11
мен құралдың өзара әрекеттесу процестері, жаңа аспаптық материалдар
зерттеледі, жоғары жылдамдықты кесу зерттеледі.
Машиналардың жылдамдығы мен сенімділігін арттыру өңдеу дәлдігін
арттыруды және өңделген беттің сапасын жақсартуды қажет етті. Осыған
байланысты құралдың өлшемді тұрақтылығын зерттеу жұмыстары кеңейді,
көптеген жұмыстар дайындаманың беткі қабатындағы ішкі кернеулерді
зерттеуге және әртүрлі технологиялық факторлардың өңделген бөліктердің
шаршау беріктігіне әсерін зерттеуге арналған.
Айта кету керек, қазіргі уақытта металлургия өнеркәсібі мен металл
өңдеу мүмкіндіктерінің сәйкессіздігі анықталуда. Металлургия өнеркәсібі
біздің өнеркәсіпке жоғары беріктігі бар материалдарды жеткізе алады, оны
өңдеушілер әлі үйренбеген және оларды өңдеу өте қымбат. Бұл бағытта
зерттеу жұмыстары жүргізілуде.
Басқалармен қатар, машина жасаудың басты мәселелерінің бірі-
материалдарды кесу кезінде майлау-салқындату технологиялық ортасын
қолдану мәселесі. Бұл бағыттағы жұмыстар қазір көптеген ғылыми-зерттеу
мектептері мен ұйымдарында, соның ішінде ИГЭУ мен Иваново мемлекеттік
университетінде кеңінен жүргізілуде.
Қазақстан Республикасы егемендік алған жылдары еліміздің машина
жасау саласында біраз тоқырау болғаны мәлім. Ал қазіргі таңда металлдарды
кесу бойынша отандық ғылымда кесу аумағындағы физика-химиялық
құбылыстарды зарттеуге, аспап жүзі мен өңделетін материал арасындағы
байланысты зерттеуге, жаңа аспаптық материалдар табуға, жылдамдығы өте
жоғары кесу режимдерін табуға бағытталған ғылыми-зерттеу жұмыстары
жүргізілуде.
2018 жылғы Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың
«ҰЛЫ ДАЛАНЫҢ ЖЕТІ ҚЫРЫ» атты мақаласында халық көпқырлы әрі
ауқымды тарихымызды дұрыс түсініп, қабылдай білуі керектігін айта келе,
Ұлы даланың төмендегі жеті қырына тоқталған болатын:
1. АТҚА МІНУ МӘДЕНИЕТІ.
2. ҰЛЫ ДАЛАДАҒЫ ЕЖЕЛГІ МЕТАЛЛУРГИЯ
3. АҢ СТИЛІ
4. АЛТЫН АДАМ
5. ТҮРКІ ӘЛЕМІНІҢ БЕСІГІ
6. ҰЛЫ ЖІБЕК ЖОЛЫ
7. ҚАЗАҚСТАН – АЛМА МЕН ҚЫЗҒАЛДАҚТЫҢ ОТАНЫ
Ол ұлы дала металлургиясы бойынша былай деген. Металл өндірудің
амал-тәсілдерін табу тарихтың жаңа кезеңіне жол ашып, адамзат дамуының
барысын түбегейлі өзгертті. Сан алуан металл кендеріне бай қазақ жері –
металлургия пайда болған алғашқы орталықтардың бірі. Ежелгі заманда-ақ
Қазақстанның Орталық, Солтүстік және Шығыс аймақтарында таукен
өндірісінің ошақтары пайда болып, қола, мыс, мырыш, темір, күміс пен
алтын қорытпалары алына бастады. Ата-бабаларымыз жаңа, неғұрлым берік
металдар өндіру ісін дамытып, олардың жедел технологиялық ілгерілеуіне
жол ашты. Қазба жұмыстары барысында табылған металл қорытатын пештер
мен қолдан жасалған әшекей бұйымдары, ежелгі дәуірдің тұрмыстық заттары
мен қару-жарақтары бұл туралы тереңнен сыр шертеді. Осының бәрі ежелгі
замандарда біздің жеріміздегі дала өркениеті технологиялық тұрғыдан
қаншалықты қарқынды дамығанын көрсетеді.
Міне, металлдарды кесу ғылымының, оның ішінде металл кескіш
аспаптардың даму тарихы ежелгі заманнан бастау алатыны белгілі жайт. Ал
қазіргі таңда машина жасау саласында мықтылығы мен металлдарды кесу
жылдамдығы жоғары болатын қол жетімді металл кескіш аспаптарды
іздестіру бағытында ғылыми-зерттеу жұмыстары жалғасын табуда.
Достарыңызбен бөлісу: