231 25 желтоқсан 2015 жыл

29 қаңтар 2016 жыл

13

АШЫҚ САБАҚ

ОТКРЫТЫЕ  УРОКИ

ИЗО. Музыка

Вероника  МУХИНА,  учитель  ИЗО  СШЛ  №23

Всестороннее  гармоническое развитие инициативной, творческой лич-

ности - цель  воспитания  в  социалистическом  обществе.  Она  обеспечи-

вается  единством  умственного,  нравственного,  эстетического,  трудово-

го  и  физического  воспитания.  Особое  влияние  на  процесс  образования

оказывают  коренные  изменения,  которые  происходят  в  настоящий  мо-

мент в обществе, в сфере наук, технике и производстве, обуславливаю-

щие  социальный  заказ  школе/1/.  Основы  социального  заказа  смещают

целевые установки в предложенных областях знаний, в том числе шко-

лы  по  изобразительному  искусству.  Предмет  «Изобразительного  искус-

ства»  имеет  ряд  дидактических  возможностей,  которые  можно  исполь-

зовать для развития наглядно образного мышления, с одной стороны, а

с другой успешное освоение этой дисциплины невозможно без опоры на

наглядно-образное мышление. Наглядно-образное мышление влияет на

мировоззрение  и  даёт  возможность  целостного  восприятия  границ  при-

менимости  полученного  знания.

Новые  социально-педагогические  задачи,  стоящие  перед  современ-

ной  школой,  побуждают  педагогическую  науку  и  практику  вновь  обра-

щаться  к  изучению  проблемы  развития  у  школьников  творческих  спо-

собностей. Гуманизация образования, необходимость эстетической  орга-

низации окружающей среды требует поиска новых подходов к формиро-

ванию  художественно-творческих  качеств  личности.  Оригинальность

художественного  мышления,  умение  найти  собственное,  неповторимое

решение той или иной задачи является одним из основных компонентов

гармонично  развитой  личности,  адаптированной  к  современным  соци-

ально - экономическим условиям. Разработка и основание современно-

го производства развития техники, организация бытовой среды - все это

требует  от  человека  творческого,  нестандартного  мышления/2/.

Особенно важным сегодня является дальнейшее обеспечение совер-

шенствования уровня преподавания изобразительного искусства в шко-

лах, исходя из народных традиций, национальных особенностей народ-

ных промыслов. Возникла необходимость разработать учебные програм-

мы,  учебники  по  изобразительному  искусству,  методические  пособия

для  учителей,  с  учетом  современных  требований  развития  общества  и

духовного  возрождения  национальной  культуры./5/  Для  формирования

творческой  личности,  соответствующей  нынешним  изменившимся  ус-

ловиям  действительности,  необходимо  использовать  все  резервы,  ис-

пользования  занятий  народным  декоративно-прикладным  искусством/

3/.

Недостаточно разработана система формирования у школьников зна-

ний,  умений,  и  навыков,  связанных  с  наглядно-образными  и  художе-

ственно-образными представлениями, лежащими в основе художествен-

но-практической деятельности. Слабо разработаны требования к нагляд-

ным средствам создания художественного образа применительно к спе-

цифическим  условиям  уроков  ручного  труда.  Несомненно,  что  решение

этих  вопросов  будет  способствовать  совершенствованию  учебного  про-

цесса в средней школе в целом.

Наше  познание  окружающей  реальности  начинается  с  чувств  и  вос-

приятия  и  переходит  к  мышлению.  Функция  мышления - расширение

границ познания методом выхода за пределы чувственного восприятия.

Мышление  дозволяет  с  помощью  умозаключения  раскрыть  то,  что  не

дано конкретно в восприятии.

Образное мышление представляет собой форму творческого  отраже-

ния  человеком  реальности,  порождающую  таковой  итог,  которого  в  са-

мой реальности либо субъекта на данный момент времени не существу-

ет.  Мышление  человека  (в  собственных  низших  формах  оно  имеется  у

животных)  также  можно  понимать  как  творческое  преобразование  име-

ющихся в памяти представлений и образов./4./

Различие  мышления  от  других  психологических  действий  познания

состоит  в  том,  что  оно  постоянно  связано  с  активной  конфигурацией

условий, в которых человек находится. Мышление постоянно ориентиро-

вано  на  решение  какой-либо  задачи.  В  процессе  мышления  делается

целенаправленное и целесообразное преобразование реальности.

Наглядно-образное  мышление  связано  с  представлением  ситуаций  и

изменений  в  них.  С  помощью  наглядно-образного  мышления    наиболее

полно  воссоздается  все  многообразие  различных  фактических  харак-

теристик предмета. В образе может быть зафиксировано одновременно

видение предмета с нескольких точек зрения. Важной особенностью на-

глядно  –образного    мышления    является  установление  непривычных,

«невероятных»  сочетаний  предметов  и  их  свойств.  В  этом  своем  каче-

стве Мышление  наглядно – образное  практически неразличимо с вооб-

ражением. Мышление  наглядно - образное — один  из этапов онтогенети-

ческого  развития  мышления.

Наглядно-образное мышление  очень  ярко  проявляется   при  понима-

нии, например, сложных картин, ситуаций. Для  понимания  таких  слож-

ных    ситуаций  требуется  сложная  ориентировочная  деятельность.  По-

нять    сложную    картину    –  это  значит  понять    ее  внутренний  смысл.

Понимание  смысла   требует  сложной аналитико-синтетической рабо-

ты,  выделения  деталей  сопоставления    их    друг    с  другом.  В  наглядно-

образном  мышлении    участвует    и    речь,  которая    помогает  назвать

признак,  сопоставить  признаки.  Только  на  основе    развития    наглядно-

действенного и наглядно-образного мышления  начинает  формировать-

ся  в  этом возрасте  формально-логическое мышление.

Своеобразие  наглядно-образного  мышления    заключается  в  том,  что,

решая  задачи  с    его    помощью,  ребенок      не    имеет    возможности

реально  изменять  образы и представления, а только по воображению.

          Это позволяет   разрабатывать  разные  планы   для  достижения

цели,  мысленно согласовывать эти  планы,  чтобы  найти  наилучший.

Поскольку  при решении задач с  помощью  наглядно-образного  мышле-

ния,  ребенку  приходится оперировать лишь образами  предметов (т.е.

оперировать  предметами   лишь  в мысленном плане), то в этом  случае

труднее    управлять    своими    действиями,  контролировать  их  и  осозна-

вать, чем в том случае, когда имеется  возможность  оперировать сами-

ми  предметами.

            Поэтому  главная  цель  развития    у    детей      наглядно-образного

мышления      заключается  в  том,  чтобы  с    его    помощью    формировать

умение    рассматривать  разные  пути,  разные  планы,  разные  варианты

достижения цели,  разные  способы решения задач.

Г. АКТОБЕ

  Алима  ДОСМАГАМБЕТОВА,

№ 55 жалпы орта білім беретін

мектебінің  музыка  пәнінің

мұғалімі

Сабақтың  мақсаты:  Қазақ

вальсінің «королі» Шәмші Қалдаяқов-

тың творчествосымен танысу, орын-

дау.

Білімділігі:  композитордың  өнер

жолындағы  шығармашылығы  мен

әндерінің  шығу  тарихына  тоқтала

отырып, ой- өрісін кеңейту.

Дамытушылығы:  оқушыларға

шығармашылық  тапсырмалар  беру

арқылы  танымдық  және  музыкалық

есте сақтау қабілеттерін дамыту.

Тәрбиелігі:  қазақ  мәдениетінің

өркендеуіне  еңбегі  сіңген  өнер    тар-

ландарының өнегелі өмірі мен еңбек

жолдарын  жас  ұрпақтарға  таныта

отырып, өнерге деген қызығушылық-

тарын  арттыру  арқылы  әсемдікке

тәрбиелеу.

Сабақтың  түрі:  аралас

Сабақтың  әдісі:сұрақ-жауап,  ба-

яндау, деңгейлік тапсырма, СТО эле-

менттері,  топтық-жұптық жұмыстар.

Көрнекілігі:баян аспабы, интерак-

тивті  тақта,  слайд,  бағалау  парағы,

аудио-бейне  таспалар.

Сабақтың  барысы:

І.  Ұйымдастыру  бөлімі  (Психо-

логиялық дайындық)

ІІ.  Сұрақ-жауап  әдісімен  үй  тап-

сырмасын  тексеру.

Хор, кантата, оратория жанры.

Музыкалық сауат бойынша «Нота-

сын тап!» ойыны

ІІІ. Жаңа сабақ.

Ш.Қалдаяқов–аса  көрнекті  компо-

зитор,  ән  жанрын  дамытушы,  қазақ

мәдениетіне еңбегі сіңген қайраткер,

Қазақстанның  халық  әртісі,  қазақ

вальсінің королі.

Ш.Қалдаяқов (1930-1992)-Оңтүстік

Айгуль  АЕТОВА,

«Қалалық    психологиялық-

медициналық-педагогикалық

консультациясы»

КММ  жанынан  ашылған  қысқа

мерзімді  түзету-диагностикалық

топтардағы  музыка  жетекшісі

Медицина  саласының  зерттеулері

бойынша,  музыка  адам  ағзасындағы

тыныс алу, жүрек қағысы, ми бөлігінің

қалыпты  жұмыс  жасауы  т.б.  пайда-

лы және денсаулыққа тиімді болаты-

нын айтады. Соның салдарынан пси-

хофизиологиялық  белсенділікті  арт-

тырады. Мүмкіндігі шектеулі балалар

және  олардың  отбасы  үшін  музыка

терапиясының  орны  жоғары.

Музыка терапиясының міндеті мен

мақсаты:

Музыка терапиясындағы ең басты

міндет ол ортада сезімді саласын да-

мыту.  Басқа  сабақтарға  қарағанда

музыка сабағында баламен тіл табы-

су жеңіл. Себебі бала музыка арқылы

өзін  еркін  ұстап,  көңіл-күйі  көтеріліп

көптеген мүмкіншілігін айқын көрсете

алады. Мысалы: дауыстап ән салып

немесе айғайлап, жүгіріп, барабанды

ұрып,  өзін  еркін  ұстайды.  Сол  арқы-

лы  бала  көптеген  жетістікке  жетуі

мүмкін. Аутист балалардың музыкаға

деген сезім жоғары болып келеді. Олар

ұзақ уақыт әсем әуенді қозғалмай оты-

рып  тыңдап,  ырғақ  соғу  дағдысын,

балалар аспабынан жағымды дыбы-

старды ойнай алады. Музыка сабақ-

тарында  көбінесе  түзету-дамыту

жұмыстары  алға  қойылады.  Мұнда

қозғалу саласы, тыңдау зейіні, қабыл-

дауыда  миды.  Музыка  терапиясын-

да  музыка  жетекшісі  фортепиано,

сырнай т.б. аспаптарда ойнайды. Ал

балалар қасықтарда, барабанда, ме-

таллафонда, сылдырмақтарда,мара-

кас аспаптарында ойнайды. Музыка-

лық  ойындар  арасында  балалар  ас-

паптардың дыбысын бақылап, өзде-

ріне сүйікті аспап таңдап алады. Му-

зыкалық қабілеті жоғары бала аспап-

тардың дыбысталуына қарамай, аты

мен дыбысына жырата алады. Музы-

калық терапия арқылы баланың мо-

торлы аясы мен емдік дене тәрбиесін

де дамытуға болады.

Мұнымен  айрықша  балалармен

жұмыс  жасайтын  әр  маман  келіседі.

Әрине алға қойылған мақсат, міндет,

тапсырмаларды  тек  ғана  музыка  те-

рапиясы шеше алмайды. Сондықтан

баланың  отбасы  мүшелері,  медици-

на қызметкерлері, педагог мамандар,

яғни комплексті жәрдем арқылы жет-

істікке жетуге  болады.

Мектепке дейінгі балалардың жұмыс

жоспарында  музыка  терапиясы  ерек-

ше орын алады. Ерекше балалар үшін

музыка  сабағы  эмоциялық  жұмысты

талап етеді. Сондықтан бұл сабақта ба-

лалар тез және үлкен ынтамен қатысып

өз  ерекшелігін  байқамай  талпынысқа

ұмтылады. Музыкалық әуен түрін әр топ

балаларының  мүмкіншіліктері  мен

қажеттіліктеріне  сай  алып,  жеке  және

топтасып орындайтын сабақтар құры-

лады.  Соның  салдарынан  әр  топ

мүшесі өзінің мүмкіншілігі айқын көрсе-

те алады. Сабақ барысында ата-ана ба-

ласының жетістігін, қимылын көре ала-

ды.  Сонымен  қатар  баланың

мүмкіншілігіне қарай музыкалық аспап-

тарда  күрделі  немесе  шағын  музыка-

лық  шығармаларды ойнай алады. Егер

баланың бойында ерекше музыкалық

қабілеті байқалатын  болса, ол баламен

жеке  сабақтар  жүргізуге  болады.  Му-

зыка  терапиясында  түрлі  бағыттарда

жұмыс жасауға болады.

Олар:

1.Қоршаған  орта  мен  сезімдік  са-

ласын  дамыту.

2.Еркі мен қызмет жасау дағдыры-

сын  дамыту.

3.Қозғалу  саласын  дамыту

4.Танымдық    саласын    дамыту.

5.Тілін  дамыту.

Музыка – психофизиологиялық,

нейропсихологиялық және түзету да-

мытушылық жағынан тиімді саланың

бірі.

Музыка  терапиясында:

* музыка залын сабаққа байланы-

сты  түрлі  көрнекіліктермен  әшекей-

леу,

*  күнделікті  іс-әрекетті  музыкамен

сүйемелдеу,

*  ертегі,  театр  көрністерін  музыка

мен  байланыстыру,

* музыкалық релаксация өткізу т.б.

жұмыстар  жүргізіледі.

Бала  қуанышынан  артық  бақыт

болмас.Бала  оқу  –іс  әрекетін  екі

ріспес бұрын оның айналасын көңілді,

жағымды  әрекетпен  қоршап  алған

дұрыс.Балаға  ерекше  көңіл  сыйлай-

тын-  мерекелік  ертеңгіліктер,музыка

тәрбиесі,ермектер.Сондықтанбөлмеі-

шінжабдықтау  мен  қатарәсемдеуге-

баланы да қатыстырғанжөн.Ол: шыр-

шаны безендіру, кузгі жапырақтарды

паноға ілу, спорттық сайыстың құрал-

дырын  орналастыру,наурыз  мереке-

сіне зал ішін безендіру т.б. Балаға өз

қолымен  жасаған  жұмыстарынан

көркем  зат  жоқ  тәрізді  көрінеді.Сон-

дықтан топ бөлмесін безендірген кез-

де  сәбилерді  ңат  салысуына  көңіл

бөлген      дұрыс.  Қисық  болсада  өзі

жапсырған  туынды  бөлшегі  қараңғы

түндегі айдай жарқырап, баланы қуан-

тып тұрады. Балаға тыңдалған музы-

каға  орай  немесе  релаксациядан

кейін  сұрақ  бере  отырып,  ақыл-ойы-

на, қиялына бір сәт еркіндік берсеңіз,

оның тың, үлкен адамның ойына кел-

мейтін жауаптар айтуы әбден мүмкін.

«Құлақтан  кіріп  бойды  алар,  әсем

ән  мен  тәтті  күй»,-  деп  данышпан

ақын Абай атамыз айтқандай ,жақсы

ән – күйдің  сиқырлы  әуені  адамның

жан дүниесін әдемі әсерге бөлеп,көңіл

күйін  сергітеді.Әсіресе  музыканың

бала  тәрбиесіндегі  алар  орны  ерек-

ше.Музыкасыз ,ертегісіз, ойынсыз ба-

ланың толық мәніндегі ақыл- ой мен

қиялын дамыту мүмкін емес.Сондық-

тан  балаларға  –эстетикалық  тәрбие

беруді  мектеп  жасына  дейінгі  бала-

лардың жас ерекшелігін ,мүмкіншілігін

ескере  отырып  қызықты  да  көңілді

өткізуге  тырысады.

Музыкалық  терапия – сұлулықты,

мінезінің      бір  қалыпты    дамуына,

көркемдікті  сезінуге  баулу,  сезініп

қана қоймай оны өз бойларына қалып-

тастыра  білудің  әдет  –дағдыларын

меңгеру. Бала музыканы тыңдап,әнді

әндетіп, ойынды көңілді ойнап, көркем

және  ертегі  кейіпкерлерін  сала  оты-

рып,бидік  з алдына елестете отырып

өзінше қабылдайды.

Сөйтіп,  музыка  баланың  жеке  ба-

сындағы қабілетін қалыптастыру үшін

қажетті  жағдайлар  туғызып,  жалпы

өнерге деген қызығушылықтың алға-

шқы түп негіздерін қалайды.

АҚТӨБЕ  ҚАЛАСЫ

МУЗЫКА ТЕРАПИЯСЫНЫҢ ЕРЕКШЕ БАЛАЛАРҒА ӘСЕРІ

Қазақстан  облысы  Отырар  ауда-

нында  дүниеге  келген.  Эстрадалық

ән жанрында өзіндік қолтаңбасын жа-

саған  талантты  композитор.  Оның

«Арыс  жағасында», «Сыр  сұлуы»,

«Ақ  ерке-Ақ  Жайық», «Ақ  бантик»

т.б. көптеген әндері кеңінен танымал.

Әсіресе,  Ш.Қалдаяқовтың  «Менің

Қазақстаным»  атты  әні  халықтың

жүрегінен  орын  алып,  Мемле-

кетіміздің «Гимніне» айналды. Шәмші

әндерін  қазақтың  әйгілі  әншілері

Бибігүл Төлегенова, Роза Жаманова,

Роза Бағлановалар және қазіргі таң-

да  көптеген  жас  буын  эстрада

әншілері орындап келеді.

Шәмші  Қалдаяқов  шығармашы-

лығы

«Менің  Қазақстаным»  және  «Ана

туралы  жыр»  әндерінің  шығу  тари-

хымен  танысу,  орындау.

Шәмші  Қалдаяқов  атында  көше-

лер,  мәдени  орталықтар,  оқу  орын-

дары,  музыкалық  мектептер  бар.

2000 жылдан бастап Шымкетте жыл

сайын  «Шәмші  әндері»  байқауы

өтеді.

жүктеу/скачать 12,74 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: