38
қорытпалар коэрцитивті күші пен магниттік ӛтімділігіне
қарай магниттік
қатты және магниттік жұмсақ болып бӛлінеді.
Магниттік қатты болаттар мен қорытпалардың коэрцитивтік күші жоғары,
оларды түрақты магниттер жасайды. Оларға жоғары кӛміртекті және
легірленген болаттар мен арнайы қорыт- палар жатады. Мысалы,
кӛміртекті
болаттардың
(У10....У12)
шынықтырылғаннан
кейін
коэрцитивті күші (Нс = 65Э) бола- ды, бірақ олардың шынығу тереңдігі аз
болғандықтан, олар- дан кішірек магниттер жасайды. Хромдық
болаттардың (ЕХЗ) шынығу тереңдігі кӛміртекті
болаттарға қарағанда
кӛбірек бо- лады, сондықтан олардан ірі магниттер жасайды, ал магниттік
қасиеттері кӛміртекті болаттармен бірдей болады. Хром-кобальтты
болаттардың (мысалы, ЕХ5К5) коэрцитивті күші жоғары болады (Нс =
90Э).
Магнитті қорытпалардың, мысалы ЮНДК24 (9%
АІ, 13,5% Ni, 3%
Си, 24%
Со қалғаны - темір) коэрцитивті күші ӛте жоғары бола- ды (Нс=500Э),
сондықтан олардан кішкене, бірақ қуатты магниттер жасайды.
Магнитті жұмсақ болаттар мен қорытпалардың коэрцитивті күші аз, ал
магниттік ӛтімділігі жоғары болады. Бұларға
электро- техникалық темір
мен болат және темір-никель қорытпалары (пер- маллой) жатады.
Электротехникалық темірлердің (Э, ЭА, ЭАА маркалы) қүра- мында 0,04%
кӛміртегі болады. Магниттік ӛтімділігі ӛте жоғары
(м = 4500 Гс/Э). Олар
электромагнит ӛзектерін, полюс үштарын жасауға қолданылады.
Электротехникалық болаттардың құрамында 0,05% кӛмір- тегі мен
кремний болады. Кремний магниттік ӛтімділігін жоға- рылатады:
(м -
17000 Гс/Э). Кремнийдің мӛлшеріне байланысты
электротехникалық
болаттар тӛрт топқа бӛлінеді: 1%
8і бар - Э11, Э12, Э1З; 2% S
і бар - Э21,
Э22; 3% Si бар - ЭЗІ, Э32; 4% 57 бар -
..Э48
Бірінші сан кремнийдің мӛлшерін, екінші сан электро- техникалық
қасиеттерінің дәрежесін кӛрсетеді.
Э1 және Э2 топ
болаттарын динамолық болат деп, ал ЭЗ және Э4 топ
болаттарын трасформаторлық болат деп атайды.
Темір-никель қорытпаларының (пермаллойлар) құрамында
..80% № болады және қосымша
Сг, 8і, Мо легірленген. Олардың магниттік
ӛтімділігі ӛте жоғары. Мысалы, 79НМ маркалы пермал- лойдың (79% Ni;
4%
М) магниттік ӛтімділігі - м = 220000 Гс/э.
Оларды телефон, радио
бӛлшектерін жасауға қолданады.
Достарыңызбен бөлісу: