Агентство республики казахстан по статистике

130
«Экономика и статистика» №2, 2010
Информационные системы и технологии
Кесте 2
Ақпараттық жабдықтау
Элементтер
Сипаттамалар
Ақпараттық технология Мәліметтер базасында 
негізделген
Мәліметтер базасы типі
Реляциондық
Кодтау жүйесі
Фасеттік жүйе
Ақпараттық қорғау
АЖ-мен жұмыс істеу кезінде 
парольдер жүйесі қолданылады
Ұйымдастырушылық–құқықтық 
жабдықтауға қойылатын талаптар
Автоматтандырылған АЖ-ны тұрғызу мен жұ- 
мыс істеудің негізгі шарты ұйымдастырумен 
жабдықтау. Ұйымдастырумен жабдықтау – бұл 
АЖ-ны тұрғызу мен жұмыс істеуге арналған 
шаралардың, әдістер мен жабдықтардың жиынтығы. 
Ол АЖ-ны тұрғызу мен қолдануға қатысты ең көлем- 
ді мәселелерді қарастырып және элементтердің 
құрамын, байланысын, өзара әрекетін, ұйымдастыру 
құрылымын анықтайды, сондай-ақ жүйе қызметін 
реттейтін құқықтық актілерді қамтиды. 
АЖ-ны тұрғызу – ақпараттық кезеңдерін зерт-
теу, жобалау шешімдері мен жобалау құжаттарын 
өңдеуді, жүйе элементтерінің әрекетттеріне ену
ретін анықтауды қарастыратын күрделі де, жұмысы 
көп кезең.
Ұйымдастырушылық–құқықтық қамтамасыз ету-
інің қызмет атқаруы келесіден тұрады:
Есептеу құжаттары бойынша ақпарат;
Жаңа ақпараттық технологияларды енгізудегі 
әдістемелік нұсқаулар.
Ақпараттық жүйені құруда және оның қызмет 
көрсетуі үшін негізгі ұйымдастырушылық қамтамасыз 
ету келесі сұрақтарды шешеді. Жүйені талдау, қызмет 
көрсетуінің технологиясын өңдеу. Ұйымдастырушы-
лық қамтамасыз ету ақпараттық жүйе қызмет атқа-
руы кезінде қызметкерлердің іс-әрекеттеріне қажет- 
ті төмендегі құжаттар жиынтығы болуы керек:
- басқаруды ұйымдастыру құрылымы;
- қызмет етуі бойынша нұсқаулар;
- операторларға нұсқау;
- қызметтердің орындалуы мен тәртібі.
Есеп кешенін шешуде қолданушының техника-
лық құрал – жабдықтарымен есептерді шешу үрдісі 
кезінде ұйымдастырушылық қамтамасыз ету жеткі-
лікті болуы шарт. Есеп кешенінің тиімді жүзеге асуы 
үшін ұйымдастырушылық қамтамасыз ету келесі 
шарттарды қанағаттандыру керек:
- объектіні автоматтандыруға және есептер 
кешенін қолдануға, іске қосуға, дайындауға жауапты 
тұлғаны тағайындау;
- нақты емес ақпараттарды ұсыну, әр түрлі 
жіберген қателерді, уақтылы ұсынбаған ақпараттар- 
ға жауапты тұлғаны тағайындау;
- барлық технологиялық талаптардың орында-
луын қадағалау;
- ақпаратты қамтамасыз етуді ұйымдастырудың 
жобасында қарастырылған шектеулерден шықпау;
- есептер кешеніне қол жеткізуге білікті мамандар 
мен жеке қызметкерлерге ғана ұсыну.
Жобалау үрдісі кезінде ұйымдастырушылықты 
қамтамасыз ету бойынша өңделетін қолданушыға 
берілетін нұсқау түсінікті, нақты орындалатын 
іс-әрекеттер көрсетілуі керек.
Ұйымдастырумен жабдықтау АЖ-ны тиімді 
жұмыс істеу үшін өте маңызды. Яғни, нақты объектіні 
басқарудағы экономикалық негізге сүйенген ше- 
шімдердің сапасын және жеделдігін арттыру үшін 
экономика–математикалық әдістер мен үлгілерді, 
қазіргі заман есептеу техникасын, жаңа ақпараттық
технологияларды қолдану өте маңызды екенін біл-
діреді. Жалпы ұйымдастырумен жабдықтаудың мақ- 
саты, жүйені тұрғызу мен оны қолданудың ұйымдас-
тыру құқықтық негізін қалыптастыру. Оған АЖ-нің 
фүнкционалдық және жабдықтау бөлімдерінің ұтым- 
ды құрылымын таңдау мен дайындауды, сондай-ақ 
жобалау жұмыстарының жүргізілуін, оның ендірілуін, 
таңдауды анықтайтын әдістер мен жабдықтар және 
құжаттар жатады.
Белгілі ережелерге бағындыру құжаттары АЖ-ні 
тұрғызудың, жұмыс істеу мен модернизациялаудың 
барлық деңгейлерінде – мемлекеттік басқару ұйым-
дары және тапсырма беруші мен жұмысты орында-
ушы арасындағы өзара қатынасты белгілі ережелерге 
бағындыратын құжат түрінде болып бөлінеді. 
АЖ-ның функционалдық бөлімі – бұл басқарудың 
маңызды бөлігін құрайтын ішкі жүйелердің немесе 
есептер жиынтығының және есептердің бірігуі. 
Функционалдық ішкі жүйе – бұл ақпараттық жүйенің 
қызметімен шектелген бөлімі. Басқарудың негізгі 
қызметтері – болжау, жоспарлау, жедел басқару, 
есеп, талдау, реттеу. Осы негізгі қызметтер объектінің 
негізгі қызметтерінің түрлерімен байланыста болады. 
Функционалдық бөлім құрамына өндірісті техника- 
лық дайындау, материалдық қорларды басқару, ең- 
бек қорларын басқару, қаржылар, бухгалтерлік есеп 
кіреді. 
АЖ құқықтық жабдықтау – АЖ функциялау мен 
құрудағы құқықтық нормалар жиынтығы. АЖ өңдеу 
деңгейіндегі құқықтық қамтамасыздандыру жүйе 
өндіруші мен тұтынушы арасында келісіммен, жүйе 
өндірудегі үрдісті реттеумен, әртүрлі ресурстарды 
үрдіспен қамтамасыз етумен байланысты норматив- 
тік актілерден тұрады. Құқықтық қамтамасыздан-
дыру АЖ әрекетін регламенттейтін, салық төлеуші 
реестрлерін құрудағы базаның нормативтік түсініктер, 
жаңа ақпараттық технология енгізуге қажетті 
әдістемелік құжаттар жиынтығынан тұрады.
Құқықтық қамтамасыздандыру АЖ-ні құру мен 
жоюды заңды көрсету үшін арналған.
Тағы да бір маңызды мәселелердің бірі – 
маркетингтік ақпаратты, оның көздерін бағалау 
болып табылады. Маркетингтік ақпарат, ақпарат 
көзінен келетін ақпараттың сапасы сияқты бірқатар 
алғышарттар бойынша бағалау арқылы іріктеледі. 
Келіп түсетін ақпарат сапасының, ақпаратты алуға 
кететін уақыт, немесе ақпаратты алдын-ала өңдеу 
сияқты іріктеу алғышарттары ақпарат көзінің 
экономикалық пайдалылығын көрсетеді. Қарқынды 
дамып келе жатқан нарықтың қазіргі заманғы талап-
тары белгілі бір бағыты жоқ ақпаратқа деген қажеттік- 
ті төмендетіп, ақпараттық қызмет көрсетудің жаңа 
түрлерінің дамуын қажет етеді. 
11
«Экономика и статистика» №2, 2010
Экономическая теория
В период рецессии (после 2007 года) состав кре-
дитного портфеля уже не мог улучшаться, тогда как 
продолжалось поступление ликвидности от резиден-
тов. Параллельно проходил отток кредитов и депози-
тов, полученных ранее от нерезидентов, обслуживав-
шийся за счет текущей ликвидности банков. Поскольку 
поступавшие в благополучные времена зарубежные 
ресурсы использовались на сравнительно рискован-
ные цели, после оттока средств нерезидентов все 
большая нагрузка стала приходиться на ресурсы, 
полученные от резидентов. В числе резидентов, деньги 
которых оказались в сложном положении оказались 
практически все крупные и средние предприятия. 
Отчасти для разрешения сложностей с нагрузкой на 
активы резидентов в 2008-2009 годах были использо-
ваны средства, выделенные из Национального фонда 
в размере свыше 4,5 млрд. долларов, позволившие 
стабилизировать операционную деятельность систе-
мообразующих банков в период расчетов по очеред-
ным обязательствам нерезидентов.
Рисунок 27

жүктеу/скачать 3,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: