Оқулық «Білім беру және педагогика» мамандықтарының «Қарым-қатынас психологиясы»
жүктеу/скачать 3,57 Mb. Pdf көрінісі
|
Панфилова Қарым-қатынас-психологиясы.-Оқулық
| 6
серіктестерінің ол ҥшін субъективті қолайсыз немесе жағымсыз ӛзара жеке ерекшеліктерін (әрекеттері, әдеттері, жҥріс-тҧрыс стилі, ойлау стереотипі) қандай дәрежеде кӛтеретінін (шыдайтынын) кӛрсететін коммуникативтік тӛзімділік болып табылады. Коммуникативтік коммуникаторлар мен олардың серіктестерінің ерекшеліктеріне тәуелді. В.В.Бойко қарым-қатынасқа ықпал ететін тҧлғаның негізгі сипаттамаларына мыналарды жатқызады: интеллектуалды, қҧндылықты, этикалық, эстетикалық, эмоциялық, сенсорлық, энергодинамикалық, мінез-қҧлықтық. Автордың пікірінше, осы сипаттамалардың интегративтік қызметі адамдар арасындағы қатынастарды, олардың агрессивтілігін немесе тӛзімділігін анықтайды. Қоғамды мына мәселеге алаңдатады: осындай әсерге нені қарсы қоюға болады? Ең алдымен, балаларды, жасӛспірімдерді және жастарды отбасында және мектепте конструктивтік қарым- қатынасқа жҥйелі тҥрде оқыту, олардың коммуникативтік және психологиялық қҧзыреттігін қалыптастыру, әлеуметтік интеллектті дамыту. Мейірімділік пен зҧлымдық, адамгершілік санаттары туралы тҥсініктер, объективті ақпарат (білімдер) – осының барлығы адамның, оның жеке тҧлғасының қалыптасу ҥрдісінің қажетті қҧраушылары. Және олар басқа адамдармен қарым-қатынаста болғанда, белгілі бір қызметте ғана кӛрінеді. Р.Роллан жақсылық ғылым емес, әрекет деп дҧрыс айтқан. Қоғамда қабылданған нақты моральдық қҧндылықтар дәл осы қарым-қатынас кезінде кӛрінеді және бекітіледі. Бірақ барлық осы қҧндылықтарды игеру, оларды қолдануды ҥйрену оңай емес. Бҧл тақырып бойынша дәріс қана оқу жеткіліксіз. Оқу және ойын-сауық ҥрдісіне, сондай-ақ жасӛспірімдерге арналған әртҥрлі оқу бағдарламаларының мазмҧнына бір мезгілде арнайы интерактивті психологиялық ойындарды, тренингтер мен жаттығуларды енгізу қажет. Әртҥрлі сарапшылардың куәландыруы бойынша, қарқынды және имитациялық ойындар тҧлға аралық ӛзара қарым-қатынасты ҧйымдастыруға және коммуникативтік қҧзыреттікті ғана емес, сондай-ақ адамгершілік нормаларды, қағидаттарды және қҧндылықтарды меңгеруге, рухани қажеттіліктерді дамытуға, ынтымақтастыққа, серіктестік қарым-қатынастар орнатуға, бір-бірін және ӛзін-ӛзі тҥсінуді оқытуға, жеке және кәсіби қарым-қатынаста табысқа жету ҥшін ӛз әлеуетін тҥзетуге мҥмкіндік береді. Сондай- ақ, рӛлдік ойындар мен тренингтер «біреудің аяқ-киімімен жҥру» қажеттілігін тудыратыны да белгілі, бҧл эмпатияның дамуына ықпал етеді, демек, ойын сабақтарының қатысушылары басқа адамдарға, жануарларға, және де табиғатқа қатысты мейірім мен жанашырлыққа ҥйренеді. |