Хабарламаны қабылдаудағы кері байланыс

116
 
хабарламаға жауабына қатысты – сҧрақты тҥсінуді білдіретін бас 
изеу, электрондық пошта арқылы жылдам жауап және т.б. 
Туындаған әсердің орындылығынан, тыңдай алу және жіберушімен 
кері байланысты қамтамасыз ету қабілетінен ақпаратты қабылдау 
және тҥсіну дҧрыстығы, коммуникация тиімділігі тәуелді (3 схема).
Кері байланыс ҥшін сондай-ақ, жауап беру және оның 
функциясы маңызды. Жауап беру ҥдерісі пассивті және активті 
болуы мҥмкін. Пассивті жауап беру алушы ақпаратты қабылдаған, 
алайда, оны коммуникаторға білдірмеген жағдайда орын алады. 
Қатынасу тек хабарламаға активті жауап беру, алушы хабарламаны 
алғанын және оны белгілі тҥрде тҥсінгенін, сонымен қатар, бҧл 
реттегі сезімдері туралы қандай да бір тҥрде хабар берген кезде ғана 
толық деп саналады.
Адамның қабылдауы, коммуникативтік акт мазмҧнын дҧрыс 
тҥсіну қабілеті кӛбінесе оның ақыл-ой қабілеттеріне немесе ой-
ӛрісіне байланысты. Әрине, жіберуші мен алушы коммуникация 
ҥдерісін сақтауға ӛздерінің, ӛзгелерден ерекшеленетін нҧсқауларын, 
тәжірибелерін және коммуникативтік дағдыларын енгізеді. 
Әдебиетте қатынасу ҥшін маңызды болып табылатын 
коммуникативтік позициялардың үш түрі қарастырылады:

117
 
Алынған 
хабарламаның 
мағынасы 2 
Жіберілетін 
хабарламаның 
мағынасы 1
Бастапқы 
хабарлама
Кері байланыс 
тетігі
Кері байланыс 
хабарламасын 
жіберу
Жіберушінің тәжірибе саласы
 
Жіберілетін 
хабарламаның 
мағынасы 2
Кодтау
Алушының тәжірибе саласы
 
Қайта кодтау
Алынған 
хабарламаның 
мағынасы 1 
Кодтау
Қайта кодтау
Хабарлама 
жіберу
3-
схема. Коммуникациядағы кері байланыс
■ 
ашық — бҧл позицияға байланыс қатысушысының қатынасуға 
дайындығын немесе серіктестің активті кері байланысын тікелей 
ынталандырун кӛрсетуі тән;
■ 
жабық — бҧл позицияда кері байланыста қызығушылықтың 
жоқтығы кӛрсетіледі, ол серіктестердің мҧндай қызығушылықты 
кӛрсете біле алмауында болуы мҥмкін;
■ 
шеттелген — мҧндай позиция ақпараттың констатациялаушы 
тҥріне тән. Кӛбінесе шеттелген позиция формалды, ресми 
қарым-қатынастарда болады. Бҧл ретте қызметкерлер ӛз 
міндеттерін 
олардың 
қылықтарын 
басқалар 
қалайша 
қабылдайтыны жайлы ойланбай атқарады. 
 
Тҧлға аралық кері байланыс ниетті, яғни, саналы берілетін кері 
байланысқа және ниетті емес немесе еріксізге бӛлінеді. Еріксіз кері 
байланысты серіктес сҧхбаттастың қылықтарының оған әдейі 
арналмаған, әдетте басқарылмайтын, қандай да бір аспектілерін 
бақылау арқылы ӛз бетімен алады. Соңғы жылдары кері 
байланыстың ниетті емес тҥрлеріне назар артты. Ол олардың еріксіз 
шындығына және коммуникативтік адекваттылығына байланысты.

жүктеу/скачать 3,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: