БОЛАШАҚ ҰСТАЗДЫҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ҚҰЗЫРЕТІЛІГІНІҢ

46 
 
Құзіреттілік  -  оқушылардың  әр-түрлі  іс-әрекеттер  түрлерін  меңгеруімен 
анықталатын білім беру нәтижесі. 
Ш.Т.Таубаева  жоғарғы  білім  берудің.  мемлекеттік  стадарттардың  құзіреттілік 
форматында жасалуын зерттеу барысында құзіреттілік ұғымының мазмұнын ашуда оның 
үш түсініктемесін атап көрсетеді: 
Өзінің  ішкі  әлеуетін  іске  асыруға  қабілетті  (даярлығы)  мен  ынталылығы 
(мотивациялық аспект); 
Табысты шығармашыльқ іс-әрекет үшін практика жүзінде байқалған өзінің білім, 
іскерлік, тәжірибесін іске асыра алу қабілеті (когнитивтік аспект); 
Өз іс-әрекет нәтижелерінің әлеуметтік маңыздылғын және жеке жауапкершілігін 
түсінуі, оны үнемі жетілдіріп отыру қажеттігін ұғынуы (құндылық аспект). 
Сонымен,  осы  түсініктемелердің  негізінде  Ш.Т.Таубаева  құзіреттілікдеп 
әлеуметтену  және  оқыту  үрдісінде  қалыптасқан  және  өздігінен  іс-әрекетке  табысты 
қатысуына  бағытталған  білім  мен  тәжірибеге  негізделген  жеке  тұлғаның  іс-әрекетке 
даярлығы мен жалпы қабілеттерінен байқалатын интегралды қасиетін түсіндіреді. 
Педагогтардың 
 
құзіреттіліктерінанықтауда 
көптеген 
зерттеушілердің 
көзқарастары  мұғалім  іс-әрекетінің  бір  қырымен  байланыстырылып  қарастырылады. 
Мысалы,  Н.В.  Кузьмина  педагогикалық  іс-әрекет  негізінде  құзіреттілікті  «тұлғалық 
қасиет»  деп  қарастырса,  Л.А.  Петровская  коммуникативтік  құзіреттілік  мәселесіне, 
М.В.Прохорова басқарушылық құзіреттілікке көп көңіл аударады. 
Өткен  ғасырдың  90-шы  жылдарынан  бастап  А.КМаркованың  еңбектерінде 
мұғалімнің  кәсіби    құзіреттілігі  арнайы  жан-жақты  зерттеу  пәніне  айналған.  Ол 
мұғалімнің құзіреттілігінің құрамындатөмендегідей 4 бөлікті ажыратып қарастырады: 
а) психологиялық және педагогикалық білімдері; 
э) психологиялық -педагогикалық іскерліктері; 
б) мамандығы  қажет ететін мұғалімнің  психологиялық позициясы, ұстанымдары; 
в)  мұғалімнің    білім  мен  біліктерді  меңгеруін  қамтамасыз  ететін  тұлғалық 
ерекшеліктері. 
Осы кезде Л.М.Митина өз зерттеулерінде «педагогикалық құзіреттілік»ұғымының 
«білім,  білік,  дагдыны  және  оларды  іс-әрекетте,  қарым-қатынаста,тұлғаның  дамуында 
іске асыру амалдары мен тәсілдерін» қамтитынын ашып көрсетеді. 
 Құзіретілік    мәселесі  халықаралық  денгейде  Еуропалық  кеңес  форумдарында 
және  ЮНЕСКО  материалдарында  жиі  талқыланады.  ЮНЕСКО  құжаттарында 
құзыреттер(компетенции)білім  беруден  күтілетін  нәтижелерретінде  қарастырылып 
олардың негізгі түрлері айқындалған. 
В.А.Сластениннің,  М.И.Мищенконың  пікірлерінше  педагогтың  құзіреттілігі  -  іс-
әрекетті атқарудағы теориялық және практикалық даярлъқтарының бірлігі. 
Н.Д.Хмель  педагогтың  құзіреттілігін  окушылардың  іс-әрекеттеріне  бағытталған, 
олардың тұлғаларын ынталандыратын, шығармашылық қабілеттерін және олардың өзін-
өздері  іске  асыруга  даярльқтарын  қалыптастыратын  мұғалімнің  басқарушыльқ  іс-
әрекетідеп түсіндіре отырып оның мынандай элементтерін ажыратып қарастырады: 
- 
оқытатын пән материалын еркін меңгеру, және оның мазмүнын аудитория 
ерекшеліктеріне бейімделе отырып толық жеткізе алу; 
оқушыларда  білім,  білік,  дағдыларды  меңгеру  жолдарын  қалыптастыру  үшін 
оқыту әдістерін пайдаланудағы әдістемелік құзіреттілік; 
оқыту процесін және оқушылардың өзара әрекеттесуін ұйымдастыру саласындағы 
психологиялық-педагогикалык құзіреттілік; 
- оқушыларды танымдық іс-әрекетке ынталандыру, қабілеттіліктері мен тұлғалық 
бағыттылықтарын 
қалыптастыру 
барысында 
іске 
асатын 
дифференциалдық-
психологиялық құзіреттілік; 
-педагогикалық іс-әрекеттегі рефлексия немесе аутопсихологиялық құзіреттілік. 

47 
 
М.Х.  Балтабаевтың  пікірінше  құзіреттілік  –  маманның  нақты  бір    іс-әрекетке 
даярлығының және қабілеттерінің көрсеткіштер жиынтығы. 
Құзіреттілік    маманның  тұлғалык  және  іскерлік  қасиеттерінің  итегралдық 
сипаттамасы.  Бұл  қасиеттер  маманның  кәсіби  іс-әрекетінің  мақсаттарына  қол  жеткізуге 
қажетті  білім,  іскерлік,  тәжірибелер  деңгейімен  қатар  оның  әлеуметтік-адамгершілік 
ұстанымының көрсеткіштері.    
Құзіреттілік  тұрғыдан  оқыту  барысында  басты  назар  білім  беру  нәтижесіне, 
оныңтұрақтылығына,оның  өлшемдерінеаударылады.  Бұл  бағытта  студенттердің 
дербестігі,  өз  беттерінше  жұмыс  істей  алулары  ескеріледі.  Егер  дәстүрлі  оқытуда  тек 
студенттер үлгерімінің пайыздық көрсеткіштері маңызды болса, құзіреттілік тұрғысынан 
оқытуда  олардың  жетістіктері,  мүмкіншіліктер  деңгейі,  маман  тулғасыньң  қалыптасуы, 
олардың әлеуметтенуі, іскерліктері жоғары орынға ие болады. 
Көптеген  ғалымдардың  пікірінше  мамандардың    құзіреттілігі  мынандай  түрлерге 
бөлінеді: 
-практикалық (арнайы) құзіреттілік; 
-әлеуметтік құзіреттілік; 
-психологиялық құзіреттілік, 
-ақпараттық құзіреттілік; 
-коммуникативтік құзіреттілік, 
-экологиялық құзіреттілік; 
-валеологиялык құзіреттілік. 
-  Болашақ    ұстаз  тұлғасын  қалыптастыруға  жаңаша    көзқараспен  қарауға  тиіспіз, 
кәсіби    мамандынға  білімнің  негізін  қалап,  оның  ойлау    дағдысын    дамытуы,  жаңа 
идея,дерек,  көріністерді  бағалай  білуге  үйретуі,дұрыс  шешім  қабылдап,алған  білім, 
біліктерін  тәжірибемен  ұштастыра    білуге  дағдыландыра  отырып,кәсіби  құзыретті  маман 
қалыптастыруы қажет. 
 Мұғалім жас ұрпақты оқыту, тәрбиелеу ісінде кәсіптік деңгейі жоғары болуы үшін 
педагог 
мамаңдығына 
тән 
іскерлік 
пен 
дағдыларды 
қалыптастыруы 
тиіс.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                        
Педагогтың құзіреттілігінің құрылымы оның негізгі  іскеліктеріарқылы қарастырылады. 
Педагогикалық  кәсіптің  шебері  болу  үшін  болашақ  ұстаздар  осы  аталған 
іскерліктерді  өз  бойларында  дамытуға  барлық  күш-жігерлерін  жұмылдырып, 
бәсекелестікке  қабілетті,  құзыреттіліктері  жоғары  ұстаз  болып  шығуға  талпынулары 
қажет. Сондай жағдайда ғана бұл іс-әрекет табысты нәтижеге жеткізеді. 
Әдебиеттер : 
1.  Аманқұлов  Қ.І.  Болашақ  мектеп  мұғалімін  қалыптастыруға  дайындау 
мәселелері.// Бастауыш мектеп.2009.№1,-6-7б 
2.  Жамекенова  Б.Тәжірибе  барысында  болашақ  маманның  кәсіби  құзыреттілігін 
дамыту мүмкіндіктері.//Бастауыш мектеп.2009.№5,-11б 
3.Оразбекова 
Б.Студенттердің 
шығармашылығын 
қалыптастыруға 
белсенділік.//Бастауыш мектеп.2009.№6,-10-11б 
 
ЖАЛПЫ АДАМЗАТТЫҚ ҚҰНДЫЛЫҚТАР 
 
БОЛАТ А. 
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің «Бастауышта 
оқытудың педагогикасы мен әдістемесі» мамандығының 
1 курс студенті 
Ғылыми жетекшісі: ТҰРҒАНБАЕВА Б.Ш. 
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті, 
педагогика кафедрасының доценті, педагогика ғылымының кандитаты 
 

48 
 
Қазіргі  заманда  ғылым  мен  білім,  ақпараттық  технология,  техника  қаншалықты 
қарыштап  дамыған  сайын,  адамның  бойындағы  рухани-адамгершілік  қасиеттерінің 
соншалықты  төмендеп  бара  жатқанын  күнделікті  өмірде  көріп  отырмыз.  Атап  айтар 
болсақ:  тастанды  бала,  қарттар  үйі,  қатыгездік,  табиғатты  ластау,  ағашты  кесу,  алдап 
соғу,  жемқорлық,  өлтіріп  кету,  өз-  өзіне  қол  салу,  т.  б.  толып  жатыр.  Адамзаттың  ең 
асылы –«адам» деп қарайтын болсақ, онда адамның азғындауына не себеп? Әлде заман 
кінәлі  ме?-деген  сұрақтар  туындайды.  Көпшілігі  «заманына  қарай  адамы  »  деген 
принциппен  өмір  суруде.  Ал,  заманды  құрайтын  адам  емес  пе?  Міне,  сонда  барлығы 
қайтадан адамға келіп тіреледі. Сондықтан күллі әлемді сақтап қалатын бірден- бір жол  
рухани  адамгершілік  білім  екені  даусыз.  Ал,  адамның  жүрегіне  нұр  құятын,  риясыз 
сүйіспеншілікпен рухани бастауға жетелейтін, ол – ұстаз.  
Әбу  Насыр  Әл-   Фараби  –  шығыс  елдерінде тұңғыш  сындарлы  педагогикалық 
жүйе  жасаған  ағартушы.  Жас  ұрпақтың  сана-сезімін  қалыптастыру  үшін  үш  нәрсенің 
ерекшелігін жүйелеп, дәйектеп алу шарт дейді: 
Баланың ішкі ынта-ықыласы, құмарлығы; 
Ұстаздың шеберлігі, ар тазалығы; 
Сабақ процесінің алатын орны. 
Ғұламаның  философиялық  ойларынан  терең  гуманизмнің  лебі  еседі.  Ол,  адам 
баласы,   жаратылыстың,  бүкіл  жан  иесі  атаулының  биік  шоқтығы,  сондықтан  да  оны 
құрметтеу,  қастерлеу  керек  деп  түсінеді. 
Фараби
 жасағанқорытындыныңбастытүйіні  —
 
білім
, 
мейірбандық
, 
сұлулық
 үшеуініңбірлігінде. 
Фарабидің 
философия
лық 
 көзқарастарындабастыүшбағытанықаңғарылады: 
олдүниеніңмәңгілігінмойындады, 
танымныңболмысқатәуелділігінрастады, 
ақыл-
парасаттуралыілімдісаралады.Ол 
ғылым
 мен 
тәрбиеұштассағанаруханисалауаттылыққажолашылмақдеді. 
Мінез-
құлқынтүзейалмағанадамныңақиқатғылымғақолыжетпейдідепескертеді. 
Ол 
«Адамныңкемелдігінеде?»  дегенсұраққажауапіздейді.  «Балық  су  үшінжаралған, 
құсұшуүшін, 
ал, 
адамбақытбақытүшінжаралған» 
дейді. 
«Бақытқақалайқолжеткізугеболады?»  дегенсұраққа  «Білім  мен  мінез-  құлықарқылы» 
дейді.  «Олбілімніңмәніқандай?   Бақытқаапаратынмінез-  құлыққандай?»  дегенсұраққа 
«ізгіліктімінез-құлық, 
руханибілім» 
дейді. 
«Оғанқалайқолжеткізугеболады?» 
дегенсұраққа 
«Оған: 
ізденіс, 
тәрбиелеуөнеріжәнеоқуарқылыжетугеболады.» 
дептүйіндейді. 
Әдетте құндылық деген сөзді естігенде ойыңызға не келеді? Құнды заттар, құнды 
ақпарат, басқа адамның құнды қасиеттері. Әр нәрсенің өз құндылығын білгенмен, біз өз 
құндылықтарымызға, жан-дүниеміздің құндылықтарына назар аудара бермейміз. 
Ойланып  көріңізші,  сіздің  қандай  құндылықтарыңыз  бар?  Сіз  өзіңізді  ақылды, 
инабатты, тәрбиелі, парасатты, адамгершілігі, түсінігі мол және т.б. керемет қасиеттерге 
ие  адаммын  деп  ойлауыңыз  мүмкін.  Бұның  бәрі  құнды  қасиеттерге  жатады.  Сіз  ата-
анаңызды,  туыстарыңызды,  достарыңызды,  туған  жеріңізді,  еліңізді, ұлтыңызды  шексіз 
сүюіңіз мүмкін. Бұл да адамның ерекше жақсы көретін құндылықтары. 
Сіздің  үйіңіз,  материалды  жағдайыңыз,  жұмысыңыз,  айналысатын  ісіңіз, 
хоббиіңіз, шығармашылығыңыз да құндылықтар қатарында. Болмысыңыз бен пішініңіз, 
сұлулығыңыз,  сымбаттылығыңыз  -  құндылықтың  бір  түрі.  Сонымен  қатар,  іске  аспай 
жатқан құндылықтар да болады: үйлену, тұрмыс құру, ата-ана болу, өмірде өз орныңды 
табу, сыйлы адам болу, тұлға ретінде мойындалу да құндылықтар. 
Аналар  үшін  баласы  үлкен  құндылық.  Сол  себепті  баласы  жайлы  жаман  сөз 
естісе, ескерту алса, анасының жүрегі жараланады, ашуға салынады, айтқан адамға өмір 
бойы  ренжіп,  ашуланып,  тіпті  төбелесуге  дейін  баратындар  бар.Ал  енді  сол  реніш  пен 
ашуға  келдік,  негізінде  осы  эмоциялар  басқаның  біздің  құндылықтарымызға  тіл 
тигізгенінен  болады  екен.  Мұны  біз  ешқашан  ойланбаймыз.  Адам  сенің  ашуыңа  тиді, 

49 
 
ренжітті,  аяғында  ұрсып  тыңдыңдар.  Ал  негізі  ойлана  келсек,  ол  сіздің  қандай  да  бір 
құндылығыңызды жалмап өтуі мүмкін.  
Әр  адам  өз  құндылығын  анықтап  алған  кезде  реніштің  қайдан  шығатыны 
анықтала бастайды. Сол кезде адамды кешіру де жеңілдейді.  
Мысалы, сіз бір адамның шығармашылығын сынға алдыңыз. Азар да безер болып, 
сізге ренжіді. Неге? Өйткені, ол үшін оның шығармасы оның құндылығы. Ол оған жанын 
салды. Ал сізге бұл тіптен құндылық болмауы мүмкін. Егер ол адам сізді кешіргісі келсе, 
ол  сол  құндылығына  тағы  бір  назар  аударып,  оны  жақсарту  үшін  тағы  жұмыс  істеу 
керектігін түсінуі керек. Бұлөмірдеболатынт.б. реніштер мен ашуларға да байланысты. 
Адам  бойында  мыңдаған  құндылық  бар.  Бірақ  біреу  менің  құндылығыма  тиісті 
деп  ренжіп  жүре  беруге  болмайды.  Құндылығыңыздың  кем-кетік  тұстарын  анықтаңыз, 
ол  әлі  де  жөндеуді  талап  ететін  шығар,  немесе  құндылығыңыздың  кішкене  бағасын 
түсіріп, адамды кешіріңіз.  
 
Ал, енді қазіргі жастардың бұл құндылық ұғымын қалай түсінетініне келер 
болсақ...Қазіргі қазақ қоғамында құндылық ұғымының маңызы қандай? Жастарымыз бұл 
ұғымға қандай көзқараспен қарайды? 
Оқу  мен  тәрбие  егіз.  Оны  бір-бірінен  бөліп  қарауға  болмайды.  Тәрбиенің  өзі 
күнделікті сабақтың әрбір кезінде-ақ оқушы бойына сіңе бастайды.  Қазіргі кезде ұлттық 
тәрбиенің  көздері  –  фольклор,  ауыз  әдебиеті,  ұлттық  әдебиет,  әдет-ғұрып,  салт-дәстүр, 
ұлағатты  қағидалар,  шешендік  сөздер,  өнеге  өсиеті  бар  мақал-мәтелдер,  туған 
топырағымызда  дүниеге  келген  ойшыл  ғұламаларымыздың  еңбектеріндегі  тәрбие 
қағидалары  элементтерін  бастауыш  сыныптарда  қазақ  тілі,  ана  тілі,  математика, 
дүниетану, бейнелеу өнері, денешынықтыру сабақтарында кеңінен қолданудың маңызы 
артып  келеді.  Мысалы:  математика  сабағында  ақыл-ой  қабілетін  дамытатын 
ойындармен,  ән-күй  сабақтарында  түрлі  әуендермен,  дүниетану  сабағында  табиғи 
денелерді  қолдануды  және  хайуанаттар  дүниесін  елестететін,  денешынықтыру 
сабақтарында  ұлттық  ойындармен,  ал  еңбекке  баулуда  түрлі  ою-өрнектермен  және  т.б. 
танысады. 
Қазақтың  айтулы  қоғам  қайраткері  Мұстафа  Шоқай  былай  дейді:  «Ұлттық 
мәдениеттен  жұрдай  рухта  тәрбиеленген  ұрпақтан  халқымыздың  қажеті  мен  мүддесін 
жоқтайтын  пайдалы  азамат  шықпайды».  Яғни  елдің  туын  көтеріп,  тәуелсіздік 
талаптарын орындау ісіне батыл бетбұрыс жасаған бүгінгі таңда адамзаттық игіліктерді, 
халқымыздың ғасырлар бойы армандаған мәдени-рухани мұрағаттары мен ұлттық тәлім-
тәрбие саласындағы, білім жүйесіндегі ізденістерін көрсету – басты міндетіміз. 
Ұрпақ  тәрбиесінде  ежелден  қалыптасқан  халқымыздың  жақсы  дәстүрлерін  оқып 
үйрену,  өнеге  тұту,  жас  ұрпақты  ізгілікке  баулу  үлкен  жауапкершілікті  талап  етеді. 
Ұлттық тәрбиенің құдыретін қанша айтсақ та, түгесу мүмкін емес. Осындай ұлы тәрбие 
ізгіліктері  бала  кезден,  бұла  кезіңнен  бастау  алмаса,  кейін  өте  қиынға  соғатыны  – 
дәлелдеуді қажет етпейтін ақиқат. 
Пайдаланылған әдебиеттер: 
1.
 
Мен  –  Адаммын,  жеке  тұлғаның  рухани  -  адамгершілігін  дамыту 
сабақтарын ұйымдастыруға арналған әдістемелік құрал, Игенбаева. Б. Қ. Алматы – 2000 
2.
 
Ақпанбек  Г.  Қазақтардың  дүниетанымы.  –  Алматы,  Қазақ  университеті, 
1989. 
3.
 
5. Ізгілік педагогикасы туралы ойлар, Амонашвили Ш. А. ,Москва - 1996 6. 
4.
 
Ғаламтор желісі: 
www.massaget.kz
 
 
ПСИХОЛОГИЯ ТВОРЧЕСТВА В ОБУЧАЮЩЕМ ПРОЦЕССЕ 
 
ГОЛОВАНЕВА О. В. 

50 
 
Магистрант 2 курса специальности « Педагогика и психология», Казакстанский 
Инновационный Университет, г. Семей 
Научный руководитель: АБИЛЬМАЖИНОВА О. С. 
Ст.преподаватель, Казакстанский Инновационный Университет, г. Семей 
 
На  протяжении  многих  веков  способность  и  потребность  творить  является 
наиболее  интересным  в  человеке  явлением.  В  настоящее  время  различными  аспектами 
проблемы  творчества  занимаются  психология,  педагогика,  социология,  кибернетика  и 
другие  науки.  В  творчестве  не  только  создается  нечто  оригинальное,  но  и  развиваются 
сущностные  силы  человека,  его  способности  и  мастерство.  Творчество  есть 
самореализация, объективация свободы. Хотя в творчестве присутствует бессознательный 
элемент,  оно  не  противоположно  рациональности,  а  является  ее  естественным  и 
необходимым дополнением. 
Cловом  "творчество"  принято  обозначать  деятельность,  порождающую  нечто 
качественно новое, никогда ранее не существовавшее. Это может быть новая цель, новый 
результат или новые средства, новые способы их достижения. Наиболее ярко творчество 
проявляется  в  деятельности  ученых,  изобретателей,  писателей,  художников.  Иногда 
говорят,  что  это  люди  творческих  профессий.  На  самом  деле  не  все  люди, 
профессионально  занятые  наукой,  делают  открытия.  В  то  же  время  множество  других 
видов деятельности включает в себя элементы творчества. С этой точки зрения творческой 
является  вся  деятельность  людей,  преобразующая  природный  мир  и  социальную 
действительность в соответствии с их целями и потребностями. Творчество заключено не 
в той деятельности, где каждое действие полностью регламентировано правилами, а в той, 
предварительная  регламентация  которой  содержит  в  себе  известную  степень 
неопределенности.  Творчество  заключается  в  деятельности,  создающей  новую 
информацию  и  предполагающей  самоорганизацию.  Необходимость  создания  новых 
правил,  нестандартных  приемов  возникает  тогда,  когда  мы  сталкиваемся  с  новыми 
ситуациями, отличающимися от подобных ситуаций в прошлом. 
Н.А.  Бердяев  (1989)  считал,  что  творчество  -  единственный  вид  деятельности, 
который делает человека человеком.  
В.М. Бехтерев подходил к творчеству с рефлексологических позиций. Творческую 
ситуацию (проблему) он рассматривал как раздражитель. 
Творческую  ситуацию  (проблему)  он  рассматривал  как  раздражитель.  Данный 
раздражитель  возбуждает  рефлекс  сосредоточения.  Этот  рефлекс,  в  свою  очередь, 
вызывает  благоприятный  для  деятельности  мимико-соматический  рефлекс.  В  итоге 
обеспечивается  подъем  энергии,  связанный  с  действием  сосудодвигателей  и  гормонов 
внутренней  секреции,  возбуждающих  мозговую  деятельность.  Сосредоточение,  в 
сопутствии  с  мимико-соматическим  рефлексом,  образуют  в  мозговой  деятельности 
доминанту.  Последняя  привлекает  к  себе  возбуждения  из  всех  других  областей  мозга  и 
тормозит  иные  процессы  моз-  говой  деятельности,  не  имеющие  отношения  к 
раздражителю-проблеме. Собст- венно творчество - это ответная реакция на раздражитель. 
Поэтому  В.М.  Бехтерев  (1924)  писал,  что  для  всякого  творчества  помимо 
соответственного  обучения  необходима  та  или  иная  степень  одаренности.  Отсюда: 
психология  творчества  неразрывно  связана  с  другой  психологической  проблемой  - 
способностями, одаренностью творческих деятелей. Творческими приемами и действиями 
в  общении  могут  являться  любые  неожиданные  действия,  вызывающие  активную 
встречную  реакцию,  разрушающие  стереотипы  и  рутинные  события.  Такой  подход  к 
творчеству имеет право на существование. 
Французский  ученый  М.  Рорбах  (РоһгЬасһ,  1959),  основываясь  на  само- 
наблюдении, тоже считает, что мотивация к творчеству самовозникает и саморазвивается. 

51 
 
А.С. Шаров обращает внимание на стремление творческого человека к значимости 
собственной  личности.  «Для  творческого  человека  особенно  характерно  стремление  к 
эскалации значимости собственной личности и Я. Это стремление не только направляет, 
но  и  мобилизует  человека  в  реализации  выполняемой  им  деятельности.  Сделать  что-то 
лучше,  качественнее,  чем  другие,  не  так,  как  все.  Стремление  к  значимости  охватывает 
всего человека, он ищет место приложения своих сил и способностей, поэтому творческие 
люди  многое  пробуют  делать,  начинают  и  бросают,  пока  не  найдут  то,  где  они 
максимально результативны, и это приносит им огромное удовлетворение. 
Главными движущими силами творчества является любознательность и интерес.  
Интерес-это  познавательная  потребность,  которая  побуждает  человека  проявлять 
творчество  для  ее  удовлетворения.  Г.  Мерфи  описывает  интерес  как  врожденное 
«стремление  к  открытию»,  как  творческий  импульс,  «живое  любопытство».  Интерес  - 
одно  из  генетически  ранних  проявлений  и  мотивационный  источник  развития 
креативности  и  поддержания  творческой  активности  на  оптимальном  уровне. 
Разнообразие  интересов  создает  условие  накопления  материала  для  творческих 
преобразований, ассоциирования. Пробуждение интереса сопровождается эмоциональным 
состоянием захваченности, зачарованности. 
Известно, что наиболее полное раскрытие способностей человека возможно лишь в 
общественно  значимой  деятельности.  Обучение  -  одно  из  социально  значимых 
направлений  в  жизни  общества  и  совместной  деятельности.  Причём  важно,  чтобы 
осуществление этой деятельности детерминировалось не только извне (обществом), но и 
внутренней  потребностью  самой  личности.  Деятельность  личности  в  этом  случае 
становится  самодеятельностью,  а  реализация  её  способностей  в  данной  деятельности 
приобретает характер самореализации. 
Гуманизм  современного  обучения  состоит  в  стремлении  педагога  обеспечить 
учащимся интересную поисковую деятельность, приводящую к успеху и творчеству. 
В  центре  внимания  на  современном  уроке  должен  находится  учащийся,  его 
личность,  происходить  очеловечивание  процесса  обучения,  создаваться  условия  для 
развития интересов и стремлений учащихся, стимулироваться реализация их потребностей 
и  мотивов,  вовлечения  в  творческий  учебный  труд,  который  приносил  бы  учащимся 
радость  от  осознания  достигнутого,  уважение  к  личному  достоинству  и  обучающих,  и 
обучаемых. 
Педагогам  необходимо  рассматривать  психологические  пути  мотивации 
творческой  деятельности,  применять  нестандартные  формы  обучения,  мотивируя 
студентов  развивать  свои  творческие  способности  в  процессе  обучения;  иными  словами 
традиционные методы подхода заменяются методом непосредственного развития ученика, 
представляющим  ему  возможность  самому  испытать  чувство  удовлетворения  своими 
достижениями.  Это  в  значительной  степени  развивает  гибкость  ума,  ибо  активно 
стимулирует ученика на рассмотрение той или иной проблемы с самых различных точек 
зрения и показывает, что существует множество путей получения правильного результата. 
В будущем такой ученик сможет воспитать новое поколение творческой молодежи. 
Также,  важен  психологический  климат  урока,  который  проявляется  в 
эмоционально-психологическом  настрое  педагога    и  учащихся.  В  нем  на  эмоционально-
нравственном  уровне  отражаются    личные  и  деловые    взаимоотношения  педагога  и 
учащихся,  моральными нормами и интересами. 
Большой воспитательный потенциал содержит в себе творческие задания, которые 
обогащают  структуру  урока,  создают  благоприятную  обстановку,  подходящую  дпя 
развития личности. 
Благоприятный климат на уроке зависит от многих и многих факторов. 
Педагогу  важно  помнить,  что  психологический  климат  на  уроке  начинает 
создаваться  вне  урока.  Отношение  учащихся  к  учителю  -  это  важнейшее  детерминанта 

52 
 
психологической атмосферы урока. Как учитель относится к работе, как разговаривает со 
студентами, с родителями, другими педагогами, радуется ли он успехам студентов и как 
он радуется, как он выражает свои эмоциональные чувства, как он ими владеет - все это и 
многое другое оказывает воздействие педагога на учащихся и на их отношение к нему. 
Литература 
1.  Афанасьева  О.В.  Творчество:  свобода  и  необходимость:  сущность  творчества. 
Пути повышения творческой активности. М., 1995. 
2. Пономарев Я. А. Психология творчества. - М.: Наука, 2001. 
3. Роджерс Н. Творчество как усиление себя //Вопросы психологии.- 1990.- № 1.- с. 
164- 168 
4.  Ушаков  Д.В.  Одаренность,  интуиция,  творчество:  Основные  современные 
концепции творчества и одаренности.- М., 1997 
5.Фролов  Б.А.  Мотивация  творческой  деятельности:  Проблемы  научного 
творчества в современной психологии. - М., 1971 
 

жүктеу/скачать 2,79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: