231 ■ сҧхбаттас позицияларын, оның мақсаттарын, уәждері мен
ниеттерін талдау және тексеру;
■ жоспарланған ақпаратты ҧсыну;
■ дәлелдеу негіздерін қҧру;
■ мҥмкіндігінше сҧхбаттың соңғы нәтижелерін анықтау.
Сұхбаттың негізгі бӛлігі осы сҧхбаттың алғышарттары
баяндалатын диалогты тҧспалайды. Серіктестер тыңдаушы мен
қарсылас рӛлдерін кезектесіп орындайды. Ақпаратты беру және
алу, пікірталас элементтері, сҧрақтар қою және оларға жауап беру,
позитивті сын айту, қажет жағдайда, сҧхбаттастың реакцияларын
зерттеу - осының барлығы сҧхбатты жылы шырайлы,
конструктивті, қысымсыз және теріс ҧғымсыз жҥргізуге мҥмкіндік
береді, себебі парсы ақыны Саади айтқандай, "Басқаны тыңдаған
кезде, оның сӛзін бӛліп, ӛзі сӛйлегеннен басқа, ӛз надандығын
ешкім мойындамайды".
Серіктес дәлелдерін аргументтеу және жоққа шығару.Бҧл
сӛз орамдарында сҧхбаттасу қорытындылары бойынша алдын ала
пікір қалыптасады, белгілі позиция алынады. Егер пікірлер сай
келсе, сҧхбаттастар шешімді жылдам табады. Болмаса, сӛзді
растауға немесе сҧхбаттастың дәлелін жоққа шығаруға мҥмкіндік
беретін дәлелдер мен фактілер пайдаланылады. Талқылауға
қатысушылар бір сҧрақтан басқасына және бастапқы тақырыпқа
қайта алады.
Шешім қабылдау.Сҧхбат соңында ортақ шешім қабылданады
және оның қатысушыларына тҥсінікті толық тҥйіндеме жасалады.
Бастысы - жағымды атмосфераны қамтамасыз ету және сҧхбаттасты
кӛзделген шешім мен әрекеттерді орындауға ынталандыруды ойлау.
Соңғы кезеңде келесі м і н д е т т е р д і шешу қажет:
■ қойылған мақсаттарға немесе бастысына қол жеткізілмеген
жағдайда, баламалы мақсаттарға қол жеткізу;
■ сҧхбаттастың санасында ортақ шешімдер нәтижелерін бекіту;
■ сҧхбаттаста сҧхбат барысында қол жеткізілген шешімдерді
тәжірибе жҥзінде орындау жайлы ойлауды бекіту;
■ қажеттілік жағдайына, болашақта сҧхбаттаспен іскерлік
байланыстарды кейінгі дамыту мҥмкіндігін резервтеу.
Коммуникация бойынша мамандар сҧхбат барысында іскерлік
этикетке жататын тӛмендегі "жазылмаған" ережелерді ҧстануды
ҧсынады, олар:
