ПерцептивтЫ иррым-цатынас - баска адам ны ц iniKi жан
ду н и есш сезш е алу (perceptio - кабылдау, сезш у, психикальщ
туй сш у кы зм ет
1
). П ерцепц и я - ce3iM органдары аркы лы алы нган
акпараттарды ец д еу м ен тануды ц, туй сш уд щ п сихикальщ кызметч.
Э ри н е, дам у у с т ш д е п тулган ьщ iunci ж ан д у н и ес ш TyciHy курдел1
процесс. Бул кабш ет к е б ш е с е п сихологтарда, д эpiгepлepдe,
п едагогтарда байкалады . А дам н ы ц е зш баскан ы ц орн ы н а коя
алы п оны сезс1з TyciHe алуы ,
ce3iHyi эмпатия деп аталады . O cip ece
мугал1м мен ш эю рт арасы ндагы кары м -каты н аста эм патия аркы лы
балаларды ц тул гал ы к каси еттерш б агалауга болады . С оны м ен
педагоги калы к ic-э р ек е ттеп эм патия — мугал1мнщ ез ш эю р тш щ
iш кi ж ан д у н и есш сезш е алуы нан, езш оны ц орн ы н а коя алуы нан
байкалады . П едагогты ц эм патиялы гы окуш ы ларм ен ты гы з кары м -
каты настагы ки кш ж щ , ш и елеш с ж агдайлардан тшмд1 жол тауы п
ш ы гуы на кеп cenTiriH т и п з е д г
Ал адамныц e3in-e3i тусшуц езш баскалардыц калай
кабылдайтыны жайлы езш талдап багалауы рефлексия деп
аталады. Адамныц «Мен кандаймын?», «Меш баскалары калай
кабылдайды екен?» деген сурактарга жауап iздeyi рефлексияльщ
процесс болып табылады.
Перцентивт1
карым-катынасты
уйымдастыру
ушш
окушылардыц
психофизиологияльщ,
жас
жэне
дербес
ерекшелштерш мецгеру кажет. Негурлым мугал1м шэюрттерш
тус1нуге умтылган сайын окушылар да мугал1мге тусшушйпкпен
карайтын болады. Бул жагдайда педагогикалык процестщ
екгжактылык сипаты байкалады.
Окшшше орай, ез эрекеттерше рефлексияльщ талдау жасай
алмайтын мугал1мдер де кездеседг Ондай адамдар педагогикалык
процестеп кез келген сэтаздж те тек окушыларга кшэ тагады жэне
унем1 езшщ ic-эрекеттерш дурыс деп есептейдг Олар бала жанын
тусшуге тырыспай, оныц шюрлер1мен санаспай, KepicimHe оныц
айткандарын елеп-ескермей, сездерш аягына дешн тыцдамай,
165
ез
epiKTepi бойынша шеипм кабылдай бередь Бул жагдайда бала
педагогикалык; ic-эрекеттщ субъекткл емес, тек о б ъекп а рет1нде
кала бередг
Сонымен педагогикалык карым-катынастыц тулга дамуындагы
мацыздылыгын атай отырып оныц аткаратын мынандай
H eri3 ri цызметтерте (функцияларына) токталып отешк:
1. К,арым-цатынастыц коммуникативтт цызметi аркылы
акпараттармен алмасу