Информация о проведении Облумц

Инструктивно

-

методическое письмо

 

ǀ 2016

-

2017 учебный год

 

 

144 

 

двигательные  действия  из  базовых  видов  спорта  (гимнастики  с  основами 

акробатики,  легкой  атлетики,  спортивных  игр,  лыжных  гонок,  плавания), 

имеющих  выраженное  прикладное  значение.  Включена  тема  «Национальные 

игры»,  которая  раскрывает  исторические  особенности  физической  культуры 

Казахстана.  

На  уроках  реализуются  цели  обучения,  направленные  на  развитие 

индивидуальных  качеств  личности  и  исследовательских  навыков,  которые 

достигаются  в  ходе  проведения  исследований  по  связи  здоровья  человека  с 

совершенствованием его физической культуры. 

Организационно-методические требования:  

– 

учитель вправе вносить коррективы, творчески дополнять любой раздел 

в  соответствии  с  личным  опытом  и  навыками  работы  в  конкретных 

условиях (при реализации основных требований к учащимся);  

– 

не  требуется  соблюдения  строгой  последовательности  при  освоении 

раздела  «Гимнастика»  (подразделы  «Общеразвивающие  упражнения»  и 

«Ритмическая гимнастика»);  

– 

учитель  планирует  занятия  в  зависимости  от  конкретных  условий, 

количества  уроков  в  недельном  расписании  в  соответствии  с 

подготовленностью учащихся;  

– 

необходимо описание наиболее доступных подвижных игр с учетом их 

влияния  на  развитие  тактического  мышления  учащихся,  воспитание 

физических качеств;  

– 

необходимо проведение контрольно-зачетных уроков с целью проверки 

уровня освоения учащимися подвижных игр;  

– 

эффективность  уроков  физической  культуры  оценивается  по  двум 

параметрам:  

а) результаты выполнения отдельных, контрольных учебных нормативов; 

б) по выбору учителя.  

В областях и районах республики, где нет возможности проводить уроки 

по  лыжной  подготовке  и  плаванию,  рекомендуется  заменить  их  уроками  по 

кроссовой  подготовке  и  гимнастике  (ритмической,  атлетической, 

профессионально-прикладной) по решению педагогического совета школы.  

Общешкольные «Дни здоровья» проводятся не менее 4 раз в учебном году 

и организуются в каникулярное время.  

Распределение  учащихся  на  группы  для  занятий  на  уроках  по  учебному 

предмету  «Физическая  культура»  производится  на  основании  медицинского 

осмотра с обязательным предъявлением справок. 

Выполнение  домашних  заданий    учащимися  по  физической  культуре  – 

один  из  необходимых  элементов  учебного  процесса.  При  правильной 

организации  домашние  задания  (отработка  движений,  приёмов,  гимнастика  и 

т.д.)  способствуют  закреплению  и  углублению  знаний,  полученных  на  уроке, 

формированию  устойчивого  интереса  к  спорту  и  совершенствованию 

физической культуры учащихся. При этом необходим учет индивидуальных и 

половозрастных особенностей учащихся. 

Инструктивно

-

методическое письмо

 

ǀ 2016

-

2017 учебный год

 

 

145 

 

В целях оказания методической помощи учителям по вопросу организации 

и  проведения  уроков  по  физической  культуре  Национальным  научно-

практическим  центром  физической  культуры  разработаны  методические 

пособия, которые размещены на сайте центра (www.nnpcfk.kz). 

Объем  учебной  нагрузки  по  предмету  «Физическая  культура»  в 

соответствии с Типовым учебным планом (приказ №296 от 25 июля 2013 года о 

внесении  изменений  в  приказ  МОН  РК  от  8  ноября  2012  года  №500  «Об 

утверждении типовых учебных планов начального, основного среднего, общего 

среднего образования РК») составляет:  

– 

в 5 классе 3 часа в неделю, всего 102 часа;  

– 

в 6 классе 3 часа в неделю, всего 102 часа;  

– 

в 7 классе 3 часа в неделю, всего 102 часа;  

– 

в 8 классе 3 часа в неделю, всего 102 часа;  

– 

в 9 классе 3 часа в неделю, всего 102 часа.  

 

 

 

Инструктивно

-

методическое письмо

 

ǀ 2016

-

2017 учебный год

 

 

146 

 

5 

ОСОБЕННОСТИ ОБУЧЕНИЯ ПРЕДМЕТАМ УРОВНЯ ОБЩЕГО 

СРЕДНЕГО ОБРАЗОВАНИЯ  

 

ОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ОБЛАСТЬ «ЯЗЫК И ЛИТЕРАТУРА»  

 

Қазақстандықтардың алдында тұрған аса маңызды міндет − «Mәңгілік Ел» 

жалпыұлттық  идеясының  іргетасы  мектепте  қалануы  тиіс.  Бұл  идеяны  жүзеге 

асыру үшін мектептерде мақсатты түрде тәрбие жұмыстарын жүргізу, сонымен 

қатар  оқыту  процесінің  тәрбиелік  мәнін  күшейту  қажет.  «Қазақ  тілі»  пәні 

оқушылардың рухани-адамгершілік қасиеттері мен патриоттық сезімдерін және 

азаматтық  жауапкершілігін  қалыптастыруға,  ұлттық  сана-сезім  мен 

толеранттылықты  дамытуға,  зайырлы  құндылықтарды  нығайтуға  және 

Қазақстанның  көпэтникалық  жағдайында  қарым-қатынас  жасай  білуіне 

бағытталуы тиіс. 

Елбасы  Н.Ә.  Назарбаев  2012  жылғы  27  қаңтардағы  «Әлеуметтік-

экономикалық  жаңғырту–Қазақстан дамуының басты бағыты»  атты  Қазақстан 

халқына кезекті Жолдауында білім беру ұйымдары жастарға жалаң білім беріп 

қана  қоймай  алған  білімдерін  өмірдің  түрлі  жағдайларында  пайдалана  алуды 

үйретуі керек екендігін баса айтқан болатын.  

Қазіргі әлемдегі, еліміздегі өріс алып отырған түрлі бағыттағы дамулардың 

әсерінен  қоғамның  адамға  қоятын  талаптарының  өзгеруі  нәтижесінде 

функционалдық сауаттылық ұғымы кең таралуда. Сауаттылық ұғымы оны білім 

берудің әрекеттік аспектісімен бірлікте алғанда ғана кеңейе түседі. 

Мектепте мемлекеттік тілді оқытудың түпкі нәтижесі ретінде қатысымдық, 

ақпараттық  және  проблемалардың  шешімін  табу  құзыреттіліктерін 

қалыптастыруға  қол  жеткізудің  басты  тетігі  –  оқушының  функционалдық 

сауаттылығын  қалыптастыру.  Өйткені функционалдық  сауаттылық  оқушының 

белгілі  бір  мәдени  ортада  өмір  сүруі  үшін  қажетті  деп  саналатын  және  оның 

әлеуметтік  қарым-қатынас  жасауына  пайдалы  білім,  білік,  дағдылардың 

бірлігінен құралады. 

Оқыту қазақ тілде емес мектептерде қазақ тілінің оқыту сапасын көтерудің 

басты  шарты  ретінде  оқушылардың  функционалдық  сауаттылығын 

қалыптастыру  алынған  жағдайда  олар  әрекеттік  бағыт  ұстанымына, 

оқушылардың  коммуникативтік  құзыреттерінің  қалыптасуы  ұстанымына, 

аутентикалық  тұрғыдан  оқыту  ұстанымына,  интерактивтік  оқыту  ұстанымына 

негізделуі қажет. Сонда ғана функционалдық сауаттылық оқушының қазақ тілін 

әлеуметтік сұранымға сай қолдану мүмкіндіктерін арттырады. 

 

«Казахский  язык»  для  школ  с  русским/узбекским/уйгурским/ 

таджикским языком обучения  

«Қазақ  тілі»  пәнін  қазақ  тілді  емес  мектептерде  оқыту  негізгі  және  орта 

деңгейлер  бойынша  қазақ  тілін  қатысымдық  тұрғыдан  меңгерту,  оқушыны  өз 

ойын айқын, түсінікті жеткізуге үйрету, коммуникативтік қабілеті дамыған дара 

тұлғаның дамуына мүмкіндік жасауға негізделген. 

Инструктивно

-

методическое письмо

 

ǀ 2016

-

2017 учебный год

 

 

147 

 

Қазақ тілін үйретудің А

2 

деңгейінің сөйлесім әрекетінің бес түрі бойынша 

қол жеткізілетін нәтижелер:  

Тыңдалым.Өзіне  қатысы  бар  (өзі  туралы,  отбасы,  сатып  алынған  заттар, 

тұратын жері, жұмысы туралы) жеке тіркестер мен шағын сөйлемдерді, сондай-

ақ  көлемі  жағынан  шағын,  анық  айтылған  жарнамалар  хабарландыруларда  не 

туралы баяндалғанын түсінеді.  

Оқылым.Көлемі  жағынан  шағын,  қарапайым  мәтіндерді  оқып,  негізгі 

мәліметтерді іріктей алады, түсінеді, оқыған ақпаратты жеткізе алады; өз ойын 

қысқаша айтады. Жарнама, мәзір, кесте сияқты күнделікті кездесетін сөз және 

сөйлемдерден  қажетті  ақпараттарды  таба  алады.  Жеке  тұлғаға  қатысты 

қарапайым хаттардың мағынасын түсінеді.  

Айтылым.Өзіне таныс (отбасы, өмірі, оқуы туралы) тақырыптар бойынша 

өз  ойын  түсінікті  етіп  жеткізе  отырып,  қарапайым  тіркестер  мен  сөйлемдер 

арқылы сөйлесе алады. Күнделікті өмірдің негізгі аспектілерін сипаттай алады.  

Жазылым.Өзіне  қатысы  бар  немесе  ұнайтын  мәселелер  туралы  шағын 

хаттар  мен  хабарландыру,шағын  шығарма,  эссе  жазуға,  сурет,  кесте,  карта 

бойынша шағын мәтін құрастыруға мүмкіндігі бар. Жеке басы, отбасы туралы 

мәліметті қажет ететін сауалнамалардытолтыра алады.  

Тілдесім– сөйлесім әрекетінің барлық түрлерін қамтитын ерекше құбылыс. 

Ол  тілдік  қатынастың  ең  маңызды  көрсеткіші  бола  келіп,  оқылым,  жазылым, 

айтылым, тыңдалымның іс жүзінде қолданылуына мүмкіндік жасайды. Тілдесім 

арқылы  оқу,  жазу,  тыңдау,  сөйлеуге  үйрету  жүзеге  асады,  оларға  қатысты 

жұмыстар атқарылады. 

Тілдесім  –  айтылым  және  жазылымның  өзара  бірлігінен  құрала  келіп, 

қандай  болмасын  ақпарат  негізінде  адамдар  арасындағы  тілдік  қатынасты 

жүзеге асыратын сөйлесім әрекетінің түрі.  

Адамдардың бір-бірімен  қандай  мақсатпен,  қалай  сөйлесуіне  байланысты 

тілдесім  түрліше  болады.  Осы  тұрғыдан  келгенде,  оларды  келесідегідей 

жіктеуге  болады:  ресми  тілдесім;  бейресми  тілдесім;  қалыптасқан  тілдесім; 

кәсіби /мамандыққа қарай/ тілдесім; әлеуметтік тілдесім; дербестік тілдесім.  

Ресми  тілдесім  –  тіл  үйренушілерге  ресми  қарым-қатынастың 

элементтерін  үйрету,  ондағы  сөз  қолданыстарды,  ситуацияларды,  ресми 

материалдарға қатысты меңгерту. 

Бейресми  тілдесім  –  оқушыларды  ресми  емес,  күнделікті  тұрмыс-

тіршілікте  кездесетін,  адаммен  қарапайым  қарым-қатынастың  элементтерін 

білуге  үйрету.  Бұл  –  өмірде  болатын  кез  келген  жағдайда  таныс  болсын, 

бейтаныс болсын ұшырасқан адаммен тілдесе білу, сөйлесе білу деген сөз. 

Қалыптасқан  тілдесім  –  әр  адамның  өмірдегі  өз  орнына  сай  бір-бірімен 

тілдесуі,  түсінісуі.  Адамдар  жастың  өсуіне  қарай  –  бала,  әке,  ана,  туыс  т.б. 

тәрізді табиғи кезеңдерден өтеді. Олардың әрқайсысының қалыптасқан өзіндік 

рөлі  бар.  Адамдардың  осындай  қарым-қатынасына  негізделген  сөйлесуді 

қалыптасқан тілдесім деп атауға болады.  

Кәсіби  тілдесім  –  тіл  үйренушілерге  белгілі  бір  мамандықтың  саласына 

байланысты  сөйлесудің  үлгілерін,  мамандыққа  қатысты  сөздерді,  тілдік 

Инструктивно

-

методическое письмо

 

ǀ 2016

-

2017 учебный год

 

 

148 

 

қолданыстарды,  терминдерді  үйрету.  Оқушылар  арасындағы  тілдік  қатынасты 

әр түрлі мамандық иелерімен қалай сөйлесіп, тіл табысуға болады, соған қарай 

құруға тура келеді. 

Адамның  қоғамдағы  орнын,  беделін, қызметін  ескере отырып  құрылатын 

тілдік қарым-қатынас – әлеуметтік тілдесім болып табылады. Мұнда сөйлеуші 

адамдар  бір-бірінің  қоғамдағы  әлеуметтік  рөліне,  атқарып  отырған  қызметіне, 

жасына, жолына т.б. қарап тілдеседі.  

Дербестік  тілдесім  –  адамның  қызметіне,  беделіне,  әлеуметтік  орнына 

қарамай,  жеке  басының  қасиеттеріне  қарай,  өзіне  тән  барлық  ерекшеліктерін 

ескере отырып, тілдесу, сөйлесу. Бұл – кісінің жеке адамшылығын, білгірлігін, 

ақылдылығын  танып,  оны  үйрене  білумен  қатар  жүреді.  Дербестік  тілдесім  – 

оқытушы  мен  оқушының  тең  дәрежеде,  бірін-бірі  құрметтей,  бірінің  кісілігін 

бірі  танып  тілдесуге  мүмкіндік  жасайды,  тілдік  қатынасты  арттырады, 

адамдардың  өзара  достасуына,  түсінісуіне  жол  ашады.  Сондықтан  мұндай 

тілдесімді меңгерген бүгінгі шәкірт ертең жақсы ұстаз болатындығына сенуге 

болады. 

«Балабақша-мектеп-колледж-жоғары-оқу  орны»  жүйесіндегі  мемлекеттік 

тілді  деңгейлік  үздіксіз  оқыту  стандартына  (бұдан  әрі  -  Стандарт)  сай 

мемлекеттік тілді деңгейлік оқытудың сатылары жіктелді (10-кесте): 

 

10-

кесте–  ҚР  үздіксіз  білім  беру  жүйесінде  мемлекеттік  тілді  деңгейлік 

оқытудың сатылары 

Үздіксіз білім берудің сатысы  Сыныбы  Деңгейлер  Игерім атаулары 

Жоғары сынып 

10 

В

1+ 

ортадан 

жоғары  

деңгей 

 

В

1.2 

Тереңдетіле  қалыптасқан 

толық игерім  

11 

В

1+  

Тереңдетіле  қалыптасқан 

жетік игерім  

 

Стандартта  Еуропалық  деңгейлер  жүйесіне  сәйкес  қазақстандық 

әдістемеші-ғалымдар  қазақ  тілін  үйрету  үшін  алты  деңгейді  ұстанады.  Ол 

деңгейлер жүйесі А1, А2, В1, В2, С1, С2 деп аталатын үш ірі деңгейден тұрады 

(11-

кесте). 

 

11-

кесте –Тілді білу деңгейлерінің жіктелуі  

Қарапайым деңгей 

А1 Бастапқы игерім 

Негізгі деңгей 

А2 Қалыптасу қарсаңындағы игерім 

Орта деңгей 

В1 Қалыптасқан игерім 

Ортадан жоғары деңгей 

В1+ Тереңдетіле қалыптасқан игерім 

Жоғары деңгей 

В2 Ілгерілей қалыптасқан игерім 

Жетік деңгей 

В2+ Тереңдетіле, ілгерілей қалыптасқан игерім,  

С1 Кәсіби игерім  

 

Стандартта  ҚР  жалпы  білім  беретін  қазақ  тілді  емес  мектептерде  «Қазақ 

тілі»  пәні  бойынша  оқушылардың  қазақ  тілін  білу  деңгейлері  мен  сөйлеу 

дағдыларына қойылатын өлшемдер де көрсетілген (12-кесте). 

 

Инструктивно

-

методическое письмо

 

ǀ 2016

-

2017 учебный год

 

 

149 

 

12-

кесте – Қазақ тілін білу деңгейлері мен сөйлеу дағдыларына қойылатын 

өлшемдер 

Аталымдар мен өлшемдер 

Тілді меңгеру деңгейлері 

Ортадан жоғары деңгей (В

1+ 

В

2

) 

Тілдік деңгейлер бойынша игерім кодтары 

В

1.2

 

В

1+

 

Тілдік деңгейлер бойынша игерім атаулары 

Тереңдетіле  қалыптасқан 

толық игерім 

Тереңдетіле  қалыптасқан 

жетік игерім 

Сыныптар 

10-

сынып 

11-

сынып 

Оқушы 

меңгеруі 

тиіс 

лексикалық минимум  

130-150 

130-150 

Барлығы: 

480-

500  сөз  (1-11  сыныптарда  меңгерілетін  жалпы  сөз 

саны 1500-1550 сөз) 

Бір  минутта  оқуға  тиісті 

сөздердің (шартты) мөлшері 

100-120 

100-120 

Тыңдаған/оқыған 

мәтінді 

мазмұндаудағы сөз саны 

60-70 

70-80 

Айтылымдағы сөз саны 

80-90 

90-100 

Диктанттағы сөз саны 

100-110 

110-120 

Жазбаша  мәтін  құраудағы  сөз 

саны 

100-120 

120-150 

Тілдесімдегі  үнқатым  (реплика) 

саны 

11-12 

12-13 

 

10-11-

сыныптарда  оқу  процесі  ҚР  Білім  және  ғылым  министрінің  2013 

жылғы  03  сәуірдегі  №  115  бұйрығымен  бекітілген  (ҚР  Білім  және  ғылым 

министрінің  2015  жылғы  18  маусымдағы  №  393  бұйрығымен  өзгерістермен 

толықтырулар енгізілген) : 

жалпы  орта  білім  беру  деңгейінің  жаратылыстану-математикалық 

бағыттағы  10-11-сыныптары  үшін  «Қазақ  тілі»  (оқыту  қазақ  тілінде  емес) 

пәнінен типтік оқу бағдарламасы; 

жалпы  орта  білім  беру  деңгейініңқоғамдық-гуманитарлық  бағыттағы  10-

11-

сыныптары үшін «Қазақ тілі» (оқыту қазақ тілінде емес) пәнінен типтік оқу 

бағдарламасымен жүзеге асырылады. 

«Қазақстан Республикасы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің 

үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы» ҚР БҒМ 2013 жылғы 27 қарашадағы 

№471 бұйрығына сәйкес «Қазақ тілі» пәні оқу жүктемесінің көлемі: 

оқыту орыс тілді мектептерде:  

– 

қоғамдық-гуманитарлық бағытында:оқыту орыс тілді мектептерде:  

10-

сынып – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 136 сағат;  

11-

сынып – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 136 сағат;  

оқыту ұйғыр, өзбек, тәжік тілді мектептерде:  

10-

сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат;  

11-

сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат;  

– 

жаратылыстану-математикалық  бағытында:  оқыту  орыс  тілді 

Инструктивно

-

методическое письмо

 

ǀ 2016

-

2017 учебный год

 

 

150 

 

мектептерде:  

10-

сынып – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 136 сағат;  

11-

сынып – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 136 сағат;  

оқыту ұйғыр, өзбек, тәжік тілді мектептерде:  

10-

сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат;  

11-

сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат.  

Әрбір  тоқсанда  алынатын  жазба  жұмысының  (тест,  эссе,  диктант, 

бақылау жұмысы, шығарма, мазмұндама) саны сол сыныптағы апталық сағат 

санымен сәйкес келуі керек. 

Бүгінгі  таңда  қазақ  тілін  жаңаша  оқыту  –  ө  зекті  мәселе.  Білім  беруде 

инновациялық  технологияларды  ендіру  оқушыарға  әртүрлі  әдістерді 

жетілдіруге мүмкіндік береді, атап  айтқанда: сын тұрғысынан ойлау, тірек – 

сызба  технологиясы,  дамыта  оқыту,  проблемалық  оқыту,  деңгейлеп-саралап 

оқыту  технологиясы,  сын  тұрғысынан  ойлау  технологиясы  және  т.  б. 

оқушылардың  сабақтағы  жауапкершілігін,  белсенділігін,  өзін-өзі  бағалауын 

қамтамасыз  етеді.  Білім  беру  процесінде  жаңа  ақпараттық  технологияларды 

қолдану  мәселесі  өзекті  мәселелердің  қатарында.  Жаһанданған  интернет 

жүйесін қолдану негізінде, тіл үйренушілердің сөйлесім әрекетінің бес түрінде 

де біліктілігін қалыптастыруға болады, жүйе материалдарын қолдану арқылы 

олардың  оқу,  жазу  іскерлігі  мен  дағдыларын  қалыптастыруға,  сөздік  қорын 

байытуға мүмкіндік туады. Оқушыларға  қазақ тілін үйренуге деген  ынтасын 

арттыру  олардың  төмендегі  шараларға  қатысуы  негізінде  жасалынады: 

пікірталастар, байқаулар, қашықтық олимпиадалар және т. б. 

Интернет  жүйесінің  келесі  ақпараттық  қоры  мен  ресурстарын  қазақ  тілі 

сабағында  пайдалану  барынша    тиімді  болмақ:  электрондық  пошта  (e-mail), 

телеконференция,  бейнеконференция;  жеке  ақпараттарды  жарыққа  шығару 

мүмкіндігі немесе басқаша айтқанда Web серверге  жеке шығару; ақпараттық 

каталогтар  (Yahoo,  InfoSeek/  UltraSmart,  Galaxy)  іздеу  жүйесі  (Altta,  Vista, 

HotBob, Open Text), жүйе ішіндегі әңгіме қазақ тілі сабағында компьютермен 

жұмыс жасай отырып, оқушылар психологиялық тұрғыдан да жеңілдіктерге ие 

болады.  Атап айтқанда, оқушылардың қатесін қайталаулар негізінде көрсете 

отырып,  яғни,  жұмыс  нәтижесін  мақұлдап  немесе  белгілі  бір  дәрежеде 

қоштамай,  өз  пікірін  білдіріп  отыратын  мұғалімнің  тікелей  қатыспауы, 

оқушылар өз бетінше жұмыс жасап, өзіне сенімділік туады. 

Әрбір  мұғалім  қазақ  тілі  мен  әдебиет  сабақтарында  жазба  жұмыстарын 

үйретіп,  тіл  дамыту  сабақтарын  шығармашылықпен  жүргізіп,  дұрыс 

ұйымдастыра білуде ең негізгі мәселенің бірі – оқушының жас ерекшелігі мен 

білім  қорына  байланысты  жазба  жұмысын  үйретудің   міндеті  мен  көлемін 

анықтау  болып  табылады.  Мұғалім  сол   міндет  пен   көлемге   байланысты 

жазбаша  тіл  дамыту  жұмысының   түрін,  көлемін,  оның  әдіс-тәсілдерін 

белгілейді, анықтайды (13-кесте). 

13-

кесте –Қазақ тілінен жазба жұмыстары саны 

Сынып 

Диктант(әр тоқсанда) 

Мазмұндама(әр тоқсанда) 

10 

2 

2 

11 

2 

2 

жүктеу/скачать 4,22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: