктың мүмкін
нұсқаларының бірі 20.1-суретте көрсетілген.
Тұрақты күтім
Егер табиғи жауын-шашын экожүйенің белсенді өсуін қолдау үшін
жеткіліксіз болса, кейбір суарулар қажет болуы мүмкін. Егер жүйе әдетте
жаюға пайдаланса, жануарларды қоршау арқылы немесе басқа да тәсілдермен
зерттеу учаскелерінен алыс ұстау керек.
Зерттеу жөніндегі топтар
Әрқайсысы үш-бес студентпен төрт команда құрыңыз. Әрбір команда
«Бастапқы деректерді баптау және жинау» бөлімінде сипатталған төрт
кезеңнің әрқайсысының бір қайталауынан тұратын
учаскелердің бірі үшін
жауапты болады.
275
Процедура
Достарыңызбен бөлісу: |