57
БҮлдірШіН ЖастаҒЫ БалалардЫҢ ФИЗИкалЫқ ЖәНе ПсИХИкалЫқ-әлеуметтік дамуЫ
• киімдегі, терідегі, анальды және генитальды органдардағы шауһат іздері;
• жыныстық жолмен берілетін аурулар;
• жүктілік;
• зәр шығару жолдарының қайталама немесе созылмалы инфекциялары;
• салмақтың күрт өзгеріу (жоғалту немесе қосу);
• қынаптан қан кету; психосоматикалық бұзылыстар.
Баланың мұқтаждықтарын елемеу
– ата-аналардың немесе оларды ауыстыратын
адамдардың тарапынан балаға қарапайым қамқорлықтың болмауы, соның салдарынан баланың
эмоционалдық жай-күйі бұзылып, оның денсаулығына немесе дамуына қауіп төнеді. Баланың
мұқтаждықтары мен мүдделеріне қатысты күмәндануға болатын белгілер:
• шаршаңқылық, түрі ұйқылы-ояу, қабағының ісіңкі болуы;
• санитарлық-гигиеналық тұрғыдан қараусыздық, биттеп кету;
• үзбей жеткілікті тамақтанған жағдайда да салмақтың азаюының өсе түсуі (мысалы, аурухана-
да немесе сәбилер үйінде болған кезде);
• бойдың өсуінің тежелуі немесе физикалық дамудағы жалпы артта қалушылық;
• баланың жағдайы жақсарған және оған қамқорлық жасаған кезде жоғалып кететін тілдік және
моторлық тежелу;
• айқын білінетін жергөктік бөртпе және денеден су кету;
• баяу жүретін созылмалы инфекциялық аурулармен байланысты жиі аурушаңдық;
• қауырт және жедел көмек бөлімдеріне үзбей жату;
• кездейсоқ жарақат алудан немесе уланудан қайталап зақым алу.
Балаға қаталдық көрсетеді деп күмәндануға мүмкіндік беретін ата-аналар мен қорғаншылардың
мінез-құлқының ерекшеліктері:
• баланың жарақат алу себептерін түсіндірудегі қарама-қайшылықтар, шатасулар және болған
оқиғаны анықтай түсуге құлықсыздық; медициналық көмекке кеш жүгіну немесе көмек сұрау
бастамасы басқа адамның тарапынан болуы;
• жарақат үшін баланың өзін кінәлау;
• ата-аналардың келтірілген зақымның ауырлығына барабар жауап қайтармауы, оны асыра
көрсетуге немесе азайтып көрсетуге тырысуы;
• баланың тағдырына алаңдамау;
• баламен қарым-қатынас жасаған кезде мейірім мен эмоционалдық қолдаудың болмауы;
• балалық шағында өздерін қалай жазалағаны туралы әңгімелер;
• мінез-құлықтағы психикалық бұзылыстар немесе мінезде патологиялық белгілердің
байқалуы (агрессивтілік, қозу, ауытқушылық және т.б.);
Достарыңызбен бөлісу: