ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ РЕФЕРЕНДУМНЫҢ ӨТКІЗІЛУІ

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ РЕФЕРЕНДУМНЫҢ ӨТКІЗІЛУІ   
 
ОРАЗ М.Ғ. 
Алматы Университеті, құқықтану мамандығының 2 (4) курс студенті 
Ғылыми жетекшісі: МОЛДАБЕКОВА З.С.  
аға оқытушы, Алматы қ., Алматы университеті 
 
Қазақстан  халқы  тарихтың  әр  кезеңінде  егемендікті  аңсап,  тәуелсіздікті  жырлап 
өткен.  Ата-бабаларымыздың  көкейінде,  арманында  жүрген  осынау  бір  ұлы  мақсат 
орындалып,  оның  игілігін  бүгін  күні  сіздер  мен  біздер,  яғни  бүгінгі  ұрпақ  көріп  отыр. 
Төл тәуелсіздігімізбен қатар еліміз көптен ұмыт болған салт-дәстүрін, әдеп-ғұрыптарын 
қайта жаңғыртып, ұлтық болмысын қайтып қалыптастырды.  
1995  жылы  қабылданған  Республика  Конституциясы  Қазақстан  халқының 
демократиялы,  зайырлы,  құқықтық  және  әлеуметтік  мемлекет  құру  ниетін  бекітті, 
конституциялық  құрылыстың  құқықтық  негізін  қалады,  мемлекеттік  тетік,  сондай-ақ 
қоғамдық,  саяси  институттар  ретіндегі  қызметтің  негізі  боларлық  қағидаларын 
орнықтырды, адам мен азаматтың конституциялық  мәртебесін белгіледі, экономикалық 
құрылыстың  негіздерін  айқындады.  Осы  Конституцияның  негізінде  Республиканың 
жалпы  сайлау  жүйесі  бекітілді.  Республикадағы  сайлау  Республика  азаматтарының 
сайлау және сайлану құқығының еркін жүзеге асырылуына негізделді [1]. 
Қоғам  өміріндегі  маңызды  саяси  науқан  –  сайлауды  Қазақстан  Республикасының 
заңдарына  сәйкес  өткізу,  сайлау  процессіне  қатысушылардың  бәрінің  мақсаткерлікпен, 
сауатты  және  үйлесілген  өзара  әрекеттеріне  негізделген.  Саяси  құқық  пен  бостандық 
әрбір азаматтардың субъективтік құқықтары мен бостандықтарының маңызды құрылысы 
болып табылады. Ондай саяси құқықтың бірі – мемлекет істерін басқаруға қатысу. Біздің 
Республикада азаматтардың мұндай құқығы Конституциямен  «Қазақстан Республикасы 
сайлау  туралы»  конституциялық  заң  арқылы  жүзеге  асырылады.  2007  жылдың  21  –ші 
мамырда  аталған  конституциялық  заңға  өзгерістер  мен  толықтырулар  енгізілді. 
Белгіленген  заң  талабы  адамдарды  сайлауға  қатысуға  міндеттемейді,  заң  әрбір 
Республика азаматының еркін білдіру бостандығын қамтамасыз ететін кепілдіктерді ғана 
белгілейді [2].  
Қазақстан  Республикасының  сайлау  жүйесімен  сайлау  құқығы  халықтық 
егемендіктің бір көрінісі болып табылады, өйткені оларды пайдалана отырып азаматтар  
мемлекеттің  жоғарғы  өкілді  органдарын  қалыптастырады.  Республиканың  он  сегіз  
жасқа  толған  азаматтары  тегіне,  әлеуметтік,  лауазымдық  және  мүліктік  жағдайына, 
жынысына,  нәсіліне,  ұлтына,  тіліне,  діни  көзқарасына,  нанымына,  тұрғылықты  жеріне 
немесе  кез  келген  өзге  жағдайларға  қарамастан  тең  дәрежеде  сайлауда  дауыс  беруге 
құқылы.  Еліміздің  сайлау  туралы  конституциялық  заңы  сот  шешімімен  іс  әрекетке 
қабілетсіз деп танылған, сондай-ақ сот үкімімен бас-бостандығынан айыру орындарында 

359 
 
жазасын  өтеп  жүрген  азаматтардың  жалпыға  бірдей  сайлау  құқығын  заң  шеңберінде 
шектейді.  Олардың  сондай-ақ  Республикалық  референдумға  қатысу  құқықтары  да 
шектелген.  Өзге  қайсы  бір  негіздерде  азаматтардың  сайлау  немесе  сайлану  құқытарын 
шектеуге ешкімнің де, ешбір органның да құқығы жоқ.  
Сонымен,  Қазақстан  Республикасында  сайлау  жүйесін  және  одан  туындайтын 
қатынастарды  атап  айтқанда  Президентті,  Парламентті  Сенатты  мен  Мәжілісті, 
Маслихат  депутаттарын  және  жергілікті    өзін-өзі  басқару  органдары  мүшелерін 
сайлауды  ұйымдастыру  мен  өткізу  тәртібі  қағидалары  бекіткен  нормалар  жиынтығы 
сайлау  құқығын  құрайды.Сайлау  референдум  мен  қатар,  халықтық  биліктің  жоғарғы 
нысаны бола отырып, демократияның маңызды элементі болып табылады.    
Референдум  тікелей  демократияға,  яғни  халықтың  мемлекетпен  мәселелерді 
шешуге  тура  қатысуының  нысандарының  бірі  болып  табылады.  Референдумға 
мемлекеттік сайлау құқығы бар азаматтар қатысады.  
Заң  шығарушы  референдум  халықтың  дауыс  беруімен  заң  шығаруға  байланысты 
өткізіледі.  Міндетті  референдум  Конституцияда  қайсы  бір  мәселесін  шешу  үшін 
көзделген.  Конституциямен  белгіленген  шарттарға  орай,  құзіретті  орган  референдум 
өткізуге міндеттейді. 
Референдум  мемлекеттің  бүкіл  көлемінде  немесе  мемлекеттің  белгілі  бір 
аумағында өткізілуі мүмкін. 
Қазақстан  Республикасының  1993-ші  жылғы  Конституциясында  Республика 
азаматтарының  мемлекет  өмірінің  мейлінше  маңызды  мәселелері  бойынша  заңдар  мен 
шешімдер қабылдау үшін Республикалық референдум өткізу алатындығы көзделген.  
Қазақстан Республикасының 1993-ші жылғы Конституциясында Жоғарғы Кеңеске 
референдум өткізу өкілеттілігін береді. Тек Жоғарғы Кеңес пен кеңескеннен кейін ғана 
Президенттің  де  референдум  өткізу  туралы  шешім  қабылдау  құқығы  болады[3].  Оны 
ұйымдасытру  мен  өткізу  тәртібі  Конституциялық  заңмен  белгіленетіндігі  көрсетіледі. 
Алайда,  Қазақстан  Республикасының  Жоғарғы  Кеңесі  заңды  қабылдап  үлгергенше,  ол 
өзі заңсыз сайланады деп таниды және танылады.  
1995-ші  жылғы  25-ші  наурызда  Қазақстан  Республикасы  Президентінің 
«Республикалық  референдум    туралы»  конституциялық  заң  күші  бар  жарлығы 
қабылданды.  Аталған  жарлықтың  құқытық  негізі  Қазақстан  Республикасының  1993-ші 
жылғы Конституциясы болды[4]. 
Осы жарлықтың негізінде 1995 жылғы 29-шы сәуірде Президенттің Республикалық 
референдум  өткізу  туралы  жарлығы  шықты,  онда  «1991-ші  жылғы  1-ші  желтоқсанда 
Қазақстан  Республикасының  бүкіл  халық  сайлаған  Президенті  Нұрсұлтан  Әбішұлы 
Назарбаевтің  өкілеттігін  2000-шы  жылғы  1-ші  желтоқсанға  дейін  созуға  келісезіз  бе?» 
деген сұрақ енгізілді.  
1993-ші  жылғы  Конституцияның  78-ші  бабының  7  тармағына  сәйкес  Қазақстан 
Республикасының  Президенті  Республиканың  Жоғарғы  Кеңесі  мен  кеңескеннен  кейін 
референдум  өткізу  туралы  шешім  қабылдай  алады.  Алайда,  Конституциялық  соттың 
шешімімен Жоғарғы Кеңес таратылыды, және осыған байланысты Республиканың 1993-
ші  жылғы  10-шы  желтоқсандағы  «Қазақстан  Республикасының  Президентіне  уақытша 
өкілеттік  және  әкімдерге  қосымша  өкілеттіліктер  беру  туралы»  заңы  қайтадан  күшіне 
енді.  Осы  заң  Президенттің  референдум  тағайындау  туралы  өз  қалауымен  жеке  шешім 
қабылдауына өкілеттілік берді. 
Президенттің өкілеттілік мерзімін ұзарту туралы мәселені  референдумға енгізудің 
конституциялығы  қаншалықты  болды?  Бұл  сұраққа  1993-ші  жылғы  Конституцияға, 
сондай-ақ  Президенттің  «Республикалық  референдум  туралы»  жарлығы  қағидаларын 
жай  талдау  негізінде  жауап  беруге  болады.  1993-ші  жылғы  Конституцияда  мемлекет 
өмірінің  мейлінше  маңызды  мәселелері  бойынша  республикалық  референдум  өткізуі 
мүмкіндігі туралы айтылды[5].  

360 
 
Конституцияда  осы  мәселелрдің,  сондай-ақ  референдумды  өткізуге  болмайтын 
мәселелердің  тізімі  келтірілмеген.  Президенттің  Республикалық  референдум  туралы 
жарлығында қандай мәселелер бойынша референдум өткізуге болмайтындығы айтылған. 
Оның  қатарында  елбасшысының  өкілеттігін  ұзарту  туралы  мәселе  жоқ.  Президенттің 
өкілеттігін  ұзарту  туралы  мәселені  мемлекеттің  өмірінің  маңызды  мәселлер  қатарына 
жатқызуға болады ма? Әрине болады,  өйткені Президент елбасшысы және мемлекеттің 
биліктің  бірден  бір  бастауы  ретінде  Президент  өкілеттілігі  туралы  мәселені  бәрәбәр 
халық шешеді.  
Сөйтіп  Президент  өкілеттігін  ұзарту  туралы  республикалық  референдумның 
Констиуцияға және Президенттің «Республикалық референдум туралы» конституциялық 
заң күші бар жарлығына толық сәйкес өткізілді.  
Қазақстан  Республикасының  2007-ші  жылғы  Конституциясы  Республикалық 
референдумға қатысты мәселелерді жаңаша шешті.  
Біріншіден,  Президент  республикалық  референдум  өткізу  туралы  шешім 
қабылдауға  құқылы  бірден  бір  субъект  болып  табылады.  Оның  үстіне  мұндай  шешімді 
Президент  жеке  бастамасы  бойынша  қабылдай  алады.  Екіншіден,  Парламент 
республикалық  референдумды  тағайындау  туралы  тек  бастама  білдіре  алады,  осындай 
бастамамен  Парламент  Президетке  жүгіне  алады.  Парламенттің  республикалық 
референдум  өткізу  туралы  бастамасын  Президенттің  қолдауына  да,  қолдамауына  да 
құқығы  бар.  Үшіншіден,  1995-ші  жылғы  Конституция  республикалық  референдумды 
Республика 
қызметінің 
негізгі 
қағидаларының 
бірі 
ретінде 
орнықтырады. 
Конституцияның  1-ші  бабында  мемлекет  өмірінің  мейлінше  маңызды  мәселелері 
республикалық  референдумдағы  дауыс  беруді  қосып  есептегенде,  демократиялық 
әдістермен  шешілетіндігі  айтылды.  Конституцияда  мұндай  мәселелердің  бірі 
Конституцияға  өзгерістер  мен  толықтырулар  енгізу  туралы  мәселені  республиклық 
референдумға шығаруды немесе Парламенттің қарауына беруді Президент шешеді. Егер 
осы мәселе Президент шешімімен Парламенттің қарауына енгізілсе онда Парламент оны 
Конституцияда  көзделген  тәртіпте  қарайды.  Конституцияның  62  ші  бабының  3-ші 
тармағына сәйкес Парлмент депутаттарының жалпы санының кем дегенд төрттен үшінің 
көпшілік  дауысымен  Конституцияға  өзгерістер  мен  толықтырулар  енгізеді.  Дауыс  беру 
палаталар  бойынша  өткізілсе  де,  мәселе  палаталардың  бірлескен  отырысында  қаралды. 
Төртіншіден, 
Конституция 
қандай 
мәселелерді 
референдумға 
шығаруға 
болмайтындығын  жанама  түрде  көрсетеді.  Ол  –  Конституциямен  белгіленген  бір 
тұтастық,  мемлекет  аумағының  тұтастығы,  республиканың  президенттік  басқару 
нысаны. 
Қазақстан Республикасының Конституциясында республиканы өзін демократиялы, 
зайырлы,  құқықтық  және  әлеуметтік  мемлекет  ретінде  орнықтырады  және  оның  ең 
қымбат  қазынасы  –  адам  –  және  адамның  өмірі,  құқытары  мен  бостандықтары  деп 
көрсетілген.  Осы  айтылғандай  заңмен  қорғалатын  азаматтардың  құқықтарының  бірі  – 
саяси  құқық  –  сайлау  құқығы.  Қоғам  өмірінде  сайлауды  әділ  және  еркін    өткізудің 
маңызы зор. Біздің елімізде мемлекеттік биліктің бірден-бір бастауы – халық. Ал халық 
билікті тікелей Республиканың референдум және сайлауы арқылы жүзеге асырады және 
өз билігін жүзеге асыруды мемлекеттік органдарға береді. Сондақтан да сайлау әділ өтіп, 
халық өзі қалаған, сенген азаматтарға өз билігін бере алада. 
Халық  пен  мемлекет  атынан  билік  жүргізуші  лауазымды  тұлғалар  халықтың 
қалауы  мен  «Қазақстан  Республикасының  сайлауы  туралы»  конституциялық  заңы 
бойынша  сайлау  құқығы  жалпыға  тең  және  барлық  кәмелетке  толған  азаматтар  мен 
басқа  да  құқықтарға  иелене  алады[6].  Сондай-ақ  республика  азаматтарының  сайлауға 
қатысуда ерікті болып табылады. Азаматтар сайлауға қатысуда мәжбүрлеуге және оның 
еркін  білдіруді  шектеуге  ешкімнің  де  құқығы  жоқ.    Бірақ  мен  сайлауға  Қазақстан 
Республикасының  азаматтарының  барлығының  қатысуы  міндетті  деп  санаймын.  Бізде 

361 
 
өкінішке  орай  халық  әділ  сайлау  өткізуде  көп  күмән  келтіреді  және  ол  енгізінде  емес, 
әділ  сайлау  үшін  ең  әуелі  сайлаушылардың  сенімі  болуы  керек.  Қоғамды 
демократияландыру, сайлауды әділ өтуіне сенімді қалыптастыру аса қажетті міндет. 
Сондақтан да әділ сайлау өткізуге күш жұмылдырылу керек. Мемлекет те осындай 
шаралардың  бірі  ретінде  элекетронды  сайлау  жүйесі  енгізілді.  Біздің  Республикада 
азаматтардың  сайлау  құқығы  Конституциямен,  «Қазақстан  Республикасындағы  сайлау 
туралы»  конституциялық  заң  арқылы  жүзеге  асырылады.  1995-  ші  жылы  қабылданған 
Қазақстан 
Республикасының 
Конституциясы 
халықтың 
билік 
жүйесіндегі 
референдумның орны мен рөлі жаңаша қарастырылады. Негізгі заңның бірінші заңында 
Республиканың  мемлекеттік  өміріндегі  ең  көкейгесті  мәселелерді  дауыс  беру  арқылы 
республикалық  референдумда  шешу  баса  айтылған.  Қазіргі  кезде  Республикалық  
референдум  ұйымдастыру  және  оны  өткізу  тәртібі  жайлы  1995  жылы  қазанның  2  күні 
шыққан  «Республикалық  референдум  туралы»  Қазақстан  Республикасы  Президентінің 
конституциялық заң күші бар жарлығында толық көрсетілген.  
Пайданылған әдебиеттер тізімі: 
1.
 
Қазақстан Республикасының Конституциясы 1995 жыл 30 тамыз. 
2.
 
Қазақстан  Республикасының  Конституциясы  1995  жыл  30  тамыз,  өзгерістер  мен 
толықтырулар 21 мамыр 2007 жылы енгізілген. 
3.
 
Қазақстан Республикасының Конституциясы 1993 жыл 28 қаңтар. 
4.
 
«Республикалық  референдум  туралы»  Қазақстан  Республикасы  Президентінің 
жарлығы өзгерістер мен толықтырулармен 2007 ж. 20 маусым. 
5.
 
Е.Б.Мухамеджанов «Избирательное право Республики Казахстан», Алматы,2009г. 
6.
 
«Қазақстан  Республикасындағы  сайлау  туралы»  Қазақстан  Республикасының 
конституциялық    заңы  1995  жыл  28  қыркүйек,  оған  өзгерістер  мен  толықтуралар 
2007 ж.20. маусым. 
 
КООРДИНАЦИЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ПРОКУРОРАМИ 
ПРАВООХРАНИТЕЛЬНЫХ ОРГАНОВ РК 
 
ТЕЛЬМАНОВ А. 
студент 4-курса специальности «Юриспруденция» Университет Алматы, г. 
Алматы 
Научный руководитель: ДУЙСЕНБАЕВА Г.Ж. 
преподаватель, магистр. Университет Алматы, г. Алматы 
 
Республика  Казахстан  является  одной  из  немногих  государств,  которая  имеет 
четкое  представление  о  дальнейшем  развитии  института  прав  человека.  За  последние 
четыре  года  в  стране  были  приняты  стратегические  документы  по  всем  сферам  прав 
человека.  На  сегодняшний  день  основным  стратегическим  документом  является  – 
«Казахстан-2050:  новый  политический  курс  состоявшегося  государства»,  в  котором 
определены  дальнейшие  задачи  по  обеспечению  гендерного  равенства,  защиты 
материнства  и  детства,  семьи  и  брака,  миграции,  защите  от  сексуального  рабства, 
реализации гражданами права на судебную защиту, защиту модернизации и укреплению 
судебной  системы,  повышению  авторитета  судебной  власти,  доверия  к  ней  со  стороны 
общества.  Каждым  центральным  органом  РК  разработаны  отраслевые  стратегии,  в 
которых определены цели на 5 лет, в том числе, по вопросам обеспечения прав человека. 
Был  принят  целый  ряд  государственных  программ,  концепций,  доктрин  в  частности, 
государственная программа дальнейшей модернизации правоохранительной системы на 
2014-2020  гг.  [1]  Давайте  рассмотрим  несколько  сфер  координации  прокурорами    над 
деятельностью правоохранительных органов 

362 
 
Защита  от  насилия,  другого  жестокого  или  унижающего  человеческое 
достоинство обращения 
В  целях  защиты  от  насилия  отдельных  групп  в  Республике  Казахстан    на 
постоянной  основе  принимается  целый  ряд  мер  профилактического  и  пресекательного 
характера.Одной из практических мер в профилактике и пресечении бытового насилия и 
реализации  гендерной  политики  являются  подразделения  органов  внутренних  дел  по 
защите  женщин  от  насилия.  Сегодня  в  нем  работают  133  сотрудника  полиции.В  2012-
2013  годы  для  целенаправленного  воздействия  на  правосознание  и  поведение  лица, 
совершившего  бытовое  насилие,    вынесено  93  тысячи  защитных  предписания.  К 
административной  ответственности  привлечено    более  2  137  лиц.Активно  реализуется 
проект «Национальная телефонная линия доверия для детей и молодежи «150». С 2009-
2013 году поступило более 600 тыс. звонков, в том числе по нарушению их прав более - 
18 тыс. В 2010 году в УК РК был внедрен институт дополнительного наказания в виде 
лишения  права  занимать  определенную  должность  или  заниматься  определенной 
деятельностью  в  отношении педагогов  либо иных  лиц,  на которых законом  возложены 
обязанности  по  воспитанию,  совершивших  насильственные  преступления  против 
несовершеннолетних. В 2011 году в УК РК за причинение вреда здоровью в отношении 
заведомо несовершеннолетнего ужесточены наказания.[1] В 2012 году внесены поправки 
в  Трудовой  кодекс  Республики  Казахстан,  запрещающие  заключать  трудовой  договор 
организациям  и  учреждениям  в  сфере  образования,  воспитания,  организации  отдыха  и 
оздоровления,  физической  культуры  и  спорта,  медицинского  обеспечения,  оказания 
социальных  услуг,  культуры  и  искусства  с  участием  несовершеннолетних  с  лицами, 
имеющими 
или 
имевшими 
судимость 
за 
преступления 
в 
отношении 
несовершеннолетних  (убийство,  умышленное  причинение  вреда  здоровью,  против 
половой неприкосновенности).В 2014 году под эгидой прокуроров был принят закон «О 
внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты РК по вопросам 
противодействия 
бытовому 
насилию», 
который 
предусматривает 
комплекс 
дополнительных  правовых  мер  по  противодействию  фактам  бытового  насилия  и 
оказанию  содействия  лицам,  являющимися  жертвами  бытового  насилия.  В  частности, 
был  увеличен  срок  защитного  предписания  с  10  до  30  суток,  а  также  принята  норма, 
запрещающая  лицу,  совершившему  бытовое  насилие  проживать  в  жилище  с 
потерпевшим,  в  случае  установления  наличия  у  него  возможности  обеспечить  себя 
жильем.   
Борьба с торговлей  людьми 
В  2012  году  Правительством  РК  был  принят  национальный  план  по  борьбе  с 
торговлей людьми. На ближайшие два года этим планом предусмотрено 40 конкретных 
мероприятий.Министерство  юстиции  РК  совместно  с  Прокуратурой  РК  в  2009  году 
разработало 4 социальных проекта в сфере противодействия торговле людьми, которые 
реализуются по настоящее время: 
Создание  центра  на  территории  республики  для  временного  проживания  и 
реабилитации  жертв  торговли  людьми,  обеспечение  поддержки  неправительственных 
организаций  (НПО),  занимающихся  вопросами  жертв  торговли  людьми,  создание 
«CallCenter»  в  целях  обеспечения  оперативной  связи  с  пострадавшим  от  преступлений 
по  торговле  людьми,  изготовление  и  размещение  в  республиканских  СМИ  социальных 
видео роликов по вопросам борьбы с торговлей людьми. 
С 
2012 
года 
открыт 
новый 
проект 
«Поддержка 
деятельности 
специализированного Веб-сайта по вопросам борьбы с торговлей людьми».На сегодня в 
стране  создан  приют,  в  котором  предоставляются  реабилитационные  услуги  для  жертв 
торговли  людьми.  Приют  поддерживается  в  рамках  пилотного проекта  Министерством 
юстиции.В сфере борьбы с торговлей людьми действуют 20 НПО по оказанию помощи 
жертвам.На  данный  момент  прокуратурой  реализуется  четвертый  план  по  борьбе, 

363 
 
предотвращению  и  профилактике  преступлений,  связанных  с  торговлей  людьми  в 
рамках  программы  сотрудничества  государств  –  участников  СНГ.[2]  В  рамках  работы 
над  проектом  нового  Уголовно-процессуального  кодекса  рассматривается  создание 
специального  фонда  компенсации  ущерба,  причиненного  преступлениями.  В  проекте 
нового  Уголовного  кодекса  предусмотрена  безальтернативная  конфискация  имущества 
за преступления торговли людьми. 
Прокуратура на защите прав граждан 
Осуществляя высший надзор за точным  и единообразным  применением  законов, 
органы  прокуратуры  стремятся  наиболее  полно  реализовать  правозащитные    функции, 
ставя во главу угла своей деятельности права и интересы граждан  и организаций. Работа 
с  обращениями  граждан  определена  как  одно  из  приоритетных  направлений 
прокурорской  деятельности.Особое  внимание  уделяется  качественному  рассмотрению 
обращений, поступающих в органы прокуратуры. Кроме того, прокурорами проводятся 
проверки соблюдения законодательства о порядке рассмотрения обращений физических 
и юридических лиц в государственных органах. К примеру, в прошлом году Генеральной 
прокуратурой  проведены  проверки  в  министерствах  иностранных  дел,  образования  и 
науки, в Комитете информации и архивов Министерства культуры и информации.[3]По 
выявленным  нарушениям  указанными  ведомствами  принят  ряд  организационных  мер, 
направленных  на  качественное  и  своевременное  рассмотрение  обращений,  виновные 
лица  привлечены  к  дисциплинарной  ответственности.В  целях  недопущения  нарушений 
государственными  органами  законодательства  о  порядке  рассмотрения  обращений 
Комитетом  по  правовой  статистике  и  специальным  учетам    Генеральной  прокуратуры 
два  года  назад  внедрен  проект  «Айкын»,  который  дает  возможность  гражданам 
самостоятельно  отслеживать  ход  и  сроки  рассмотрения  их  обращений.  Для  этого 
заявителю  достаточно  на  специальном  портале  Комитета  ввести  специальный 
регистрационный  номер  его  обращения.  Посредством  этого  проекта  Комитетом  и  его 
территориальными  подразделениями  осуществляется  постоянный  мониторинг  сроков 
рассмотрения  обращений  в  государственных  органах.Также  предприняты  меры  по 
упрощению  процедуры  подачи  обращений  в  органы  прокуратуры.  Для  граждан 
функционирует  информационный  сервис-портал  Генеральной  прокуратуры,  который 
позволяет  любому  человеку,  не  выходя  из  дома,  обратиться    со  своим  обращением 
посредством  Интернета  из  любого  региона  страны.  После  этого  он  получает 
электронный  талон,  который  позволяет  ему  контролировать  процесс  рассмотрения 
своего  обращения,  начиная  с  момента  регистрации  и  заканчивая  получением  ответа  на 
обращение.  Это  удобно  не  только  для  органов  прокуратуры,  но  прежде  всего  для 
человека.Свои обращения посредством портала казахстанцы могут направлять в органы 
прокуратуры всех уровней - от Генеральной прокуратуры до районной. Другим не менее 
важным  источником  получения  информации  о  нарушениях  закона  является  Call-центр 
Генеральной  прокуратуры,  который  способствует  оперативному  реагированию  на 
нарушения  конституционных  прав  граждан,  оперативному  и  удобному  получению 
гражданами  необходимой  информации,  в  том  числе  о  результатах  рассмотрения  их 
обращений. 
Координация  деятельности  прокурорами  правоохранительных  органов  в  сфере 
религиозных направлений 
В  послании  народу  «Стратегия  «Казахстан-2050»  Глава  государства  указал  на 
необходимость усиления профилактики религиозного экстремизма в обществе, особенно 
среди  молодежи.  На  предстоящий  период  стоит  задача  «формировать  религиозное 
сознание, соответствующее традициям и культурным нормам страны». Уполномоченный 
орган  в  сфере  религии,  а  именно  Агентство  РК  по  делам  религий,  проводит 
разъяснительную работу и координирует деятельность местных исполнительных органов 
по  вопросам  религиозной  деятельности  и  взаимодействия  с  религиозными 

364 
 
объединениями.  Местные  исполнительные  органы,  т.е.  акиматы,  проводят 
разъяснительную  работу  на  местном  уровне.  Уже  созданы  информационно-
пропагандистские группы (ИПГ) как на республиканском, так и на местном уровне. По 
сведениям Агентства по делам религий, в настоящее время действует 547 ИПГ.  Общее 
количество  их  членов  на  сегодняшний  день  составляет  почти  10  тысяч  человек. 
Пропагандистами проводились мероприятия среди различных целевых групп населения: 
молодежи, проживающей в сельской местности, рабочей молодежи, молодежи крупных 
предприятий города, студенчества, учащихся общеобразовательных школ, родительской 
общественности, 
преподавательского 
состава 
школ 
и 
профессиональных 
образовательных  учреждений,  верующих,  посещающих  мечеть  и  др.  Графики  выездов 
ИПГ  ежеквартально  составляются  департаментами  по  делам  религий  областей  и  после 
согласования  с  членами  группы  утверждаются  заместителями  акимов  областей.  Кроме 
того, членами ИПГ  осуществляются внеочередные выезды по приглашениям районных 
акиматов,  имамов  районов,  руководителей  учебных  заведений,  а  также  в  целях 
мониторинга  религиозной  ситуации,  участия  в  пятничных  молитвах,  проведения 
адресных встреч. На мероприятиях в основном затрагиваются вопросы идеологического 
противодействия  религиозному  экстремизму  и  терроризму,  уделяется  внимание 
разъяснению  истинной  сущности  радикальных  религиозных  идей,  методам  вербовки 
граждан  в  структуры  их  последователей  и  т.д.[4]  Следует  отметить,  что  если  в  первые 
годы  работы  ИПГ  профилактическая  работа  проводилась  в  основном  с  большой 
аудиторией, то в настоящее время акцент делается на индивидуальных беседах, занятиях 
и  встречах.  И  идеологическая  работа  проводится  не  только  с  приверженцами 
нетрадиционных религиозных течений, но и с их родственниками. В этом направлении 
необходимо  отметить  совместную  работу  с  центрами  помощи  пострадавшим  от 
деструктивных религиозных течений, где действуют телефоны доверия и официальные 
сайты.  С  их  помощью  граждане,  получая  достоверную  информацию,  обращаются  за 
помощью  к  квалифицированным  специалистам  в  области  религии.  Как  показала 
практика,  проведение  информационно-пропагандистской  работы  с  помощью  встреч  с 
населением является наиболее эффективной формой деятельности ИПГ. «В целом можно 
сказать,  что  работа  информационно-пропагандистских  групп  положительно  влияет  на 
религиозную  ситуацию  в  стране.  И  Я  считаем,  что  необходимо  продолжить  практику 
деятельности  информационно-пропагандистских  групп  в  расширенном  формате,  в  том 
числе и в интернет-сети».[ 1] 
Возможно,  на  сегодняшний  день  прокуратура  перегружена  функциями.  Назрела 
необходимость  модернизации,  совершенствования  методов  взаимодействия  с 
использованием  прогрессивного  зарубежного  опыта.  Повышение  профессиональной 
квалификации  прокуроров  должно  стать  регулярным,  как  и  аттестация  соответствия. 
Несмотря  на  все  проблемы  и  недочеты,  сегодня  в  Республике  Казахстан  координация 
прокурорами деятельности правоохранительных органов прочно вошла в повседневную 
практику  борьбы  с  преступностью  и  иными  правонарушениями,  а  их  предупреждение 
стало неотъемлемым условием успешной борьбы с ними. 
Список использованных источников 
1.
 
Формы координации и взаимодействия правоохранительных органов. 
http://lawtoday.ru/razdel/biblo/prok-nadzor 
2.
 
Черников В.В. Правоохранительные органы: учебник. 2-е изд., перераб. и доп. М.: 
Проспект. 2012 
3.
 
Максуров А. Координация глазами практиков // Законность. 2006. № 6 
4.
 
Журсимбаев С. К. Прокурорский надзор в Республике Казахстан: Учебник. 
Алматы, 2010 
 
 

365 
 
РАЗВИТИЕ МЕДИАЦИИ В КАЗАХСТАНЕ 
 
ШИМОЛИНА Д.П 
студент 3 курса специальности «Юриспруденция», Университет Алматы, 
г.Алматы 
Научный руководитель: МАКСУТХАН Ш.М 
Старший преподаватель,магистр, Университет Алматы, г.Алматы 
 
Институт  медиации  набирает  все  больше  сторонников  на  фоне  теряющих  своей 
позиции  судебных  структур.  В  Казахстане  Закон  о  медиации  вступил  в  силу  5  августа 
2011год. [1] 
Впервые медиация была  упомянута в официальных документах ещё 9 лет назад, 
20  сентября  2002,  когда  Президентом  Казахстана  был  издан  Указ  «О  Концепции 
правовой  политики  Республики  Казахстан».[2]Указ  определил,  что  в  уголовном 
судопроизводстве это должно быть отражено через «более широкое внедрение института 
примирения  путем  расширения  перечня  преступлений,  подпадающих  под  возможность 
освобождения  от  уголовной  ответственности  через  процедуру  медиации,  возмещения 
потерпевшему  имущества  и  морального  вреда,  а  также  причиненного  вреда 
здоровью».Продолжением  проекта  стало  обучение  медиации  и  создание  в  Казахстане 
первого  Единого  Центра  Медиации  и  Миротворчества  "Медиация",  который  обучает 
медиаторов по всей стране и сегодня. 
Итак, что же такое медиация? 
Медиация  (от  лат.  «mediare»  –  посредничать)  [3]  –  это  процедура  примирения 
конфликтующих  сторон  путем  их  вступления  в  добровольные  переговоры  с  участием 
третьей  нейтральной  стороны  –  медиатора  (посредника)  с  целью  достижения 
взаимопонимания  и  составления  договора,  разрешающего  конфликтную  ситуацию.  
Медиация охватывает обширный спектр правовых отношений. 
Основными видами медиации являются: 
Медиация в гражданском процессе; 
Медиация в уголовном процессе; 
Медиация, проводимая в третейских судах; 
Внесудебная, независимая медиация. 
Как  мы  уже  поняли,  что  теперь  решить  гражданский,  уголовный  или  трудовой 
спор  можно,  обратившись  к  нейтральному  посреднику,  то  есть  к  медиатору.  Процесс 
медиации, предусматривает как права медиатора, так и права сторон медиации. 
 Медиатор обязан: 
1) при проведении медиации действовать только с согласия сторон медиации; 
2) до начала медиации разъяснить сторонам медиации ее цели, а также их права и 
обязанности. 
3)  Профессиональный  медиатор  обязан  соблюдать  Кодекс  профессиональной 
этики медиаторов, утверждаемый ассоциацией (союзом) медиаторов. 
  Стороны медиации вправе: 
1) добровольно выбирать медиатора (медиаторов); 
2) отказаться от медиатора; 
3) в любой момент медиации отказаться от участия в ней; 
4)  участвовать  в  проведении  медиации  лично  или  через  представителей, 
полномочия которых основаны на доверенности, оформленной в установленном законом 
порядке; 
5)  при  неисполнении  или  ненадлежащем  исполнении  соглашения  об 
урегулировании  спора  (конфликта)  обратиться  в  суд  или  орган,  ведущий  уголовный 

366 
 
процесс,  в  производстве  которого  находится  дело,  в  связи  с  которым  осуществлялась 
медиация, в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан. [4] 
Готово ли общество на сегодняшний день принять процесс медиации? 
В  настоящее  время  медиация  не  настолько  популярна  в  нашей  стране,  но 
благодаря поддержке со стороны судебной и государственной власти медиация начинает 
развиваться  весьма  успешно.  Вопрос  развития  медиации  в  Казахстане  все  чаще 
поднимается в научных статьях, интервью, дискуссиях. Так, депутат сената парламента 
Казахстана  Серик  Акылбай  на  международной  конференции  "Внедрение  института 
медиации в Казахстане" предлагал развитие посредством шоу на телевидении: «Нужно, 
чтобы общество знало, что такое медиация.[5] Поэтому задача стоит перед госорганами 
заняться  рекламой  и  разъяснением  медиации  в  СМИ.  Проводить  показательные 
процессы  медиации  через  телевидение,  как  шоу.  Например,  в  России  проводятся 
судебные  процессы.  Они  ведь  не  настоящие,  это  шоу,  но  народ  учится  правилам 
проведения процесса» 
Официальные  структуры  предпочитают  все  же  не  такие  экзотические  методы 
продвижения  внесудебных  методов.    В  2013  году  была  предложена  идея  концепции 
Генеральной  прокуратуры  «Бітімгершілік  –  примирение  в  уголовном  и  гражданских 
процессах»  прокуратурой  области  активизирована  работа  по  популяризации  среди 
гражданского  общества  института  медиации.  На  сегодня  общественные  данные  по 
реализации  программы  предоставлены  лишь  на  сайтах  Актюбинской  и  Восточно-
Казахстанской  прокуратур.  Актюбинская  прокуратура  делится  первыми  результатами 
реализации  программы  –  «почти  достигнут  целевой  индикатор  в  30%  -  из  500  дел  186 
прекращены в связи с проведенной процедурой медиации, из них на досудебной стадии 
–  52  дела».До  конца  2015  года  в  стране  поставлена  цель увеличить  число  дел,  по 
которым применена процедура медиации на 50%.[6] 
В выявлении факторов, мешающих медиации занять доминирующую позицию в 
решении  споров  и  конфликтов  в  Казахстане,  медиаторы  и  эксперты  приводят  общие 
доводы.  
Так,  Садвакасов  в  статье  «Вестника  КазНУ»  выделяет,  что  «основными 
препятствующими факторами использования услуг медиаторов выступают: 
• 
низкая  осведомленность  населения  о  понятии  медиации  и,  как  следствие, 
сомнения в результативности подобного метода решения проблем; 
• 
низкий  уровень  развития  институтов  гражданского  общества:  реальное 
обращение и эффективная работа системы медиации будет возможна только при зрелом 
гражданском обществе; 
• 
граждане 
Казахстана 
не 
имеют 
возможности 
обратиться 
в 
соответствующие 
правовые 
институты 
из-за 
правовой 
безграмотности 
и 
информационного вакуума; 
• 
на  сегодня  в  Казахстане  не  создано  эффективных  механизмов 
нейтрализации трудовых и гражданских конфликтов. По факту, в стране не действует ни 
одна  авторитетная  политическая  сила,  выступающая  в  качестве  посредника,  и 
выполняющая  посреднические  функции  между  властью  и  обществом,  работником  и 
работодателем».[7] 
Но  несмотря  на  минусы,  приведенные  Садвакасовым,  идет  работа  над 
осведомленностью населения, проводятся конференции, семинары, «круглые столы» по 
работе  медиации  в  нашей  стране.  По  данным  прокуратуры  пока,  по  всему  Казахстану 
насчитывается  около  1700  профессиональных  медиаторов,  эта  цифра  весьма  мала,  по 
сравнению  с  количеством  судов  в  республике.  Но,  несмотря  на  такой  маленький  штаб 
медиаторов,  в  Казахстане  создаются  центры  медиации,  к  работе  привлекаются 
непрофессиональные  медиаторы,  которые  эффективно  работают  в  сфере  социальных 
конфликтов: по поводу споров между соседями, земли и водных ресурсов.  

367 
 
     Исходя 
из  деятельности  профессиональных  и  непрофессиональных 
медиаторов,  напрашивается  вопрос:  «А  как  стать  медиатором,  нужно  ли  специальное 
образование?».  
«Осуществлять деятельность медиатора на профессиональной основе могут лица, 
имеющие  высшее  образование,  достигшие  двадцатипятилетнего  возраста,  имеющие 
документ  (сертификат),  подтверждающий  прохождение  обучения  по  программе 
подготовки  медиаторов,  утверждаемой  в  порядке,  определяемом  Правительством 
Республики Казахстан, и состоящие в реестре профессиональных медиаторов.» 
 «Осуществлять  деятельность  медиатора  на  непрофессиональной  основе  могут 
лица,  достигшие  сорокалетнего  возраста  и  состоящие  в  реестре  непрофессиональных 
медиаторов».[8] 
Также, для нас наглядный пример предоставляют зарубежные страны, в которых 
медиация не просто существует, но и работает, я считаю, что если в нашей стране пойти 
по  стопам  Германии  и  США,  где  медиаторы  работают  в  суде  и  облегчают  работу 
непосредственно судьям, также ознакамливают граждан с этой профессией и помогают 
при  помощи  медиатора  найти  быстрое  и  компромиссное  решение  без  судебных 
разбирательств,  а  также  сэкономить  время,  деньги  и  эмоциональное  состояние 
участников спора. Еще одним плюсом медиации является, то что в отличии от гласности, 
открытости и публичного характера судебного разбирательства, медиация несет полную 
конфиденциальность процедуры между сторонами. Я согласна, с тем, что информация в 
СМИ, конференции, круглые столы, обучение в школах и университетах информируют, 
рассказывают,  внедряют  в  общество  медиацию,  как  способ  обеспечивающий  доступ  к 
правосудию,  работает,  но  мое  мнение,  отталкивается  от  той  мысли,  что  общество 
относится  к  медиации  настороженно,  и  пока  гражданин,  сам  не  решит  обратиться  и 
самое главное довериться  медиатору и узнать на деле, что это такое медиация и как она 
работает, он не поймет всех позитивных сторон, которая предлагает нам медиация.  
Медиация  берет  истоки  у  зарубежных  стран,  учитывая  то,  что  общество 
скептически относится к такому способу решения споров и пока медиация, не достигла 
такой  популярности  в  своей  области  в  нашей  стране,  но  она  не  стоит  на  месте, 
медленными,  но  верными  путями,  внедряется  в  наше  общество,  предлагает,  различные 
методы  урегулирования  споров,  способствует  сохранению  мирных  отношений  между 
конфликтующими  сторонами,  медиация  пустила  корни    в  наше  законодательство  и 
выстраивает свою модель медиации в Казахстане. 
Список литературы   
1.
 
Закон  Республики  Казахстан  от  28  января  2011  года  №  401-IV  «О 
медиации» (с изменениями и дополнениями по состоянию на 03.07.2014 г.) 
2.
 
Указ  «О  Концепции  правовой  политики  Республики  Казахстан»  от  20 
сентября 2002года. URL: 
http://adilet.zan.kz/rus/docs/U020000949_
 
3.
 
Материал  из  Википедии,  область  применения  медиации.  URL: 
https://ru.wikipedia.org/wiki/Медиация
 
4.
 
Закон  Республики  Казахстан  от  28  января  2011  года  №  401-IV  «О 
медиации», ст.11 «Права и обязанности сторон медиации». 
5.
 
Предложение  депутата  сената  парламента  Казахстана  Серика  Акылбая 
развивать  Институт  Медиации  в  Казахстане  посредством  шоу  на  телевидении.  URL:  
http://tengrinews.kz/kazakhstan_news/mediatsiyu-kazahstane-predlojili-razvivat-pomoschyu-
shou-tv-224401/
 
6.
 
Реализация  концепции  «Бітімгершілік  –  примирение  в  уголовном  и 
гражданских  процессах». 
URL:
http://akt.prokuror.kz/rus/novosti/press-releasy/o-realizacii-
koncepcii-bitimgershilik-primirenie-v-ugolovnom-i-grazhdanskih
 
7.
 
Садвакасов  Д.О.  Медиация  как  метод  разрешения  конфликтов  в 
Казахстане/Д.О. Садвакасов // Вестник КазНУ. Сер. экон., 2013. т.№ 3.-С.173-178. 

368 
 
8.
 
Закон  Республики  Казахстан  от  28  января  2011  года  №  401-IV  «О 
медиации», ст.9 «Требования, предъявляемые к медиаторам». 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

369 
 
МАЗМҰНЫ 
СОДЕРЖАНИЕ 
 
 
 
 
АЛҒЫ СӨЗ 
3 
 
ПЛЕНАРЛЫҚ МӘЖІЛІСТІҢ БАЯНДАМАЛАРЫ 
ДОКЛАДЫ ПЛЕНАРНОГО ЗАСЕДАНИЯ 
 
 
 
Әбілманова Ә. 
БАЛА ПСИХОЛОГИЯСЫНА - ҚАЗІРГІ ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫҢ 
ӘСЕРІ 
4 
Құнназарова Ұ.А. 
ДАРЫНДЫ БАЛАЛАРДЫ ТӘРБИЛЕУДЕ ӘСЕР ЕТЕТІН ФАКТОРЛАР 
6 
Турсынбаева Ж.Қ.  
ҚАЗАҚ ФИЛОСОФИЯСЫНДАҒЫ ӨЗІН-ӨЗІ ТАНУ МӘСЕЛЕЛЕРІ 
8 
 
 
ПЕДАГОГИКА ЖӘНЕ ПСИХОЛОГИЯ, МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ БІЛІМ БЕРУ 
ПЕДАГОГИКАСЫ САЛАСЫНДАҒЫ БІЛІМ ЖӘНЕ  ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУЛЕР 
ОБРАЗОВАНИЕ И НАУЧНЫЕ ИССЛЕДОВАНИЯ В ОБЛАСТИ ДОШКОЛЬНОЙ 
ПЕДАГОГИКИ, ПЕДАГОГИКИ И ПСИХОЛОГИИ 
 
 
 
 
 
Айтқажы А. 
БЕСІНШІ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ЖАҒЫМСЫЗ ЭМОЦИЯЛЫҚ 
ЖАҒДАЙЛАРЫН ТҮЗЕТУ ЖОЛДАРЫ 
13 
Әділхан Г.Б. 
БАСТАУЫШ СЫНЫП БІЛІМ БЕРУ ҮРДІСІНДЕ ЖАҢА 
ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ҚОЛДАНУ 
16 
Әлімхат А.А. 
ҒЫЛЫМИ-ЗЕРТТЕУШІЛІК ӘРЕКЕТТІ ҚАЛЫПТАСТЫРУ – 
ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ НЕГІЗІ 
19 
Әліп Н.Ш 
БОЛАШАҚ МҰҒАЛІМДЕРДІҢ КӘСІБИ ҚҰЗЫРЕТТІЛІГІН 
ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ ҒЫЛЫМИ - ПЕДАГОГИКАЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ 
23 
Әріпша А 
АЛАШ ҚАЙРАТКЕРЛЕРІНІҢ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ МҰРАСЫ 
26 
Байгундинова Б.И. 
СТУДЕНТТЕРДІҢ МOТИВАЦИЯСЫН ОҚУҒА ДАМЫТУ 
31 
Батырбекова Л.Д. 
БАЛАНЫҢ ҚАЛЫПТАСУ НЕГІЗІ- ОТБАСЫ МЕН БАЛАБАҚШАНЫҢ 
САБАҚТАСТЫҒЫНДА 
34 

370 
 
Баяхан Қ.С. 
ИНТЕРНЕТ-ЗАВИСИМОСТЬ МОЛОДЕЖИ ОТ СОЦИАЛЬНЫХ СЕТЕЙ 
КАК ПРОБЛЕМА СОВРЕМЕННОСТИ 
38 
Баяхан Қ.С., Оспанова К.Б. 
МЕКТЕПКЕ ОҚЫТУҒА БАЛАНЫ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ДАЯРЛЫҒЫ 
40 
Бисенова Ж.О. 
ОТБАСЫ – ТӘРБИЕ БАСТАУЫ 
43 
Б
итановаА.А. 
БОЛАШАҚ ҰСТАЗДЫҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ҚҰЗЫРЕТІЛІГІНІҢ 
ҚАЛЫПТАСТЫРУ 
45 
Болат А. 
ЖАЛПЫ АДАМЗАТТЫҚ ҚҰНДЫЛЫҚТАР 
47 
Голованева О. В. 
ПСИХОЛОГИЯ ТВОРЧЕСТВА В ОБУЧАЮЩЕМ ПРОЦЕССЕ 
49 
Жазыбаева Д.Т.  
МОДУЛЬ АРҚЫЛЫ ОҚЫТУДЫҢ БАҒДАРЛАМАЛЫҚ 
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 
52 
Жакеева Ж.Ж. 
ДАРЫНДЫ БАЛАЛАРДЫҢ ЗЕРТТЕУШІЛІК МӘДЕНИЕТІН БАҒАЛАУ 
ДИАГНОСТИКАСЫ 
54 
Жакенова Ж.Т 
МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ҰЙЫМДАРДЫҢ ОҚУ-ТӘРБИЕ ПРОЦЕСІНДЕ 
ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫНЫҢ БАҒДАРЛАМАСЫН 
ҰЙЫМДАСТЫРУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 
58 
ЖақсылықовА Ә.Р.,  Бақытхан М.Б. 
ЖАЛҒЫЗДЫҚ СЕЗІМІ 
63 
Жақсылықова Ә.Р. 
ЖАСТАРДЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ЖЕЛІЛЕРДЕГІ ИНТЕРНЕТ 
ТӘУЕЛДІЛІГІ ЗАМАНАУИ  МӘСЕЛЕ  РЕТІНДЕ 
66 
Жанабекова Ж.Ж. 
ДАРЫНДЫ БАЛАЛАРДЫҢ ҒЫЛЫМИ СТИЛІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ – 
ЗЕРТТЕУШІЛІК МӘДЕНИЕТТІ ДАМЫТУДЫҢ БАСЫМ БАҒЫТЫ 
67 
Жұманбекова А.Д. 
БАСТАУЫШ МЕКТЕПТЕ ОҚЫТУ ПРОЦЕСІНДЕ ДИДАКТИКАЛЫҚ 
ОЙЫНДАРДЫ ПАЙДАЛАНУ 
70 
Закарина А. 
ТЕОРЕТИЧЕСКИЕ И МЕТОДИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ ИЗУЧЕНИЯ 
ПРОБЛЕМЫ ДЕТСКИХ СТРАХОВ 
73 
Каттебаева Қ.Б. 
«ҚҰЗЫРЕТТІЛІК» ҰҒЫМЫ ЖӘНЕ ЖЕКЕ ТҰЛҒА ҚҰЗЫРЕТТІЛІГІ 
78 
Кокенова А.М.  
САМОРАЗВИТИЕ В СТУДЕНЧЕСКОМ ВОЗРАСТЕ В УСЛОВИЯХ ВУЗА  
80 
Күнтуар Ж. 
ЭТНОМӘДЕНИ ҚҰЗЫРЕТТІЛІК ҰҒЫМЫНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ 
АСПЕКТІЛЕРІ 
82 
Қаймолданова М. 
МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫ АДАМГЕРШІЛІККЕ  
ТӘРБИЕЛЕУДІҢ МӘНІ 
89 
Құрманжанова А. 
ҚҰЛЖАНОВА НӘЗИПА СЕГІЗБАЙҚЫЗЫНЫҢ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ 
МҰРАСЫ 
91 

371 
 
Мамырова З. 
ИЗУЧЕНИЕ МОТИВАЦИОННОГО ПОТЕНЦИАЛА СТУДЕНТОВ 
СПЕЦИАЛЬНОСТИ ПЕДАГОГИКИ И ПСИХОЛОГИИ 
94 
Мұқатаева Г.Б. 
ҚАЗАҚ ОТБАСЫНДАҒЫ БАЛА ТӘРБИЕСІ 
97 
Нуржанова  А.Е. 
РУХАНИ-АДАМГЕРШІЛІК ҚҰНДЫЛЫҚТАР ЖОО СТУДЕНТТЕР 
ТӘРБИЕСІНІҢ МАҢЫЗДЫ ФАКТОРЫ РЕТІНДЕ 
101 
Нұрсеитова Г.Б.  
ОҚЫТУДЫҢ БЕЛСЕНДІ ӘДІСТЕРІ МЕН ЖОҒАРЫ ОҚУ 
ОРЫНДАРЫНДА ҚОЛДАНУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 
104 
Орынбасарова Ж.У. 
ҚАЗІРГІ ЗАМАНҒЫ БИЛИНГВАЛДІ БІЛІМ БЕРУ МӘСЕЛЕСІ 
106 
Өмірханова А.Ө. 
САПАЛЫ БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ ДАМЫТУДАҒЫ 
ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ШЕБЕРЛІК 
110 
Рымбеков Н.А. 
ЖЕТКІНШЕКТІК ЖАС КЕЗЕНІНДЕГІ АГРЕССИЯНЫҢ КӨРІНІС 
БЕРУІ 
113 
Тұрабаева А.Н., Cатыбалды А. 
ДАРЫНДЫ БАЛАЛАРДЫ ДАМЫТУДА ОТБАСЫ МЕН МЕКТЕП 
ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫ  -  ИНТЕРБЕЛСЕНДІ ӘДІСТЕМЕ ИДЕЯЛАРЫ 
РЕТІНДЕ 
115 
Сейітқазы А. 
БАСТАУЫШ СЫНЫПТАРДА 
ДАМЫТА ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ҚОЛДАНУ ТИІМДІЛІГІ 
119 
Сманова Н.Т ., Малдыбаев  К.Б.,  Ахметжан Г. 
МҮМКІНДІГІ ШЕКТЕУЛІ БАЛАЛАРДЫ ӘЛЕУМЕТТЕНДІРУ 
123 
Соловьев З. 
ОСОБЕННОСТИ ВОСПИТАНИЯ ГИПЕРАКТИВНОГО РЕБЕНКА В 
УСЛОВИЯХ СЕМЬИ 
127 
Сраил С. 
ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ИННОВАЦИОННОЙ ТЕХНОЛОГИИ В 
НАЧАЛЬНОЙ ШКОЛЕ  
131 
Сүйлеменова А.М. 
ШЕТ ТІЛІН ОҚЫТУДА ӘДІС-ТӘСІЛДЕРДІ ТИІМДІ ПАЙДАЛАНУ 
134 
Толеуғали Д. 
ДЕВИАНТТЫ МІНЕЗ - ҚҰЛЫҚТЫ ЖАСӨСПІРІМДЕРДІҢ 
ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 
139 
Ұлыбаева А.О. 
ҰЛТТЫҚ ОЙЫНДАР –ХАЛЫҚ МҰРАСЫ 
142 
Сарбасов Е.К., Шагатаева З.Е., Чукенова Б.А. 
СИСТЕМНЫЙ ПОДХОД К ПРЕПОДАВАНИЮ ПРЕДМЕТА 
"ТЕХНОЛОГИЯ" 
144 
Шайхова Ж. 
МАҒЖАН ЖҰМАБАЕВТЫҢ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЕҢБЕКТЕРІНІҢ 
МАҢЫЗЫ 
147 
Шақабаева А.Қ.
 
ЖАСӨСПІРІМ ШАҚТАҒЫ СУИЦИДТІК МІНЕЗ-ҚҰЛЫҚТЫҢ ПАЙДА 
БОЛУЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ НЕГІЗГІ СЕБЕПТЕРІ 
150 
 

372 
 
ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ҒЫЛЫМЫНЫҢ ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ 
АКТУАЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ ПО ЕСТЕСТВЕННЫМ НАУКАМ 
 
 
 
Адамбай Н.Е. 
УЛЫ  ЖӘНДІКТЕР МЕН  ЖАНУАРЛАРДАН САҚТАНУ 
155 
Әбілжан Г. 
ПАВЛОДАР – ЕКІБАСТҰЗ АЙМАҒЫНДАҒЫ ӨНЕРКӘСІП 
САЛАЛАРЫНЫҢ ДАМУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 
158 
Бүркіт Н.Қ. 
ҚАПШАҒАЙ  ДЕМАЛЫС АЙМАҒЫНЫҢ ШӨЛ, ШӨЛЕЙТ ЖЕРІНДЕ 
ӨТКІЗІЛГЕН  ОМЫРТҚАЛЫ  ЗООЛОГИЯДАН  ОҚУ – ДАЛА 
ПРАКТИКАСЫ 
162 
Дүйсенова Ж. 
CТУДЕНТТЕРГЕ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ БІЛІМ МЕН ТӘРБИЕ БЕРУ 
164 
 
Ерназарова Ж.Е., Илиев Р.Т. 
ПРОЕЗД ПЕРЕКРЕСТКОВ С ВНЕДРЕНИЕМ НОВЫХ ТЕХНОЛОГИЙ 
166 
Сарбасов Е.К., Шагатаева З.Е., Мусахан И. 
ТЕХНОЛОГИЧЕСКИЕ ФАКТОРЫ ФОРМИРОВАНИЯ ТОРЦОВОЙ 
ПОВЕРХНОСТИ ДЕТАЛИ ТОЧЕЧНОЙ НАПЛАВКОЙ ИМПУЛЬСНОЙ 
ДУГОЙ  
168 
Сарбасов Е.К.,Шагатаева З.Е., Кайратулы К. 
РЕШЕНИЕ ПРАКТИЧЕСКИХ СИТУАЦИЙ НА ЗАНЯТИЯХ 
ТЕХНИЧЕСКИХ  ДИСЦИПЛИН С ПРИМЕНЕНИЕМ 
КОМПЬЮТЕРНОГО ОБЕСПЕЧЕНИЯ 
172 
Серғазы А.  
МЕКТЕП ОҚУ-ТӘЖІРИБЕ АЛАҢЫ-ТӘРБИЕ КӨЗІ 
176 
Хафизова Ж.Е. 
Ө.ТІЛЕУҚАБЫЛҰЛЫНЫҢ ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫ БОЙЫНША 
ОҚУШЫЛАРДЫ САЛАУАТТЫ ӨМІР САЛТЫН САҚТАУҒА 
ТӘРБИЕЛЕУ 
178 
 
 
ФИЛОЛОГИЯ: БҮГІН ЖӘНЕ ЕРТЕҢ 
ФИЛОЛОГИЯ: СЕГОДНЯ И ЗАВТРА 
 
 
 
Әуелбекова И. 
ОРТАНҒЫ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ЛЕКСИКАЛЫҚ ДАҒДЫСЫН 
ОМОНИМДЕР  МЕН  КӨП МАҒЫНАЛЫ СӨЗДЕР ҚОЛДАНУ АРҚЫЛЫ 
ДАМЫТУ 
180 
Адылбекова Ф.Н. 
М.ДУЛАТОВ ШЫҒАРМАЛАРЫНДАҒЫ АЗАТТЫҚ ИДЕЯ 
183 
Алипбаева Н. 
«КАВКАЗ» ПОЭМАСЫНЫҢ КӨРКЕМДІК ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 
186 
Алмешова З. 
ҚОЖАБЕРГЕН ЖЫРАУДЫҢ «ЕЛІМ-АЙ» ДАСТАНЫНЫҢ КӨРКЕМДІГІ 
192 

373 
 
Арунрашидқызы Т. 
АБАЙ ҚАРАСӨЗДЕРІНДЕГІ ҰЛТ БОЛУ МӘСЕЛЕСІ 
195 
Дайырбекова Н. 
Ж.АЙМАУЫТОВ ДРАМАЛАРЫНДАҒЫ ҚОҒАМДЫҚ БОЛМЫС 
БЕЙНЕСІ 
197 
Досымханова М. 
АУЫЗ ЕКІ СӨЙЛЕУ ТІЛІ ЖАЙЛЫ БІРЕР СӨЗ 
200 
Жанаева А. 
АБАЙ ПОЭМАЛАРЫДАҒЫ МИФТІК ЖЕЛІ 
202 
Ибрагимова Р. 
М.МАҒАУИННІҢ «ТАЗЫНЫҢ ӨЛІМІ» ПОВЕСІНІҢ ИДЕЯСЫ 
204 
Илгишева М.Д. 
ШӘКӘРІМ ШЫҒАРМАЛАРЫНДАҒЫ ДОСТЫҚ КОНЦЕПТІСІ 
207 
Койчыбаева М.А., Кәрібаева А. 
МЕКЕМТАС МЫРЗАХМЕТҰЛЫ ЗЕРТТЕУЛЕРІНДЕГІ АБАЙТАНУДЫҢ 
ӨЗЕКТІ МӘСЕЛЕЛЕРІ 
210 
Мұқан А 
ҚАЗІРГІ ӘҢГІМЕЛЕРДЕГІ ӨМІР ШЫНДЫҒЫ 
212 
Мырзақұлова Г.С. 
БЕСТСЕЛЛЕР  ВЕЛИКОЙ  ВОЙНЫ 
214 
Мырзақұлова Г.С. 
АФОРИЗМДЕР ТАБИҒАТЫ 
216 
Наурызбаев О. 
М.МАҚАТАЕВТІҢ «ЖЫЛ ҚҰСТАРЫ» ПОВЕСІНДЕГІ ІЗГІЛІК  
БАСТАУЛАРЫ 
219 
Нұғман А. 
«ТАНЫСТЫРУ» ПОЭМАСЫНДАҒЫ ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖӘНЕ ИДЕЯЛЫҚ 
ІЗДЕНІСТЕР 
222 
Нұрқадырова А. 
ИСА БАЙЗАҚОВ МҰРАСЫ 
225 
Ошан Г.А. 
ЖАҢА ЗАМАН ПОЭЗИЯСЫ: Т.ӘБДІКӘКІМОВ 
ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫНДАҒЫ ЗАМАНА ҮНІ 
227 
Сапархан Т. 
ҚАЗАҚ-АҒЫЛШЫН ТІЛДЕРІНДЕГІ ИНТЕРФЕРЕНЦИЯЛЫҚ 
МӘСЕЛЕЛЕР 
230 
Сүйінбаева С. 
ҚАЙЫМ МҰХАМЕДХАНОВ ЖӘНЕ АБАЙТАНУ МӘСЕЛЕЛЕРІ 
234 
Чныбаева Қ. 
ХАЛЫҚТЫҢ ҚАСИЕТІН ЖАНЫМЕН ҰҚҚАН АҚЫН 
238 
Яхьярова Н.
 
АСҚАР АЛТАЙДЫҢ «КӨЗЖЕНДЕТ» ӘҢГІМЕСІНДЕГІ  ЗАМАН 
ЖАЙЫ 
241 
 
 
 
 
 
 

374 
 
ТАРИХТЫ ЗЕРДЕЛЕУ МЕН ЗЕРТТЕУДІҢ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ЖАҢАШЫЛ 
ӘДІСТЕРІ 
ИННОВАЦИОННЫЕ МЕТОДЫ ИССЛЕДОВАНИЯ В ИЗУЧЕНИИ ИСТОРИИ 
 
 
 
Бектурсынова А. 
ҚАЗАҚ ҒҰЛАМА АҒАРТУШЫЛАРЫНЫҢ ПАТРИОТТЫҚ – ЕРЛІК 
ТӘРБИЕСІН     ДАМЫТУДАҒЫ РӨЛІ 
245 
Бөрібай О. 
АЛАШ ҚАЙРАТКЕРЛЕРІНІҢ ҚАЙСАР РУХЫ БҮГІНГІ ҰРПАҚҚА ҮЛГІ 
248 
Қасенова А.А. 
КСРО-НЫҢ ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ АГРАРЛЫҚ САЯСАТЫНА ҰЛТТЫҚ   
ИНТЕЛЛИГЕНЦИЯНЫҢ  КӨЗҚАРАСЫ 
252 
Қабылбек Г.Қ. 
ҚАЗІРГІ ТАҢДАҒЫ  ЖАСТАР САЯСАТЫН 
ДАМЫТУДАҒЫӘЛЕУМЕТТІК МӘСЕЛЕЛЕР 
256 
Кикей С. 
БАУЫРЖАН МОМЫШҰЛЫНЫҢ  ШЫҒАРМАЛАРЫ ЖАСТАРҒА  
ПАТРИОТТЫҚ ТӘРБИЕ БЕРУДІҢ ҮЛГІСІ 
260 
Кіртаев Қ.А. 
ТАРИХ ҚОЙНАУЫНДАҒЫ АҚИҚАТ ПЕН ШЫНДЫҚ 
263 
Найманбаев А., Байжомартова А. 
КЕҢЕСТІК ҚАЗАҚ АВТОНОМИЯСЫНЫҢ ҚҰРЫЛУЫНДАҒЫ КҮРДЕЛІ 
МӘСЕЛЕЛЕР 
264 
Оразалы Г.Е. 
ҚАЗАҚСТАНДЫ ЗЕРТТЕУ ҚОҒАМЫ (1920 – 1930жж.) 
267 
Шаймерденова А. 
ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫНДАҒЫ БҰРЫНДЫҚ ХАННЫҢ  ОРНЫ МЕН РӨЛІ 
270 
 
КОМПЬЮТЕРЛІК ТЕХНОЛОГИЯ  САЛАСЫНДАҒЫ ҒЫЛЫМИ ЗЕРТТЕУЛЕР 
НАУЧНЫЕ ИССЛЕДОВАНИЯ В ОБЛАСТИ КОМПЬЮТЕРНЫХ ТЕХНОЛОГИЙ 
 
 
 
Матайбаев Е.  
GST ҚАБЫҚША ҚАЛЫҢДЫҒЫНЫҢ ОПТИКАЛЫҚ ҚАСИЕТІНЕ 
ӘСЕРІ 
273 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

375 
 
ЭКОНОМИКА ҒЫЛЫМЫНЫҢ ДАМУ ПЕРСПЕКТИВАСЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ 
МӘСЕЛЕЛЕРІ  
ПРОБЛЕМЫ И ПЕРСПЕКТИВЫ РАЗВИТИЯ ЭКОНОМИЧЕСКОЙ НАУКИ 
 
 
 
Абилкаламов Н. 
ФОРМА РЕАЛИЗАЦИИ ИНТЕРЕСОВ ЧЕЛОВЕКА, СТИМУЛИРОВАНИЕ 
ТРУДА, ОБЪЕКТИВНОСТЬ И МОТИВАЦИЯ 
278 
Ахметова С.А. 
МОЛОДЕЖНАЯ БЕЗРАБОТИЦА КАК ОДНА ИЗ ПРОБЛЕМ 
ЭКОНОМИКИ КАЗАХСТАНА 
280 
Базарбаева М.Ж. 
ПРИНЦИП ЗЕЛЕНОЙ ЭКОНОМИКИ – АКТИВАТОР ИННОВАЦИОННО 
ИНВЕСТИЦИОННОГО РАЗВИТИЯ ПРОМЫШЛЕННОСТИ 
285 
Барахан А.А. 
ҚАЗАҚСТАН  РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ  ИННОВАЦИЯЛЫҚ  ДАМУ 
ЖАҒДАЙЫ МЕН БҮГІНГІ ТАҢДАҒЫ МАҢЫЗДЫЛҒЫ 
287 
Белянина Ю.В. 
ПРОВЕДЕНИЕ РЕФЕРЕНДУМА В РЕСПУБЛИКЕ КАЗАХСТАН 
«ЗЕЛЕНАЯ ЭКОНОМИКА» КАК ФАКТОР 
КОНКУРЕНТОСПОСОБНОСТИ НАЦИОНАЛЬНОЙ ЭКОНОМИКИ 
291 
Ғалымқызы А. 
ҚАЗАҚСТАННЫҢ ЕУРОПАЛЫҚ ОДАҚҚА КІРУІНІҢ НЕГІЗГІ 
АСПЕКТІЛЕРІ 
295 
Жеңсікбай Д. 
ҚАРЖЫЛЫҚ ДАҒДАРЫСТЫҢ АЛДЫН АЛУ–ҰЛТТЫҚ 
ЭКОНОМИКАНЫ ДАМЫТУДЫҢ КЕПІЛІ РЕТІНДЕ 
300 
Жүніс Н.А.  
ЭКОНОМИКА ҒЫЛЫМЫ-КӘСІПКЕРЛІКТІҢ  ДАМУ 
ПЕРСПЕКТИВАСЫ МЕН ПРОБЛЕМАЛАРЫ 
304 
Мухамадиярова А. Ж. 
БИЗНЕС – ИНКУБАЦИЯСЫ 
311 
Мұқан Н.М. 
ТРАНСҰЛТТЫҚ КОМПАНИЯЛАРДЫҢ ҚАЗАҚСТАН 
ЭКОНОМИКАСЫНЫҢ ДАМУЫНА ӘСЕРІ 
316 
Өтеген Б. 
АЛМАТЫ ОБЛЫСЫНЫҢ ТУРИЗМНІҢ ДАМУ БОЛАШАҒЫ  
(РАЙЫМБЕК АУДАНЫ МЫСАЛЫНДА) 
319 
Сабырханова А.І. 
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ШАҒЫН ЖӘНЕ ОРТА 
БИЗНЕСТІ МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУ 
323 
Сейсенәлі Г. 
ДЕВАЛЬВАЦИЯ ЭКОНОМИКАНЫ ДАМЫТУДЫҢ ФАКТОРЫ РЕТІНДЕ 
328 
Таженбаева Ф.Ж. 
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ  КӘСІПКЕРЛІКТІ ДАМЫТЫУ 
ҮРДІСТЕРІНТАЛДАУ   
331 
Цой О.О. 
БОГАТЫЕ И БЕДНЫЕ 
334 

376 
 
ҚҰҚЫҚ ЖҮЙЕСІН РЕФОРМАЛАУ – ҚОҒАМДЫҚ ҚАУІПСІЗДІКТІҢ КЕПІЛІ 
РЕФОРМЫ ПРАВОВОЙ СИСТЕМЫ – ЗАЛОГ ОБЩЕСТВЕННОГО 
БЛАГОПОЛУЧИЯ  
 
 
 
Айсанова Р.Ә 
ЕГЕМЕНДІК ЖӘНЕ ОНЫҢ КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕР 
338 
Базаркабусов А 
НЕКЕ ҚАТЫНАСТАРЫНЫҢ ПАЙДА БОЛУ ТАРИХЫ 
340 
Бектурганова А.Н. 
ЮРИДИЧЕСКИЕ АСПЕКТЫ ДОГОВОРА ДАРЕНИЯ 
343 
Мейірманов М.  
ҚАЗІРГІ КЕЗДЕГІ НЕКЕ ЖӘНЕ ОТБАСЫН НЫҒАЙТУДАҒЫ 
ДӘСТҮРЛІК НЕКЕ ЖӘНЕ ОТБАСЫ ЗАҢДАРЫНЫҢ РОЛІ 
345 
Момиева Д. 
ВЛИЯНИЕ  ПРАВА  НА ПРОЦЕСС ФОРМИРОВАНИЯ КУЛЬТУРЫ  
ОБЩЕСТВА 
350 
Мукашев Н.С. 
МЕЖДУНАРОДНЫЙ ТЕРРОРИЗМ КАК ПРЕСТУПЛЕНИЕ ПРОТИВ 
МИРА И ЧЕЛОВЕЧЕСТВА 
352 
Нургабыл А.Е. 
АЛҚАБИЛЕР СОТЫНЫҢ ҚАТЫСУЫ МЕН ӨТЕТІН ҚЫЛМЫСТЫҚ 
ІСТІ СОТТА ҚАРАУ КЕЗІНДЕ ПРОКУРОРДЫҢ ҚАТЫСУЫ 
356 
Ораз М.Ғ. 
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ РЕФЕРЕНДУМНЫҢ 
ӨТКІЗІЛУІ   
358 
Тельманов А. 
КООРДИНАЦИЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ПРОКУРОРАМИ 
ПРАВООХРАНИТЕЛЬНЫХ ОРГАНОВ РК 
361 
Шимолина Д.П. 
РАЗВИТИЕ МЕДИАЦИИ В КАЗАХСТАНЕ 
365 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

377 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  «БОЛАШАҚ МАМАНДАРДЫҢ ҒЫЛЫМИ-ЗЕРТТЕУ МӘДЕНИЕТІН 
ҚАЛЫПТАСТЫРУ» 
атты  студенттер мен жас ғалымдардың республикалық ғылыми-
практикалық  конференциясының 
М А Т Е Р И А Л Д А Р Ы 
 
 
 
 
 
М А Т Е Р И А Л Ы 
республиканской научно-практической конференции студентов и 
молодых ученых 
«ФОРМИРОВАНИЕ НАУЧНО-ИССЛЕДОВАТЕЛЬСКОЙ 
КУЛЬТУРЫ БУДУЩИХ СПЕЦИАЛИСТОВ»
 
 
 
 
 
 
Басуға 10.03.2015 ж. 
Әріп түрі Times 
Пішім 29,7 х 421/4  Офсеттік қағаз. 
Шартты баспа табағы 13,7 
Таралымы 50 дана 
 
 
 
Басуға  Алматы университетінің редакциялық баспа орталығына берілді 
 
Редакцияның мекен-жайы: 071410, Шығыс Қазақстан обылысы, Семей қ., Глинки көш., 
№20 «А» үй, 
Тел: (8-7222) 359-587, эл.почта: rio@semgu.kz