Адам физиологиясы
-сурет . К үш п ен уақы т сы зы гы (Л ап и к б о й ы н ш а , 1 9 9 6 ж )
жүктеу/скачать 28,52 Mb. Pdf көрінісі
|
Физиология кітап
- Бұл бет үшін навигация:
- Аккомодация жылдамдығы.
| 6-сурет .
К үш п ен уақы т сы зы гы (Л ап и к б о й ы н ш а , 1 9 9 6 ж ) О А - р е о б а з а , О Д - ек і р е о б а з а , О С - ә с е р д ін п а й д а б о л у уақы ты , O F - х р о н а к си я . Сонымен, әсердің пайдалы уақыты деп белгілі бір тінді қоздыратын бір реобзаға тең күш әсерінің ең кысқа уақытын (ОС) айтады. Ол мин, сек есебімен белгілінеді. Тін негұрлым қозғыш болса, әсердің пайдалы уакыты соғұрлым қысқа болады. Әсердің пайдалы уақыты кейбір тіндерде ете үзақ болуы мүмкін. Сондықтан «күш пен уақыт» заңдылығын пайдалана отырыи, француз ғалымы Л. Лапик (1908) хронокасия (грек. - chromos - уақыт, ахіа - сан) атты көрсеткішті ұсынады. Хронкасия. Хронаксия деп тінді қоздыратын екі реобзаға тең күш эсерінің ең қысқа уақытын (OF) айтады. Қозғыш тіннің хронкасиясы қысқа болады. Оның мөлшері хронаксимерт аспабымен өлиіенеді, мс. есебімен (сигмамсн) белгіленеді. Хронаксимерт аспабымен адам тіндердің эрбір морфологиялық элементтерінің эрбір морфологиялық элементтерінің қозу жорежесін өлшеуге болады. Бұл медицина жиі қолданылады. Мысалы, көздің тор қабатындағы фотоқабылдағыштардың, ішкі кұлақта орналскан есту қабылдагышы - Корти мүшесінің хронаксиясын өлшеп білуге болады. ¥зақ жылдар бойы корғасын онеркэсібінде істейтін адамдарға уақытында сактық піаралар қолдану үшін олардың жүйке хронаксиясы тексеріліп отырады. Қорғасынға улана бастаған адам жүйкесінің хронаксиясы жоғарылай бастайды. Аккомодация жылдамдығы. Аккомодация лат. accomodatio - бейімделу. Бслгілі бір тінді, ағзаны коздыратын тоқтың үдеу жылдамдығына да байланысты. Егер эсер ететін тоқтың күшін біртіндегі жэй күшейтсе, ол көп жоғарылатылса да тін қозбауы мүмкін. Ток күшінің үдеуіне тін бейімделіп үлгереді. Қозгыш тін ток күшінің үдеуіне бейімделгіш келеді. Демек, аккомодация жылдамдығы тіннің қоздығыш дәрежесін сипаттай алады. Тітіркендіргіштің күшін біртіндеп күшейтіп табалдырык мөлшеріне, мысалы 50 мВ 25 мс арасында жеткізсе тін әсерге жауап береді. Ал тітіркенгіштің үдеу жылдамдыгын одан эрі баяулатса (30 мс-ке жеткізсе) тіннің жауабы тоқтайды, яғни осы уақытта ол әсердің күшіне бейімделіп үлгереді. Бүл жағдайда аккомодация жылдамдығы 50 мВ 25 мс есебімен белгіленеді. Сонымен аккомодация жылдамдығы тінді қоздыратын тітіркендіргіштің үдеу қаркынының ең аз (минимум) уақытымен өлшенеді. Аккомодация кезінде тіннің қозу касиеті томендейді. жүктеу/скачать 28,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|