160
баяу, біртіндеп, созылмалы
болуы мҥмкін. Осыған сәйкес Л.С.
Выготский жас ерекшелік дамудың келесі тиянақты және қиын-қыстау
кезеңдерін бӛледі: нәрестелік дағдарыс, сәбилік жас (2 ай – 1 жыл ),
1
жас дағдарысы, ерте балалық (1 жыл – 3 жас), 3 жас дағдарысы,
мектепке дейінгі жас (3 жас –7 жас), 7 жас дағдарысы, мектеп жасы (8-
12 жас), 13 жас дағдарысы, пубертатты жас (14-18 жас), 17 жас
дағдарысы. Осы схемада ӛзіне назар аудартатыны – мектепке дейінгі
және мектеп жасы (педагогикалық схема бойынша), пубертатты (бір
белгі схемасы бойынша) кезеңдерді бӛлу негіздерінің тҥрліше болуы.
Алайда, екі ӛлшемдерді біріктіру келісінің ӛзі осы кезеңдерге бӛлуді
(Д.Б. Эльконин бойынша кӛпсимптоматикалық сияқты) ең кең таралған
және ӛнімділердің бірі қылады. Мысалы Д.Б. Эльконин Л.С. Выготский
схемасын бастапқы ретінде қабылдай отырып, 7 жас дағдарысынан
кейінгі кезеңдерді келесі тҥрде анықтайды: 7 жас дағдарысы, кіші
мектеп жасы, 11-12 жас дағдарысы, жеткіншектік балалық шақ (ерте
жастық шақ кезеңі де бӛлінетінін елей отырып). Бҧл схема жалпы
тҧтастай педагогикалық негізде қҧрылған.
Жалпы педагогикалық психология ҥшін және білім беру жҥйесінің
әр сатысындағы ҥйренушінің типтік «психологиялық портретін»
анықтау ҥшін Д.Б. Эльконин тҧжырымдамасы маңызды:
«қиын-қыстау
Достарыңызбен бөлісу: