13 болып келеді.
Әлеуметтік-қҧқықтық қарым-қатынас нормалары кәсіптік ортада
(мысалы, іскерлік этикет немесе іскерлік қарым-қатынастар
этикасы, корпоративтік мәдениет және ҧйымдастырушылық мінез-
қҧлық) дамиды және моральдық нормаларға айналады, оның
сақталуы әркім ҥшін қажет, бірақ тәжірибе кӛрсеткендей, ӛкінішке
орай, ол барлығында бекітілмейді және барлығы игермейді. Бҧл
балалардың жас кезінде, сондай-ақ жасӛспірімдердік кезеңде
қалыптасқан теріс тәжірибесі мен теріс стереотиптеріне
байланысты.
ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС МӘСЕЛЕЛЕРІНЕ ҚҦЗЫРЕТТІЛІК ҚАТЫНАС Әр адам ӛмір бойы, ерте балалықтан бастап, ҥнемі қарым-
қатынасқа ҥйрену керек, яғни ол дегеніміз коммуникативті
тәжірибесін ҥнемі толықтыра отырып, ӛз дағдылары мен
икемділігін жетілдіріп, коммуникативті қҧзыреттілікті дамыту.
Қарым-қатынас заңдарын және оның техникасын меңгеру, ана
тілінің қуатты әлеуеті, сендіре білу, тҥрлі сӛйлесулер және
келіссӛздер жҥргізу, басқа адамдарға жағымды әсер ету, жанжал
жағдайлар мен оқиғалардың ересек адамның басқаруы ӛмірдің
барлық салаларында тәжірибелік пайда әкеледі, мансапта
кӛмектеседі, кәсіби жетістікке әкеледі, ӛз мақсаттарына жету ҥшін,
әркімге бәсекеге қабілетті тҧлға болуға мҥмкіндік береді.
Сонымен қатар, коммуникативтік қҧзыреттілік туралы айтқанда,
шынайы ӛмірде жиі анықталатын «қарым-қатынас» және «қарым-
қатынас» тҥсініктері арасындағы айырмашылықтарды тҥсіндіру
пайдалы. Коммуникация (лат. тілінен communicatio — хабарлама) -
адамға, топқа немесе ҧйымнан эмоционалдық және интеллектуалды
мазмҧнды басқа адамға, топқа немесе ҧйымға беру процесі болып
табылады. Маманның жҧмысындағы қарым-қатынас байланыс
процесінің бір бӛлігі ғана және, осылайша, тар тҧжырымдама болып
келеді. Жоғарыда айтылғандай, ӛзара әрекеттесу процесінде (ӛзара
әрекеттесу) жҥзеге асырылады және ӛзара тҥсіністікке (қабылдау)
негізделген.
Коммуникациялық процесті тиімді жҥзеге асыру жеке тҧлғаның
коммуникативтік қҧзыреттілігінің даму деңгейіне, яғни ауызша
және кинетикалық қарым-қатынас дағдыларын, ӛзін-ӛзі танытуды,
стресске қарсылықты, командалық жҧмысты, ынтымақтастықты,